13
Als onderdeel van de moestuin werden wat
kruiden geteeld, ook voor allerlei huismid
deltjes: peterselie en selderij, de lavasplant
(ook wel bekend als maggiplant), kruize
munt, salie, kamille en alsem. Ook het
kleinfruit, zwarte en rode bes en kruisbes
hoorden bij de moestuin, vaak langs de
randen.
HET GRASVELD EN DE WEIDE
Een groot deel van het erf werd door gras
ingenomen: de bleek, de huisweide en ook
de boomgaard stonden in gras, evenals de
overige niet nader bestemde ruimten. En dat
waren dan niet onze arbeidsintensieve en
saaie gemillimeterde gazons waar alles wat
geen gras heet angstvallig wordt geweerd.
Integendeel, naar gelang de seizoenen en de
grondsoort was er een bloemenweelde met
paardebloem, pinksterbloem en madelief,
met witte klaver, de gewone ereprijs en de
scherpe boterbloem. In de nazomer soorten
als biggenkruid en herfstleeuwetand.
Wij zouden de moed moeten opbrengen die
groene tapijten in te leveren om weer kleur
én insecten terug te krijgen.
Het voorbeeld hebben we vlak bij huis, op
onze bloeirijke wegbermen die dankzij een
aangepast maaibeheer weer een lust voor het
oog zijn.
We kunnen daar volop zaad verzamelen en
tussen het gras uitzaaien. We moeten dan
wel in een overgangsfase de bemesting voor
goed achterwege laten en het grasgewas ho
ger laten worden om daarna het maaisel af te
voeren.
Geleidelijk zal de grasmat dan een opener
karakter verkrijgen waardoor plaats komt
voor een gevarieerde vegetatie.
DE WEGDORPEN EN DE
VEENKOLONIALE NEDERZETTINGEN
In de wegdorpen en in de veenkoloniën mis
sen we de onregelmatigheden van het es-
dorp: de boerderijen zijn gelegen langs een
ontsluitingsweg of een kanaal met het woon
gedeelte steeds naar die zijde gericht. De
toegangswegen en de werkruimten waren
oorspronkelijk onverhard.
Op de lage, venige gronden zoals in Ruiner-
wold en Kolderveen/Nijeveen zijn de be
plantingen gevarieerder dan op het zand.
Naast eiken en linden groeien er ook popu
lieren, schietwilgen, essen en elzen. Hagen
ontbreken veelal omdat berm- en grenssloten
voor een duidelijke afscheiding zorgen. De
moestuin ligt opzij van de boerderij of aan
de voorkant, gecombineerd met bloemen.
Maar ook hier zijn op vele plaatsen de stadse
tuinen verschenen met de keurige gazons,
omzoomd door sierplanten en, niet te verge
ten, die eeuwige coniferen.
In de veenkoloniale dorpen is of was het
water van het hoofdkanaal met de zij wijken
een fraaie begrenzing van het erf. De moes
tuin ligt langs de zijkant van de boerderij
waar ook de vruchtbomen staan.
De aanleg vóór de woning heeft vaak een
wat parkachtig karakter met solitaire bomen
als linde, kastanje, groene en rode beuk,
verschillende esdoomsoorten en wel de es en
de goudes.
Er zijn struikgroepen geplant, dikwijls be
staande uit Rododendrons die zich op hu-
meuze grond tot geweldige exemplaren kun
nen ontwikkelen.
We hebben een korte rondgang gemaakt
door een aantal landschappen en daarbij wat
kenmerken genoemd van de erven die we
daar tegenkomen.
Veel karakteristieks is verdwenen maar met
wat goede wil en gerichte voorlichting is er
alsnog een zodanige erfindeling en een keu
ze van bomen, struiken en planten mogelijk
dat er weer een eenheid ontstaat met boerde
rij en bijgebouwen die passend is in de be
hoeften van de huidige bewoners.
De Boerderijen Stichting Drenthe zal in een
aantal nieuwsbrieven nader ingaan op be
paalde onderdelen van het boerenerf.
Het adres is: Stationstraat 11, 9401 KV
ASSEN.
H.W. de Vroome is lid van de provinciale
commissie Heemschut Drenthe en be
stuurslid van de Boerderijenstichting in
Drenthe.
Literatuur
Boerenerven in Drenthe, nieuwsbrief 5 van Boerde
rijen Stichting Drenthe.
Boerderijenbehoud, de zorg voor onze landelijke
bouwkunst,
Stichting Nationale Contactcommissie Monumenten
bescherming, mei 1979.
H.W. de Vroome, Boeren erven, vergeten monu
menten.
Maandblad Drenthe, nov. 1986, nr. 9
H.W. de Vroome, De Drentse erven, het kan ook
anders.
Maandblad Drenthe, dec. 1986, nr. 10
Wegdorp Ruinerwold. Langs de weg vruchtbomen, op de erven o.m. schietwilg, paardekastanje en
populier (Foto F. Hamminga, 'Het Drentse Landschap')
Boerderij met erf op het landgoed Rheebruggen bij Uffelte, eigendom van 'Het Drentse Landschap'
(Foto: M. H. Buruma, 'Het Drentse Landschap')
