Werf nieuwe leden
23
van woningen en winkels zijn nu warenhui
zen van C en A, Vendet en de Hema geko
men met een smakeloze vormgeving.
FLORENTIJNSE FONTEINEN
De autochtone middenstand werkte mee aan
deze grove aantasting van het centrum, ge
tuige de nimmer aflatende drift tot nieuw- en
verbouw, zoals Den Boer het in 1974 al uit
drukte. Het resultaat: gevels met lelijk plaat
werk bekleed en een Gedempte Singel 'op
geluisterd' met van die voorspelbare bakste
nen muurtjes, bankjes en perkjes, die je te
genwoordig in elk stadscentrum ziet, culmi
nerend in de 'Florentijnse fonteinen', zoals
De Vroome spottend de droogstaande vijver
aan het eind van de straat op het plein
noemt.
Den Boer neemt mij ook mee naar het des
tijds door hem zelf vormgegeven verhoogde
pleintje met bomencarré ter afsluiting van de
Drentse Hoofdvaart. Een intiem plekje,
waar veel gefotografeerd wordt. Edoch, de
gemeente Assen kwam op het merkwaardige
idee, dat dit pleintje heringericht moet wor
den omdat het uitzicht op het torentje van de
Abdij erdoor belemmerd zou worden. Wer
kelijk ridicuul want dat zou alleen kunnen
opgaan voor de schippers op de boten, die
allang niet meer varen op dit water. Een cu
rieus onderdeel van een op aandrang van
Heemschut gemaakt bestemmingsplan voor
een beschermd stadsgezicht, waar overigens
ook wel leuke kanten aan zitten. Zo zal
dankzij de actie van Den Boer een deel van
het kanaal ter hoogte van de Wittenbrug
weer opengegraven worden om een histori
sche fout te herstellen.
NIEUWE SCHOONHEID IN MEPPEL
Hoe heel anders ziet dan het centrum van
Meppel eruit. Daar is als reactie op het
groei-denken van de jaren '70 een omslag
gekomen, die resulteert in fraaie stadsver
nieuwing in de binnenstad. Het particulier
initiatief heeft die omslag in het denken in
gang gezet. De inmiddels overleden archi
tect Piet de Groot is de grote stimulator van
het herstel van oude en het creëren van
nieuwe schoonheid geweest. Hij ging daar
voor zelfs in de politiek en gaf er zijn laatste
centen aan.
We komen al pratend weer terug op het punt
van het hergebruik van boerderijen en fa
brieken, die hun oude functie hebben verlo
ren. Als er visie bij het stadsbestuur ont
breekt, vreest de commissie, is het een
kwestie van salami: de ene boerderij na de
andere verdwijnt. De heer Kranenborg vindt
overigens, dat je moet oppassen met het ge
ven van een woonfunctie aan de boerderijen.
Dat is toch een soort lapmiddel. Je krijgt
daardoor bevolkingsverdichting en het erf
valt vaak ten offer aan volkstuintjes en gara
ges. Den Boer meent, datje in elk geval het
essentiële moet zien te bewaren en oude ele
menten in de nieuwbouw moet laten terug
komen. Zelf was hij als oud-directeur van de
Provinciale Planologische Dienst betrokken
bij de uitbreiding van het dorpje Vries. In de
jaren '50 kwam daar al een nieuwe wijk, die
qua maat, schaal, bebouwing en beplanting
uitstekend harmonieert met de bestaande
omgeving. Zoiets kun je in bestemmings
plannen regelen maar dat gebeurt nog veel te
weinig.
Wat kan Heemschut hier betekenen, is er
bijvoorbeeld een goed meldingssysteem van
dreigende misgrepen?
Tchernoff: 'Het blijft reageren op signalen
en dat door en met vrijwilligers. We hebben
geen systematisch netwerk maar wel com
missieleden met elk een eigen achterban of
discipline. De verhouding met het landelijk
bureau van Heemschut is goed. Bezwaar
schriften worden vanuit Amsterdam geredi
geerd. Dat loopt gesmeerd.'
Ook promotie en ledenwerving is nog een
zwak punt bij de commissie. Zij hoopt, dat
alle publiciteit rond het symposium en de
reizende Heemschut-expositie veel leden zal
opleveren.
De commissie heeft voor dit alles een pro
vinciale subsidie van liefst 20.000 gekre
gen. Hopelijk komt er een vaste subsidie zo
als ook elders zodat er wat meer lijn in de
activiteiten kan worden gebracht.
WELSTANDSTOEZICHT
We zitten'hier in het gebouw van het Drents
Welstandstoezicht, waarvan directeur Jant
ien deel uitmaakt van de commissie. Wat
vindt de commissie van dat toezicht? 'Heel
belangrijk werk maar de kennis en deskun
digheid van die instelling zouden beter ge
bundeld en verspreid moeten worden. En
verder is het frustrerend, dat het toezicht
vaak te laat wordt ingeschakeld zodat alleen
nog maar over de invulling van een plan ge
praat kan worden terwijl het plan zelf niet
deugt.'
De Vroome wijst op het goede werk van het
toezicht bij het adviseren van boeren over
erfbeplanting. De gemeenten moeten hier
vergunningen voor geven maar laten daarbij
economische overwegingen van de boer
vaak de doorslag geven. Je zou een vergun
ning afhankelijk moeten maken van een
fraaie groene aankleding en daarbij kunnen
verwijzen naar subsidies van Staatsbosbe
heer. Veel gemeenten hebben hier echter
geen oog voor of letten niet op of ook echt
aan de voorwaarden wordt voldaan.
HOUTWALLEN
Fel wordt tenslotte De Vroome als we de
houtwallen ter sprake brengen: als vee
wering opgeworpen wallen die vroeger be
plant werden. Uit de fondsen van het Inte
graal Structurenplan Noorden des lands wor
den miljoenen uitgekeerd om deze wallen te
'fatsoeneren'. Elke tak, die maar even over
het land hangt wordt door veel boeren als
schadelijk ervaren en op hun verzoek afge
schoren. Zo gaat veel prachtig groen verlo
ren. Onnodig want onderzoek in Denemar
ken heeft uitgemaakt, dat deze cultuurhisto
rische waardevolle wallen juist als een goed
windscherm fungeren waardoor het vee
vroeger in het jaar de wei in kan en er langer
kan blijven. Het overheidsgeld kan op dat
punt dus beter worden besteed. Een aardige
uitsmijter aan het slot van ons interview.
Geslaagd voorbeeld van hergebruik van een oude boerderij. Een als oudheidkamer ingerichte boerderij
in het centrum van Emmen. Op de foto de achtergevel (Foto Rijksdienst Monumentenzorg)
In dit nummer treft u de nieuwe
folder van Heemschut plus een
aanmeldingskaart voor nieuwe le
den aan. Die hebben we namelijk
heel hard nodig. Onze leden vor
men nog altijd de Financiële basis
voor ons werk. We krijgen maar
weinig subsidie. Wil Heemschut
blijven voortbestaan dan zijn er
echt veel nieuwe leden nodig. De
situatie is zorgelijk. Werf leden, er
zijn nog steeds veel meer monu
menten onbeschermd dan be
schermd. Heemschut is helaas nog
steeds bitter hard nodig.
