Nederland de
geschiedenis in als
rommelgravenvolk
5
Jaargang 64,
no. 2 februari 1987
Heemschut verschijnt 9x per jaar
Tijdschrift van de Bond Heemschut
opgericht in 1911
Beschermvrouwe:
H.M. Koningin Beatrix
In dit nummer o.a.:
Nederlanders rommelgravenvolk
Begraafplaatsen, wat doen we ermee?
Stadhuisplannen Den Haag
Prov. Comm. Heemschut kiest voor
Meier
Dijkverzwaring bedreigt woningen
Cees Dam en het Abdijcomplex in
Middelburg
Studiedag 'Oude gemalen'
Heemschut in actie: hoop voor station
Echt
Nieuws uit de provincies
Actie voor station Enschede
Nieuwe bestemming St, Jozefhuis
Hoom
Foto omslag:
Begraafplaats Zorgvlied in Amstel
veen in herfsttooi (Foto Gemeentelijk
Bureau Monumentenzorg)
Redactie:
Drs. J. Kamerling, eindredacteur
Drs. A. M. ten Cate
R. Dinger
Dr. E. Jans
Vaste medewerk(st)ers:
J. Th. Balk, Amsterdam
Drs. H. C. Franssen, Amsterdam
Drs. J. Huysmans, Utrecht
Drs. P. Karstkarel, Leeuwarden
D. van der Meulen, Assen
R. Lureman, Doetinchem
Drs. W. J. Pantus, Nijmegen
J. E. van der Wielen, 's-Gravenhage
Drs. D.S. van Schaardenburg-van der
Wouden, Amsterdam
Correspondentieadres Bond
Heemschut:
Nieuwezijds Kolk 28,
1012 PV Amsterdam;
tel. 020-225292 (secr. en juridische
zaken)
tel. 020-230994 (eindredactie)
tel. 020-230994 (ledenadministratie)
Postgiro 124326
Lidmaatschap 50,- per jaar
Reductie voor 65+ en 30"
Opzegging alleen vóór 1 november.
Correspondentie voor advertenties:
Bosch Keuning
Postbus 13740 AA Baarn
tel.02154-8 22 11
gironummer 4988
Grafische verzorging:
Bosch Keuning - Baarn
'Naar zijn wijze van dodenbezorging, wordt een volk beoordeeld'
(Pericles, 800 v. Chr.)
H. L. KOK
De dood is momenteel in. Het ene congres na het andere. Stervensbegeleiding, rouwverwer
king, euthanasieOp de universiteiten vooral bij klinische psychologie is men geïnteres
seerd. Maar wie denkt er nog aan de dode zelf? De laatste rustplaats is allang geen
rustplaats meer. Kerkhoven en begraafplaatsen vervallen tot vuilnisplaatsen. Grafmonu
menten, het archief van een volk, vervallen of worden tot puin geslagen. 'O gij, die op dees
grafstee schreit'Wie schreit er die dit alles ziet? Wie realiseert zich hoe broos de wand is,
die ons scheidt van de eeuwigheid? Een rijk cultuurbezit gaat verloren. De kerkhoven zijn
stervende.
Tussen de vele symposia, thema- en stu
diedagen over stervensbegeleiding en rouw
verwerking, komen nu ook verenigingen in
actie voor het behoud van oude begraafplaat
sen en de daarop staande, vaak waardevolle
monumenten. Zo werd in Groningen in sep
tember '86 opgericht de Stichting 'Tere
bint', die is voortgekomen uit een aantal
mensen werkzaam bij de stichting Land-
schapsonderhoud Groningen. Het is verheu
gend dat er nu eens uit deze hoek druk zal
worden uitgeoefend. Immers, landschappe
lijk en biologisch is een begraafplaats in een
open landschap van enorme waarde voor
plant en dier. Bij de restauratie van deze
'natuurparken' kunnen dan ook de grafste
nen worden meegenomen in het gehele on
derhoud. Een harde noodzakelijkheid want
vele monumenten zijn er droevig aan toe.
Wat dat betreft, zullen wij wel de geschiede
nis ingaan als het 'rommelgravenvolk', want
veel hebben wij ons niet aangetrokken van
de laatste rustplaats van onze voorouders.
En hoewel iedereen er schande over spreekt,
doet tot op heden niemand er iets aan dan
voorschriften uitgeven en vergaderen.
In een brief van het Ministerie van Welzijn,
Volksgezondheid en Cultuur (W.V.C.) d.d.
11 september 1985, wordt op pagina 3, de
verantwoording in feite gelegd in handen
van de beheerder van een begraafplaats. 'De
Alles gesloopt en vernield. Gesloten begraafplaats
Enschede. Foto gemaakt in december 1986.
beheerders van alle in uw gemeente aanwe
zige begraafplaatsen te stimuleren tot een
goed onderhouden van de begraafplaatsen en
grafmonumenten in de lijn van de histori
sche ontwikkeling'. Dit is gevaarlijk, want,
volgens de nieuwe wet op de lijkbezorging
wordt de grafrust teruggebracht tot hoog
stens 30 jaar, d.w.z. dat graven die ouder
zijn kunnen worden geruimd ook al hebben
vele mensen vroeger kapitalen moeten neer
leggen voor het verkrijgen van een rustplaats
met eeuwigdurend grafrecht!
Bij een dergelijke 'bescherming' is dit het
resultaat: grafschennis!
ALLE BEGRAAFPLAATSEN ONDER DE
MONUMENTENWET
Beter zou zijn geweest om met ingang van
deze nieuwe wet, alle begraafplaatsen onder
de monumentenwet te stellen, zodat voor
een ruiming en verwijdering van een monu
ment een vergunning aanwezig moet zijn.
Nu wordt de verantwoordelijkheid gelegd bij
de beheerder die, hoe capabel ook voor zijn
taak, geen opleiding heeft gehad in heral
diek, geneologie, symboliek enz. Deze be
heerder hier later over ter verantwoording te
roepen is niet eerlijk, gezien de druk van
boven die dikwijls wordt uitgeoefend om
