Allure langs het IJ?
i^ojjuuu
m
STADSVERNIEUWING
l
ifr n
JAAP KAMERLING
Te hoge bouwdichtheidheid dreigt in
bijgestelde plannen van de gemeente
Amsterdam wil zijn binnenstad een krachtige impuls gaan geven door bebouwing van
allure langs de nu nog kale l]-oevers aan de oostzijde van het stadscentrum in de
omgeving van het Centraal Station. In onze rubriek Nieuws uit de provincie in het
februari-nummer maakten we hier al melding van. Langs de IJ-oevers heeft de ge
meente oogstrelende architectonische blikvangers gepland waaronder slanke woon
torentjes, een futuristische hoteltoren, kantoren, restaurants, een technologisch mu
seum, een fraaie promenade langs het IJ, jachthavens en een vergader- en exposi
tiecentrum. Van de kant van beleggers en projectontwikkelaars is intussen al veel
belangstelling getoond, wat heeft geresulteerd in een flink aantal plannen. Om wat
meer samenhang in al die plannen te scheppen heeft de gemeente nu een zogeheten
'masterplan' ontworpen waarin de oorspronkelijke plannen bovendien zijn bijgesteld
op basis van de ontvangen reacties.
U1JL.
Isometrie van de mogelijke uitwerking van het IJ-oeverplan
Eén van de opvallendste veranderingen is
het nieuwe plan om aan de oostzijde van
het station een sjiek winkelcentrum te bou
wen. Dit centrum krijgt een vloeropper
vlak van 20.000 vierkante meter: ongeveer
20 procent van het huidige winkelopper
vlak in de binnenstad. De gedachten gaan
uit naar een world shopping centre, dat de
meer kapitaalkrachtige koper, die of is uit
geweken naar de deftige P. C. Hooftstraat
of zijn inkopen in Brussel of Düsseldorf
doet terug te halen naar de Amsterdamse
city.
Het nieuwe stadscentrum wordt in het
masterplan aanzienlijk groter dan in de ou
de plannen. Nu de interesse van de kant
van de beleggers en ontwikkelaars zo
groot is, creëert de gemeente nog meer
ruimte voor hotels, kantoren, horeca en
winkels dan aanvankelijk in de bedoeling
lag. De bebouwing mag in de nieuwe ge
meentelijke plannen bovendien hoger
worden. Een maximale hoogte van 75 me
ter op bepaalde punten wordt nu accepta
bel geacht.
Op een in juni door de Amsterdamse
Raad voor de Stedebouw belegde dis
cussieavond over de plannen waren de
meeste bezoekers nog wat onder de in
druk van de grootse plannen, die de ge
meente heeft. De avond verliep voor Am
sterdamse begrippen opmerkelijk rustig,
al klonk er af en toe een lichte ironie door
in de reacties van de zaal over de 'interna-
te in
tionale allure', waarnaar de hoofdstad solli
citeert. Er werden dan ook heel wat vraag
tekens bij onderdelen van het masterplan
gezet.
Leegzuigen centrum voorkomen
Begrip bleek er voor het streven van de
gemeente met dit plan te voorkomen, dat
het centrum van economische activiteiten
steeds meer uit de binnenstad naar Am
sterdam Zuidoost verhuist, waar intussen
een imposant kantorenpark en een groot
winkelcentrum is verrezen. De Amster
damse binnenstad mag niet leeggezogen
worden, vindt de gemeente. En de door
verplaatsing van de haven naar Amster
dam-West vrijgekomen IJ-oevers bieden
een uitstekende gelegenheid om de bin
nenstad een krachtige injectie toe te
dienen. Een prachtige kans bovendien om
de door de bouw van het CS destijds sterk
aangetaste relatie tussen stad en water
weer te herstellen.
Een kans, die ook naar de mening van
de gemeente duidelijk niet gegrepen
wordt door architect prof. C. Weeber, die
voor projectontwikkelaar Wilma een plan
ontwierp voor een vrijwel gesloten wand
van woontorens langs het Oosterdok met
aan het eind van de rij een hoge kantoorto
ren en aan het begin een hotel. Dat is nu
net niet de manier waarop je het moet
doen. Vanaf de Prins Hendrikkade wordt
zo het uitzicht op het IJ nog verder aange
tast. Beter is het plan van architect Henk
de Boer, die een paar jaar geleden de
prijsvraag voor bebouwing langs het Oos
terdok won. Hij heeft veel slankere woon
torens (40 meter hoog, iets lager dan het
PTT-kantoor dat vlak tegenover de 'urban
villa's ligt) ontworpen, die het thans nog
aanwezige zicht op het IJ voor een groot
deel in tact laten. De gemeente heeft voor
dit plan een voorkeur.
Zij is ook een eindweegs tegemoet ge
komen aan de kritiek van onder meer de
Amsterdamse Raad voor de Monumenten
zorg, dat er teveel water ten gunste van de
bebouwing wordt opgeofferd. Er zal min
der worden aangeplempt dan eerst in de
bedoeling lag. Het is overigens de vraag of
de raad deze tegemoetkoming toereikend
zal vinden. Het wetenschapsmuseum, dat
aanvankelijk op een eilandje in het Ooster
dok zou verrijzen is verplaatst naar de kop
van de IJtunnelpier, zodat hiervoor geen
water hoeft te verdwijnen. In de gemeen
teraad lijkt intussen een voorkeur te be
staan voor plaatsing in het IJ zelf in het
verlengde van de Oostertoegang.
Sjiek winkelcentrum
De plannen voor het winkelcentrum laten
overigens nog veel vragen open. Er zijn
plannen voor winkels onder de bestaande
Oostertoegang, erboven of op maaiveldni
veau. In de discussie klonk veel twijfel
door over de ondergrondse aanpak. Dat
zou uit oogpunt van sociale veiligheid een
voorstel DRO
voorstel Hyntt
binnenstad hnvenf.ebou^ PTT shell nederlatsdsc bank
Bouwhoogte-vergelijking bestaande torens en de geplande. Van de meest rechtse toren van Hyatt is inmiddels al een stuk afgegaan. Deze mag
niet hoger worden dan 75 meter.
18Heemschut, juli/augustus 1987
