f
STADSVERNIEUWING
Katerstraat: Eindelijk weer eens architectuur van deze tijd'
Het pleintje in de Haagse Katerstraat. De hoekbebouwing van het pleintje bestaat uit groepswoningen, die
behalve een huiskamer ook het dakterras gemeenschappelijk hebben. Op dat terras is ter beschutting een
transparant, gebogen scherm aangebracht.
In de Haagse Katerstraat is on
langs een schitterend stukje
stadsvernieuwing tot stand geko
men. Architect Hans van Beek
van Bureau PRO verrijkte hier
het bestaande stadsweefsel met
een nieuwbouwwijkje, dat, om
met de weduwe van architect
J. J. P. Oud te spreken, 'eindelijk
weer eens echt architectuur van
deze tijd' is. Van Beek koos voor
een blokachtige bebouwing,
waarin op drie opvallende plek
ken saillante, halfronde kappen
zichtbaar zijn. Kappen, die her
kenning geven aan het geheel,
met als bijkomend voordeel dat
daarmee 'de mooiste slaapka
mers van Den Haag werden gerea
liseerd'. De werkwijze van het
bureau PRO wordt gekenmerkt
door behoedzaamheid waar het
het bestaande karakter van de
omgeving van de nieuwbouw be
treft.
Van Beek, die samen met Scham-
hardt ook het fraaie Couperus
duin in Den Haag bouwde: 'We
pakken het karakter van de om
geving op, versterken dat en vul
len het in met een grote va
riëteit.' De reeds uit de 17e eeuw
daterende Katerstraat was vol
gens Van Beek zo langzamer
hand een nogal negatieve plek
geworden, een verloederde
buurt, die in Den Haag een slech
te klank had gekregen. 'Je moet
dan niet met conventionele mid
delen gaan werken, anders gaat
het negatieve weer gauw over
heersen.' Omdat het bestaande
karakter niet erg verheffend was
voelde Van Beek in dit geval
meer voor verrijken van de om
geving dan het het 'versterken'
van bestaande bebouwing zon
der meer. Anders was dat met de
nieuwbouw in de Oog in 't Zeil-
straat, een aangrenzende beter
ogende straat waar Van Beek
wel heel nadrukkelijk de be
staande sfeer versterkte door de
ze te vertalen in nieuwe vormen.
De nieuwbouw in De Katerstraat
is minder traditioneel maar sluit
qua maat en schaal heel goed
aan bij de bestaande omgeving.
De variëteit in het ontwerp is
groot, er is een heel levendig
wijkje ontstaan met leuke plein
tjes. De wit en in zachte tinten
gepleisterde gevels geven een
frisse aanblik en tillen het straa
tje op uit de verloederde staat,
waarin het verkeerde.
Van Beek zorgde onlangs in
Voorburg nog voor grote op
schudding door de nieuwbouw
van het raadhuis aldaar. In de
voorgevel van dit als geheel ove
rigens geslaagde complex zaten
ook volgens Heemschut wat fou
ten, die Van Beek alsnog wil cor
rigeren. Maar, zoals de heer
Voorhoeve van 'Mooi Voorburg'
onlangs moest toegeven: Van
Beek kan ook heel mooie dingen
maken.
Jaap Kamerling
Wie graag wil attenderen op
fraaie voorbeelden van stadsver
nieuwing, dus goed harmo
niërend met de bestaande histo
rische omgeving, wordt opgeroe
pen even naar de redactie te bel
len: 020-230994.
De panden aan de Pensmarkt vóór de restau
ratie
houd van de bestaande architektuur - hoe
misvormd die door verbouwingen ook is
geworden - steeds vóór een restauratie
die de allerergste misvormingen terug
draait, laat staan een oudere toestand her
stelt. Ook die misvormingen zijn immers
levende geschiedenis!'
Van der Eerdens keuze valt echter an
ders uit. Hij weet precies hoe de middelste
trapgevel er tot 1908 had uitgezien, want er
waren foto's van. Maar bovendien is hij
weinig te spreken over het uiterlijk dat in
1906 tot stand kwam. 'Monumentenzorg
blijkt niet gevoelig voor mijn argument, dat
er geen wezenlijk verschil is tussen een
afwezigheid van 80 jaar en de tachtig da
gen, die bij een willekeurige grondige res
tauratie toch normaal zijn,' schrijft hij in een
notitie.
Hij weigert zich bij de wensen van Mo
numentenzorg neer te leggen. De konklu-
sie is hard. Monumentenzorg is niet bereid
subsidie te verstrekken. Er ontstaat een
zekere paniek bij de betrokkenen. Medio
1983 doet de gemeente Den Bosch nog een
poging het plan te redden. Per brief
schrijft zij aan de minister van WVC, dat zij
de trapgevel wèl wenst en dat de Schoon
heidscommissie akkoord gaat. Als reaktie
voert Monumentenzorg het pand van de
monumentenlijst af. Dat is niet onbelang
rijk, omdat voor een mogelijke restauratie
nu alleen nog toestemming nodig is binnen
het soepeler kader van beschermd stads
gezicht. Inderdaad geeft de dienst vervol
gens toestemming voor de restauratie.
Dan gebeurt er iets unieks. De eigenaar
van het pand, de familie Van der Ven, en
thousiast supporter van de visie van haar
architect, besluit om er dan in 's hemels
naam maar zelf geld in te steken. En zo
gebeurt. In 1984 vindt de restauratie plaats.
Het resultaat ziet u op de foto. Het is voor
Heemschut aanleiding de eigenaar van het
pand, formeel de c.v. De Bossche Markt,
waarvan mr. Christ van der Ven direkteur
is, te onderscheiden met de Heemschut Ju
bileum Restauratie Prijs. Bij de prijsuit
reiking gaat mr. H. Bergé, voorzitter van de
provinciale Commissie, in op de overwe
gingen van de jury. Ten eerste is door de
ze restauratie sloop voorkomen. ('Een an
dere eigenaar had net zo goed kunnen
zeggen: tegen de grond met dat zaakje').
Ten tweede voorkwam de restauratie dat
de onmiddellijke omgeving ten prooi viel
aan sloop en grootschalige bebouwing.
Ten derde heeft het pand een authentieke
waarde, het is ongeveer zo oud als de stad.
De vierde en laatste overweging van de
jury is in de woorden van Bergé 'het feit
dat de overheid geen, ik herhaal: absoluut
niets heeft bijgedragen in de kosten van
de restauratie. Dus met andere woorden,
de restauratie is volledig betaald door de
c.v De Bossche Markt.'
Heemschut, september 1987
15
