Gelderland
Groningen
29
Vier tot vijf miljoen gulden is er nodig om
het bouwplan van de architect Van der Laan
uit 's-Hertogenbosch te verwezenlijken. De
Stichting verwacht dit voor een groot deel
uit spontane bijdragen binnen te krijgen. De
toren moet (weer) 40 m hoog worden en zal
tegen betaling worden opengesteld voor het
publiek, dat dan van boven af een blik kan
werpen op een van de best bewaarde vestin
gen van Europa.
Winterswijk - In Winterswijk wordt het
125 jaar oude Notarishuis met sloop be
dreigd.
Tenminste niet voor de villa, hooguit voor
enkele bomen, zo heeft de wethouder van
monumentenzorg al laten weten. Uit oog
punt van economische groei wordt de moge
lijke komst van de kledinggigant zelfs hei
melijk toegejuicht. In die sfeer van 'blijvolle
verwachting' en 'doffe berusting' was voor
de plaatselijke Vereniging voor Monumen-
tenbelangen weinig eer te behalen. Heel
even is actie overwogen, maar na één avond
vergaderen werd het hoofd in de schoot ge
legd. 'Het is verschrikkelijk, maar hier spe
len zulke grote financiële belangen mee dat
we geen enkele kans maken', liet voorzitter
Willem Sluiskes weten.
Sluiskes, die Notarishuis en tuin, dikwijls
vergeleek met 'Klein Soestdijk in Winters
wijk', grossierde in de plaatselijke pers in
gevoelens van onmacht. 'Bij actie zouden
we ook middenstand en gemeentebestuur te
gen ons krijgen. In een grote stad kun je je
dat misschien veroorloven, in een kleine ge
meenschap als Winterswijk niet.'
Dreigende sloop is het zoveelste incident in
Winterswijk in een niet eens zo lange perio
de. Heemschut besteedde er afgelopen jaren
veelvuldig aandacht aan. Na de sloop van
een 17e eeuwse herberg, de verkommering
van de molens, de gevel-verminking van het
in waterstaat-stijl opgetrokken voormalige
gemeentehuis en de afbraak (zonder sloop
vergunning) van een vakwerk-boerderij op
de rijksmonumentenlijst lijkt dan nu het ein
de nabij voor het statige Notarishuis. Het
wordt zo genoemd omdat het notarisambt er
al enkele generaties wordt uitgeoefend.
Notarishuis in Winterswijk (Foto Henk
Westerveld, Aalten)
De in neo-klassieke trant opgetrokken witte
villa, die middenin een parkachtige tuin is
gesitueerd, moet wijken voorde plannen van
een plaatselijk makelaar en een projectont
wikkelaar.
Beiden gokken op de komst van een lande
lijk kledingconcern. Omdat villa en tuin de
laatste 'groene oase' zijn in het verder dicht
gebouwde winkelpromenadegebied zou het
concern volgens de plannenmakers zitten te
popelen om zich op deze plek te vestigen.
Hoewel die vestiging in werkelijkheid spe
culatief is wordt stevig op het gemoed ge
speeld van de schaarse tegenstanders. Die
wordt voorgehouden dat verzet strijdig is
met het algemeen belang.
Het zou het concern, dat alleen interesse zou
hebben voor de 'groene oase', immers kun
nen afschrikken. Ook wordt geschermd met
argumenten als 'eindelijk een dicht winkel-
gevelfront' en 'meer parkeerruimte'. Dat
daarvoor behalve de villa ook tientallen
sfeerbepalende bomen moeten sneuvelen
wordt afgedaan met kreten als 'jammer,
maar denk ook eens aan het voordeel voor
middenstand en bevolking'.
De psychologische druk werkt prima.
Slechts een enkeling maakt zich zorgen. De
rest van de bevolking zal het worst zijn. Ook
het door grote financiële zorgen geplaagde
gemeentebestuur zal op grond van een be
stemmingsplan uit de jaren vijftig, dat win-
kelbebouwing toestaat, niets ondernemen.
Winterswijk - Gelukkig zijn er tegen
dit decor van mineur ook nog licht
puntjes. Het station en het Mondriaan-
huis konden in dezelfde periode met
veel moeite worden gered, de water
molen van Berenschot gerestaureerd.
In uitvoering is verder de opknap van
de Meenkmolen, een korenmolen op
een belt in de buurtschap Miste. Iro
nisch genoeg viel de bekendmaking
van de sloopvoornemens voor het No
tarishuis precies samen met de in wer-
kingtreding van de gemeentelijke mo
numenten-verordening.
'Ach,' zei een toeschouwer tijdens de
tot nu toe enige actie, die kwam van
een politieke spintergroepering, 'vorig
jaar is het Notarishuis nog op tv ge
weest in 'Ontdek je plekje'. Gelukkig
maar. Blijft er tenminste een stukje
film bewaard'.
Groningen - Goede berichten over drie
Groninger molens. Om te beginnen over de
Langelandster watermolen uit 1829 tussen
Garmerwolde en Thesinge: die wordt voor
vier ton opgeknapt. Hij is eigendom van de
Molenstichting Hunsingo. De molenromp en
de wieken verkeren in slechte staat en zullen
worden gerestaureerd. Het Rijk geeft alleen
subsidie voor het buitenwerk. Er is geen
geld beschikbaar gesteld voor het binnen
werk, dat eigenlijk ook hard aan revisie toe
is.
De tweede molen waarover goede berichten
te melden zijn is De Jonge Jan, alias De
Liefde, een koren- en pelmolen uit 1866, in
de kom van Uithuizen, aan de Mennonieten
kerkstraat. De gemeente Hefshuizen heeft
hem gekocht en stelt pogingen in het werk
gelden te vinden om hem te restaureren. Be
langwekkend is het bijbehorende monument:
de woning uit de 17e eeuw waarin de mole
naar nog woont, een zogeheten 'sarrieshut'.
Tot slot de molen in Klein-Wetsinge, be
noorden Sauwerd. Het binnenwerk is bijna
vernieuwd en de buitenkant heeft nieuwe vu-
rehouten planken. Daaroverheen komt red
ceder. Als de klus geklaard is, zal de restau
ratie 4 ton hebben gekost.
Groningen - Nu het politiebureau aan de
voet van de Martinitoren wordt gesloopt,
stelt de 'Stichting Archeologisch Onderzoek
Martinikerkhof Groningen' pogingen in het
werk voordat er wordt gebouwd opgravin
gen te verrichten. Dit is een unieke gelegen
heid de oudste geschiedenis van de stad aan
het licht te brengen. De kans bestaat dat zich
hier resten bevinden van de villa Cruoninga,
het dorp Groningen, waarvan de naam voor
het eerst wordt genoemd in een document uit
1040.
De Stichting stelt zich ten doel ervoor zorg
te dragen dat het verleden van de stad hier
niet 'ongelezen' wordt uitgewist. De resulta
ten van het onderzoek zou de Stichting graag
willen aanbieden bij de viering van het 950-
jarig bestaan van Groningen in 1990.
Hoewel een aantal instellingen al financiële
medewerking geeft, zijn er nog onvoldoende
middelen beschikbaar. Een bijdrage is wel
kom op bankrekening Amro nr.
49.04.34.363 (gironummer van de bank
803935), ten name van de Stichting Archeo
logisch Onderzoek Martinikerkhof Gro
ningen.
De jubileumprijs van Heemschut voor de meest
uitzonderlijke restauratie in Overijssel ging
vorige maand naar het gerestaureerde rectorshuis
in Almelo. Heemschutbestuurder Van Meel
(links) reikt de bronzen plaquette uit aan
wethouder Grondel en de heer Witsenburg van
Stadsherstel in Almelo. (Foto mevr. Witsenburg,
Four Color Amsterdam)
