Het gemeentelijk monumentenbeleid in
Voorst
ONUMENTENBELEID
ANNE MARIE TEN CATE
Voorst roept meestal onmiddellijk de herinnering op aan kastelen, landhuizen en
buitenplaatsen. Dat er echter veel meer is zal niet bij ieder bekend zijn. Vooralde 19e
en 20e-eeuwse bebouwing is in grote mate aanwezig: buitenplaatsen, villa's en boe
renhofsteden. De gemeente Voorst met haar 23.000 inwoners zal naast de 74 Rijksmo
numenten na voltooiing van de inventarisatie nog eens ca. 212 gemeentelijke monu
menten tellen. De gemeente mag zich gelukkig prijzen met een gemeentebestuur dat
een krachtig en doortastend monumentenbeleid voert, waarmee de schoonheid van
deze streek voorlopig veilig is gesteld.
menten die bijvoorbeeld beeldbepalend
zijn/of die nog A-monumenten kunnen
worden. Tenslotte de C-lijst, objecten die
niet in aanmerking komen. Natuurlijk
kwam ook het M.I.P. (Monumenten Inven
tarisatie Project) ter sprake. Daar de ge
meentelijst voornamelijk 19e en 20e eeuw-
se bebouwing bevat, hoeft men in feite uit
de A- en B-lijsten te zijner tijd slechts een
selectie te maken.
Gereformeerde kerk aan de Enkweg te Voorst. Oorspronkelijk gebouwd als koetshuis bij het
aanpandige herenhuis. In 1896 ingrijpend verbouwd tot kerk. Voorbeeld van A-monument.
Gemeentelijke monumentenlijst
Sedert 1982 heeft de gemeente Voorst een
gemeentelijke monumentenverordening
en een monumentencommissie, waarin
verschillende ambtenaren, twee leden van
de plaatselijke oudheidkundige vereni
ging en een lid van de Gelderse Monu-
mentenraad zitting hebben. Deze commis
sie komt een maal per maand bijeen. De
werkwijze van de inventarisatie is als
volgt! Eerst werden alle potentiële monu
menten gefotografeerd en daaruit werd
een keuze gemaakt. Vervolgens werden
de veel tijd vergende beschrijvingen ge
maakt, waar mogelijk aangevuld met ge
schiedkundige en kadastrale gegevens.
Per dorp of streek werd dan een voorlich
tingsavond georganiseerd. Hiertoe wer
den eigenaren, bewoners en zakelijk ge
rechtigden uitgenodigd, alsmede de pers.
Aan de hand van een diapresentatie wer
den de bedoelingen van het gemeente
bestuur uiteen gezet, de subsidiemogelijk
heden besproken, vragen beantwoord en
misverstanden zoveel mogelijk weggeno
men. Een belangrijk punt van het gemeen
tebeleid is, dat de gemeente geen beleid
wenst te voeren over de ruggen van de
burgers en wil trachten door het stimule
ren van het onderhoud de monumenten in
stand te houden. Na de voorlichtingsavond
werd de betreffende regio helemaal afge
werkt, waardoor de voorlichting werd ge
spreid en het werk ter gemeentesecreta
rie handzamer en overzichtelijker werd.
Tot nu toe werden 142 objecten op de lijst
geplaatst.
Voorlichting
In het hele proces van plaatsing zijn vooral
de voorlichtingsvergaderingen erg be
langrijk. Het blijkt toch telkens weer dat
een goede en open voorlichting positieve
reacties van de bevolking uitlokt. Wel
moeten vaak veel misverstanden worden
weggenomen bijvoorbeeld omtrent de zo
genaamde waardevermindering, over het
wegblijven van of wachten op subsidies en
over hetgeen wel of niet kan en mag bij
herstel, wijzigingen enz. Belangrijk is ook
dat de ambtelijke leden van de commissie
- zoals in Voorst het geval is - zelf door
drongen zijn van het grote belang van de
monumentenzorg. Op het gemeentehuis is
een loket waar alle moeilijkheden en wen
selijkheden kunnen worden besproken en
mogelijk opgelost.
Foto-archief
Bovenstaande regels werden opgetekend
uit de mond van de heer H. Mooibroek uit
Leersum, secretaris van de Stichting Gel
derse Monumentenwacht en oud-secreta
ris van de Gelderse Monumentenraad. Uit
dien hoofde heeft hij zitting gehad in de
Voorster monumentencommissie.
Bij een bezoek aan het gemeentehuis in
Twello werd mij vervolgens het foto-ar
chief getoond en uitgelegd. De lijst bestaat
uit drie categorieën: A-monumenten, die
absoluut geplaatst (moeten) worden en B-,
de zogenaamde twijfelgevallen, monu-
Villa Ruimzicht aan Rijksstraatweg 69 in
Voorst. Groot herenhuis uit 1917 van archi
tect J. A. Heuvelink. Ooit hotel, nu uitvaart
centrum. Voorbeeld van een 20e eeuwsA-
monument
Budget
De benodigde geldelijke middelen om al
de monumenten te herstellen belopen ca.
11 miljoen. Tof 1990 is de gemeente via de
meerjarenplanning 168.000 gulden toege
kend en voor 1991 inmiddels 161.000 gul
den. Een bezwaar van de meerjarenbegro
ting is dat men te ver vooruit moet zien en
de beperkte subsidie maakt vaak een
meeijarenrestauratie noodzakelijk. Een
meevaller was dat de kerken van Voorst
en Terwolde al voor de subsidiestop ge
restaureerd werden.
De gemeente stelt bovendien jaarlijks
60.000 gulden beschikbaar voor een on
derhoudsregeling, een bedrag dat door de
genereuze provinciale subsidieregeling
meer dan verdubbeld wordt. Er wordt dus
alle mogelijke moeite gedaan om de
schoonheid van deze streek zoveel moge
lijk in stand te houden.
Tot slot kan gesteld worden dat er in de
gemeente Voorst met succes een monu
mentenbeleid gevoerd wordt. Een tocht
door de in prachtige herfstkleuren getooi
de gemeente maakt het belang van dit be
leid nog eens duidelijk.
Met dank aan mevrouw A. W. Lubberdirtk,
secretaris afdeling Algemene Zaken ter
gemeentesecretarie Twello.
Heemschut, november-december 1987 25
