'Hergebruik oude
Doerderijen niet
eenvoudig'
22
INTERVIEW MET DE PROVINCIALE COMMISSIE HEEMSCHUT DRENTHE
JAAP KAMERLING
Het vorige maand door Heemschut Drenthe georganiseerde symposium 'Drenthe in veran
dering en de effecten op ons cultureel erfgoed' vormde voor ons een goede aanleiding de
provinciale commissie van Heemschut daar eens te interviewen. Op een wat sombere dag in
februari pikt burgemeester Tchernoff van Eelde me op m'n wandeling vanaf het Spoorweg
stationnetje van Assen naar het gebouw van het Drents welstandstoezicht gastvrij op. We
rijden door een royale wijk met fraaie woningen van vroegere notabelen, waaraan de
Drentse hoofdstad de bijnaam 'stad van depaleisjes' ontleent. Later zal op onze voortgezette
wandeling door het stadje blijken, dat het rechtvaardiger zou zijn de stad te bestempelen als
'de stad waar alles kan'zoals in 1974 technisch adviseur ir. J.A.M. den Boer in Heem
schut misprijzend de stedebouwkundige teloorgang van Assen karakteriseerde. Maar daar
over straks.
voor documentatie en heeft, om een voor
beeld te noemen, goed geholpen bij het in
kaart brengen van het monument Lemferdin-
ge in Eelde i.v.m. restauratie. Zonder het
bureau zal het bijna zeker niet lukken het
pand op de monumentenlijst te krijgen en
restauratie-subsidie te verwerven.
Tchernoff vindt het als burgemeester heel
belangrijk, dat er beter overleg komt tussen
gemeente en provincie als het om monumen
tenzorg gaat. Duidelijk moet worden wat nu
precies de rol van de provincie kan zijn en
waar de taken van de gemeenten liggen. Nu
blijven veel kansen liggen. Omdat de pro
vincie ook een toezichthoudend orgaan is lo
pen veel gemeenten niet zo hard naar de pro
vincie. En dat terwijl ondersteuning door de
provincie aan de vele kleinere plaatsen in
Drenthe toch heel zinvol zou kunnen zijn.
ASSEN: 'DE STAD WAAR ALLES KAN'
Dat geldt trouwens ook voor de hoofdstad
Assen, dat niet over een eigen bureau monu
mentenzorg beschikt. Het gevoel voor stede
lijk schoon bij het gemeentebestuur baart de
De Provinciale Commissie Drenthe van Heemschut (Foto persburo Bert Wieringa)
In het markante pand van Welstandstoezicht
worden we verwelkomd door enkele leden
van de provinciale commissie Heemschut:
ir. den Boer, ing. G. Kranenborg, ing.
H.W. de Vroome en de heer van der Meu-
len. We horen, dat het initiatief tot het sym
posium geboren werd in het jubileumjaar
1986 en dat later het thema 'stads- en dorps
vernieuwing' werd verruimd tot het nu geko
zen onderwerp, zodat ook het landschap en
zijn boerderijen erbij kon worden betrokken.
Elementen, die zo kenmerkend zijn voor
Drenthe. De lezingen, op het symposium ge
houden, staan elders in dit nummer verkort
weergegeven
Tchernoff somt enkele problemen op, die
zoal aan de orde komen op de studiedag.
'Het beheren van een monument door parti
culieren kost veel geld', vertelt hij. Hoe kun
je particulieren en stichtingen, die deze taak
op zich hebben genomen bundelen zodat je
tot een soort Drents Stadsherstel komt? Een
ander probleem vormen de vele boerderijen,
vaak vlakbij of in de dorpskern, die hun ou
de functie verliezen. Hoe kom je tot verant
woord hergebruik en vul je bij niet te voor
komen sloop de lelijke gaten, die zijn ont
staan op.
Boerderijen, die behouden blijven, moeten
niettemin aan moderne bedrijfskundige eisen
gaan voldoen orn economisch te kunnen
overleven. Ligboxen vormen vaak lelijke
nieuwe bouwsels naast de oorspronkelijke
boerderij-architectuur. En dan is er de ruil
verkaveling, die sommige boerderijen een
haast industrieel karakter geeft waardoor ze
niet meer in het landschap passen. Veel boe
ren hebben slechts oog voor wat economisch
nodig, de rest is franje. Wie zou die franje
moeten betalen, zo redeneren ze.
DECENTRALISATIE
Dirk van der Meulen roert in dit verband de
bestuurlijke decentralisatie aan, die de ge
meenten meer invloed geeft op de bescher
ming van dorps- en stadsschoon. Hij ziet
ook bezwaren. 'Op locaal niveau worden nu
de keuzes gemaakt en niet elke gemeente
heeft voldoende oog voor dit schoon.'
Tchernoff: 'Bovendien beschikt niet iedere
gemeente over genoeg deskundigheid en er
varing op dit gebied en kan dat ook niet.
Sommige gemeenten hebben immers maar
een of twee officiële monumenten.'
Kan het Provinciaal Bureau voor de Monu
mentenzorg, dat in de jaren '70 werd opge
zet hier geen uitkomst bieden?
Tchernoff: 'Dat bureau geeft goede onder
steuning maar het wordt op dit moment ge
mangeld door allerlei reorganisatieplannen.
Door het vertrek van twee ambtenaren wordt
het behoorlijk ontmanteld. Er blijven straks
nog maar vier mensen over, van wie de leef
tijd al aan de hoge kant is.' Het bureau zorgt
Heemschut-commissie van Drenthe grote
zorgen. Tchernoff: 'Je mist daar een filoso
fie, er zit geen lijn in het stedebouwkundig
en architectonisch denken. Dit in duidelijk
contrast met een stad als Meppel, waar dui
delijk wel een gunstige omslag in het denken
heeft plaats gevonden! Een wandeling door
beide steden bevestigt zijn stelling.
Met technisch adviseur Den Boer loop ik
over het tochtige Koopmansplein waar al
leen de fleurige warenmarkt de lelijke be
bouwing nog wat kan compenseren. Er heeft
hier in de jaren '70 een meedogenloze kaal
slag plaats gevonden, waartegen Heemschut
toen al fel van leer trok. Een groot aantal
huizen ging tegen de vlakte. Assen moest en
zou een grote stad worden met een impone
rend koopcentrum. Het resultaat is een
stadscentrum van plastic en aluminium.
Waar eens een gemengde bebouwing was
