Witte Dozp van Oud
ten grave gedragen
BERT FRANSSEN
Tijdens symposium in Rotterdam 'Stedebouwen monumentenzorg'
Het beroemde Witte Dorp van J. J. P. Oud werd ten grave gedragen. En het wijkje De
Kiefhoek, eveneens van Oud, maar gelukkig in veel betere staat verkerend, kleurrijk
beschreven. Dan waren er nog enkele fundamenteel denkende heren uit Groningen,
die hun licht lieten schijnen over monumentenzorg in het algemeen. Kortom, een
diversiteit aan onderwerpen. Wat niet wegnam, dat het symposium Stedebouw en
Monumentenzorg, 27 mei te Rotterdam, de moeite van het bijwonen meer dan waard
was.
Verschuren: ga toch kijken in De
Kiefhoek
Na de inleiding van Ir. P. Verschuren, ste
debouwkundig ontwerper van de ge
meente Rotterdam, staat het vast: we moe
ten zo snel mogelijk een bezoek brengen
aan het Rotterdam-Zuidse wijkje De
Kiefhoek vm. j. J. P. Oud. Want daar valt
iets heel bijzonders te zien. Gereedgeko
men in 1929, thans rijksmonument en inter
nationaal bekend. Wat is het bijzondere
van de Kiefhoek? Om te beginnen is alles
van één hand. Het stedebouwkundig ont
werp, maar ook het zeer gedetailleerde,
buitengewoon verzorgde in- en exterieur
van de panden zijn van J. J. P. Oud. Alles is
bovendien heel efficiënt gebouwd. En ten
derde is er verwantschap met kunststro
mingen als De Stijl en Het Nieuwe Bouwen.
Van de vier woningbouwprojecten van
Oud zit De Kiefhoek het meest tegen het
Nieuwe Bouwen aan. Toch zijn geen mo
derne materialen gebruikt: gepleisterd
baksteen voor de muren, hout voor de
raamkozijnen. In Ouds wijken valt een ijze
ren symmetrie op, die helaas later hier en
daar doorbroken is. De houten kozijnen
werden bij een renovatie vervangen door
kunststof, wat door velen betreurd wordt,
maar goed is voor het behoud van de gele
kleur. En kleur is niet het minst opvallende
element aan Ouds architektuur. Oud is een
uitgesproken kleurgevoelige architekt,
theoretiseerde erover - het resultaat is
steevast imponerend, bijvoorbeeld in De
Kiefhoek met zijn gedurfde kontrasten:
witgepleisterde gevels, gele kozijnen, fel
rode deuren. De Kiefhoek heeft de tijd ta
melijk ongeschonden doorstaan. Een
stadsvernieuwing is voor 1992 gepland,
sommige woningen zijn danig verzakt.
Sloop is gelukkig uitgesloten, De Kiefhoek
is rijksmonument!
Het Witte Dorp
Het Witte Dorp, het eerste woonwijkje van
Oud, eveneens in Rotterdam, wordt echter
binnenkort wel degelijk gesloopt. Omdat
het toch in 1980 gerenoveerd zou worden,
vond men het niet nodig het voor te dra
gen voor de monumentenlijst. Maar de re
novatie is een grote mislukking gebleken.
Het lijkt erop, dat verzakkingen en scheu
ren (hef grote probleem) er door in de
hand gewerkt werden. Maar, zegt de Rot
terdamse wethouder drs.Laan verschil
lende malen, het wijkje was dan ook be
doeld om slechts vijfentwintig jaar te be
staan. Men vond het daarom niet nodig de
zaak te onderheien. De woningen werden
gewoon op een betonnen plaat gezet. Nu,
na meer dan zestig jaar, zijn de problemen
zo groot, dat renovatie niet meer helpt: je
zou de woningen opnieuw moeten rekon-
strueren, maar daarvoor stelt niemand
geld beschikbaar en de bewoners zelf wil
len vervangende (komfortabele)
nieuwbouw. Ze mochten zelfs kiezen uit
drie plannen: het plan van de Amsterdam
se architekt Paul de Ley won. 'Misschien
wordt dit ook wel een monument,' zegt
Laan optimistisch. Hij probeert aan de
hand van de nog in leven zijnde mevrouw
Oud de pijn nog verder te verzachten. Het
zou de wens van haar man geweest zijn het
wijkje af te breken, heeft ze gezegd.
Het Witte Dorp van ir. J. J. P. Oud in Rotterdam, dat wordt afgebroken (foto Ary Groenevel)
10Heemschut, juli/augustus 1987
