EEMSCHUT IN AKTI
Heemschut persprijzen uitgereikt
Rooise huizen
Geen tijdelijke
camping Zuiderpias
is nog een gaaf gebouw, liggend
bij de ingang van Huis Zwanen
burg, een complex gebouwen uit
de 17e tot de 19e eeuw. Het woon
gedeelte heeft een wolfsdak, het
schuurgedeelte een schilddak. Het
geheel is met riet gedekt, aan de
achterzijde een voet van pannen.
Op het erf staan nog vijf oude lin
den. Het motief van de sloop vol
gens B en W: 'Het dak is ingevallen
en de muren zijn zo slecht dat vol -
ledige afbraak noodzakelijk is.'
Ook de PC Noord-Brabant van
Heemschut vindt dat de boerderij
zich in slechte staat bevindt, maar
elke eenvoudige Brabantse boer
derij, die er nu nog authentiek uit
ziet, verkeert nu eenmaal in verval
len staat en dat mag volgens de PC
geen reden tot sloop zijn. De eige
naar schijnt van plan te zijn na af
braak eenzelfde type gebouw neer
te zetten, maar voor restauratie te
weinig subsidie te krijgen. De PC
vraagt zich in haar brief aan de mi
nister af of de nieuwbouw wel zo
veel goedkoper is.
Op het landgoed Haanwijk in St.
Michelsgestel is het de 18e-eeuw-
se boerderij Haanwijk 5 die dreigt
te worden gesloopt wegens bouw
valligheid. Deze boerderij bezit
nog een gaaf erf met karreschuur,
snoeilinden en andere bomen. Het
landgoed en de boerderij zijn ei
gendom van Brabants Landschap,
die de 6 ton niet heeft om de
draagconstructie van de boerderij
te restaureren.
Overigens heeft ook de provincie
Noord-Brabant tegen de sloop-
plannen in Budel en St. Michels
gestel bezwaar aangetekend bij de
minister.
St. Oedenrode - Zeer karakteris
tiek voor dit plaatsje is het belang
rijke, typisch Brabantse markt
plein, waarvan helaas al enkele ge-
velwanden zijn verstoord door hin
derlijke nieuwbouw en doorbra
ken. De aansluitende Heuvel en
Borchmolendijk zijn nog behoorlijk
gaaf. Er staan in de dorpskom nog
enkele typisch Rooise huizen, die
door hun verschijningsvorm en lig
ging zeer beeldbepalend zijn.
Daaronder zijn rijksmonumenten,
maar dat is niet het geval met de
panden Heuvel 4-6 en 32 benevens
Kerkstraat 17. Deze lage dorpshui
zen hebben een zadeldak tussen
topgevels, die zijn afgewerkt met
gemetselde vlechtingen. Ze liggen
op markante punten, soms karak
teristiek uitspringend door de rooi
lijn en zijn belangrijke elementen
die het dorpsbeeld mede dragen,
vindt de Provinciale Commissie
Noord-Brabant van de Bond Heem
schut.
De PC heeft de gemeenteraad ge
schreven het erg op prijs te stellen
als de raad en B en W hun beste
krachten zouden geven om het be
houd van deze panden ongewij-
22 april zijn in de monumentale
stationsrestauratie van Haarlem
onder grote belangstelling de ter
gelegenheid van het 75-jarige ju
bileum van Heemschut ingestel
de Heemschut Persprijzen uitge
reikt. De prijzen werden toege
kend voor de beste journalis
tieke producties op het gebied
van de bescherming van cultuur
monumenten in 1986.
De Haarlemse wethouder Kunst
zaken A. van Schooten reikte de
eerste prijs, een bedrag van
2000,- uit aan de journalist Jaap
Sluis voor zijn om de twee weken
in het Haarlems dagblad ver
schijnende rubriek Tekenschrift.
In deze rubriek schrijft Sluis be
knopte beschouwingen over de
schoonheid van stadsbeeld en
monument n.a.v. fraaie penteke
ningen van Hans van der Horst.
De tweede prijs, een bedrag van
1000,- ging naar Symen Kingma
voor zijn rubriek Bouwen in de
vrijdagse bijlage van de Leeu
warder Courant. De auteur be
licht daarin uitvoerig en op des
kundige wijze wat hem treft op
het gebied van de zorg voor mo
numenten.
De redactie van het tijdschrift
Bouw ontving de derde prijs, een
bedrag van f 500,-voor het spe
ciale nummer, dat Bouw onlangs
wijdde aan monumentenbond.
De artikelen hierin getuigden
niet alleen van deskundigheid
maar waren bovendien goed
leesbaar.
De Haarlemse wethouder van Kunstzaken A. van Schooten rekt de
eerste prijs uit aan Jaap Sluis (tweede van rechts). Links naast
Sluis juryvoorzitter Jaap Balk. Hechts op de foto de tekenaar van
de rubriek Hans van der Horst, die deelt in de eer. (foto Bert
Franssen).
De prijzen werden gesponsord
door de VNU. De jury bestond uit
Jaap Balk (journalist), Loek
Hieselaar (hoofd in- en externe
betrekkingen VNU), Ben Kroon
(journalist), Max van Rooy (adj.
hoofdredacteur NRC/Handels-
blad) en Piet de Vrieze (architect
en technisch adviseur Heem
schut).
Vóór de uitreiking hield kunst
historicus dr E. Jans een alarme
rend betoog over monumenten
en zure regen. Het verval als ge
volg van de luchtverontreiniging
gaat momenteel sneller dan de
restauraties kunnen goed maken.
Als voorbeeld noemde Jans het
Nationaal Monument op de Dam,
dat flink te lijden heeft onder de
zure regen. Aan de plastieken
hangen pegels van soms meer
dere centimeters lang, die regel
matig door de gemeente moeten
worden verwijderd. De beelden
op het monument lijken wel ge
smolten lollies.
Jan citeerde de heer Polman van
de Nederlandse Vereniging van
Monumentenzorgers, die on
langs stelde, dat restaureren on
der deze omstandigheden in fei
te dweilen met de kraan open is.
J.K.
zigd te waarborgen en aan de be
scherming ervan mee te werken.
Heemschut vindt het voor het aan
trekkelijke dorpsbeeld noodzake
lijk dat de lijst van beschermde
monumenten met genoemde pan
den wordt aangevuld.
De Brabantse PC betreurt het ver
der dat het marktplein door zijn
verkeersfunctie veel van zijn waar
de als plein heeft verloren. Bij de
reconstructie van de Heuvel zou
Heemschut graag zien dat de
structuur van het historische stra
tenplan in de bestratingsvorm van
het wegdek wordt gevolgd. Er
moet zeker geen modem straat-
meubilair komen, schrijft de Bra
bantse PC aan de gemeenteraad.
's-Hertogenbosch - De gemeente
heeft plannen om bij de voormali
ge kinderboerderij aan de Zuider
pias een tijdelijke stadscamping in
te richten. Volgens een advertentie
van de gemeente in het 'Brabants
Dagblad' heeft Th. Verhofstadt
daartoe een bouwplan ingediend
dat naar de mening van de Bond
Heemschut in strijd is met het be
stemmingsplan 'Zuid 1966'. De
bond heeft een aantal formele be
zwaren tegen het plan. De bouw
vergunning zal namelijk volgens
artikel 17 van de Wet op de Ruim
telijke Ordening worden afgege
ven, zegt de annonce, wat betekent
dat iemand die zijn verplichtingen
niet nakomt, met de sterke arm
verplicht kan worden op zijn kos
ten de oude toestand te herstellen,
eventueel via een dwangbevel.
Th. Verhofstadt is echter Hoofd
Sport en Recreatie van de gemeen
te en handelt dus als ambtenaar in
opdracht van B en W, stelt de
bond. Daar komt nog bij dat het
bouwplan een plan van B en W is
waarvoor Verhofstadt niet aan
sprakelijk is.
Heemschut concludeert dat het
college van B en W zichzelf vrijstel
ling wil geven voor afwijking van
een bestemmingsplan. Dit kan vol
gens de bond niet de bedoeling
zijn van de Wet en van het bestem
mingsplan. De rechtsbescherming
die artikel 17 W.R.O. biedt wordt
zo tot een dode letter gemaakt,
voegt de bond hieraan toe. Het zal
allemaal juridisch misschien wel
mogelijk zijn, maar het lijkt de
bond in strijd met het gevoel voor
recht en billijkheid als een bouw-
aanvrager zelf over de bezwaren
tegen zijn eigen bouwplan heeft te
oordelen.
Formele bezwaren heeft Heem
schut ook met betrekking tot het
verlenen van vrijstelling van de be
stemming 'groenvoorziening' door
de gemeente. Aan de betreffende
bepaling hebben GS hun goedkeu
ring onthouden, een beslissing die
is gehandhaafd bij KB, zo schrijft
de bond. Ook lijkt het Heemschut
formeel niet juist dat de gemeente
afwijking van een bestemmings
plan verleent. Dat mag zij slechts
voor een termijn van vijf jaar en het
is niet aannemelijk dat de camping
slechts zo korte tijd zal bestaan. De
gemeenteraad verleende welis
waar krediet voor een 'tijdelijke
stadscamping aan de Zuiderpias',
maar dat krediet had geen betrek
king op de planologische aspecten
en op de verdere consequenties.
Materiële bezwaren heeft Heem
schut ook. Met name ten aanzien
van schade aan het milieu, aan het
nationale monument Het Bossche
Broek en aan de aantasting van het
stadsgezicht. De plannen voorzien
Heemschut, mei 1987
25
