Groningen
Utrecht
27
spaarden verbouwd tot woning van de machi
nist van het stoomgemaal 'Hertog Reijnout'.
Die romp staat ook nu nog op het terrein van
het stoomgemaal.
Toen het elektrische gemaal in gebruik werd
genomen, kwam het stoomgemaal wel op de
monumentenlijst, maar er gebeurde niet
veel. Verval zou spoedig intreden, voor de
liefhebbers van 'stoom' een trieste zaak.
Maar ook voor anderen, want een karakteris
tiek monument dreigde te verdwijnen. Parti
culieren namen het initiatief fondsen bijeen
te brengen voor behoud van het oude ge
maal. De Stichting Stoomgemaal Arkem-
heen kocht de 'Hertog Reijnout' voor één
gulden, maar moest ook 1,5 miljoen bij
een brengen voor restauratie. Vele instanties
hebben een bijdrage gegeven, ook de Bond
Heemschut tastte in de buidel en op 30 sep
tember 1986 kon minister Brinkman van
WVC de officiële opening verrichten.
In de oude kolenloods is een bescheiden be
zoekerscentrum ingericht met een perma
nente tentoonstelling. Na de winter is het
gemaal te bezichtigen. Eerst moet nog de
exploitatie van de unieke 'Hertog Reijnout'
in detail worden uitgewerkt. Inlichtingen
zijn in te winnen'bij het secretariaat van de
Stichting Stoomgemaal Arkemheen, Beetho-
venlaan 29, 3862 GN Nijkerk.
Arnhem - De Monumentenwacht Gelder
land had een goed 1985, zo blijkt uit het
jaarverslag. In dat jaar kreeg de provincie de
financiële en bestuurlijke verantwoordelijk
heid voor de Monumentenwacht, die tevens
memoreert dat de contacten met het provin
ciaal bestuur goed zijn.
De Monumentenwacht werd in 1979 gestart
met inspecties aan 240 monumenten. In
1985 waren dit er al 775, ruim drie maal zo
veel. Het betrof 254 kerken, 81 torens, 89
kastelen en buitenplaatsen, en 351 andere
objecten.
Het jaarverslag maakt ook melding van de
vele reacties op de enquête naar de tevreden
heid onder de abonnees: 70% stuurde een
antwoord, op een enkele uitzondering na
waren ze positief tot zeer positief.
Ten Boer - De 'witte molen' aan de weg in
de buurtschap Ten Post zal waarschijnlijk
niet kunnen worden gerestaureerd. Het col
lege van B en W ziet geen mogelijkheden
meer de molen met gemeentelijke medewer
king te redden: de financiële lasten worden
te hoog in verhouding tot de andere molens
die de gemeente subsidieert. De eigenaar
van de molen vraagt voorts andere grond als
compensatie en het blijkt niet mogelijk die te
vinden.
Godlinze - Het monumentale pand aan de
Hoofdweg 29 moet volgens de gemeente en
kele meters naar achteren worden verplaatst.
De gemeente Bierum krijgt hiervoor geen
toestemming van de minister en is in beroep
gegaan bij de Raad van State.
De bewindsman is van mening dat de techni
sche staat van het monument geen sloop
rechtvaardigt, wel restauratie. Het college
van B en W van Bierum wil de verplaatsing
vooral uit het oogpunt van verkeersveilig
heid en daarnaast acht het nauwelijks een
mogelijkheid aanwezig het pand te verkopen
als het niet eerst mag worden verplaatst.
Wittewierum - Het is de Stichting Oude
Groninger Kerken gelukt gelden los te krij
gen voor broodnodig herstel van het dak van
het dorpskerkje. Enkele jaren geleden kwam
het plafond al naar beneden en sindsdien
houdt plastic het ergste regenwater buiten.
Ook de hemelwaterafvoeren en de muren
worden hersteld-
De gemeente Ten Boer heeft verdere restau
ratie van het kerkje in het budget opgeno
men, maar kan dan niet meer rekenen op de
80% rijkssubsidie, de oude regeling volgens
welke de Stichting, die eigenares is van de
kerk, de noodrestauratie nog kan laten uit
voeren
Groningen De Stichting Oude Groninger
Kerken krijgt van het Prins Bemhard Fonds
15.000,- als bijdrage in het herstel van de
kerken in Niehove, Usquert en Zuidwolde,
alle drie eigendom van de Stichting, die de
herstelwerkzaamheden aan deze kerken be
groot op 550.000,-.
In Niehove is het werk aan het herstel van de
gevels en de ramen al begonnen. Aan de
kerk in Zuidwolde begint dit voorjaar de res
tauratie van dak, kap en goten, werkzaamhe
den die ook in Usquert zullen moeten wor
den gedaan. De gemeentelijke monumenten
budgetten zullen voor het grootste deel van
de kosten moeten worden aangesproken. Het
Prins Bemhard Fonds steunde indertijd al de
restauraties van de kerken in Godlinze, Mid-
wolde, Oosternieland en Wehe, ook in ei
gendom van de Stichting.
Winsum - De gemeente probeert de oude
joodse begraafplaats uit 1866 en de 17e-
eeuwse sluis in het Winsumerdiep in de
buurtschap Schaphalsterzijl op de lijst van
beschermde monumenten te krijgen. De
Rijksdienst voor de Monumentenzorg krijgt
hiertoe het verzoek.
De joodse begraafplaats ligt aan de Munster-
weg, aan de oostelijke kant van Winsum, dat
vroeger een bloeiende joodse gemeente ken
de, met een synagoge. De totale joodse be
volking is tijdens de Tweede Wereldoorlog
door de Duitsers weggevoerd en niemand is
teruggekomen. Het Israëlitisch Kerkgenoot
schap te Amsterdam is thans eigenaar van de
begraafplaats.
De oude sluis is eigendom van het Water
schap Hunsingo.
Winschoten - De gemeente heeft acht mo
numenten op de restauratielijst gezet. Hier
onder zijn drie godshuizen: de voormalige
synagoge aan de Bosstraat, de Evangelisch
Lutherse kerk aan de Vissersdijk en de Ne
derlands Hervormde Kerk aan het Markt
plein. Verder zijn het een theekoepel bij de
burcht, het stoomgemaal aan het Oosterein
de en twee woningen: Beertsterstraat 5 en
Nassaustraat 10.
De gemeente voorziet dat alleen de theekoe
pel en het stoomgemaal al in 1990 een op
knapbeurt zullen krijgen en zelf ruim een
half miljoen gulden zal moeten bijdragen in
de restauratiekosten.
Ten Post - De molen halverwege de weg
tussen Groningen en Apppingedam, wordt
misschien van de monumentenlijst afge
voerd als er niet snel maatregelen worden
genomen. De 'Olie Widde', 150 jaar oud, is
sterk verwaarloosd. De huidige eigenaar wil
een grondruil die nog steeds niet tot stand
komt en de Stichting Groninger Molen
vrienden doet ondertussen haar best de 'Olie
Widde' in haar bezit te krijgen.
De molen staat hoog op de urgentielijst van
de gemeente Ten Boer, waartoe Ten Post
behoort, maar geld ontbreekt voor restaura
tie. Pas in 1990 zijn er misschien mogelijk
heden subsidie te krijgen.
Vlagtwedde - ln het vijfjarenplan dat de ge
meente heeft opgesteld om in aanmerking te
kunnen komen voor rijkssubsidie bij restau
ratie van monumenten, zijn zeven monu
mentale gebouwen genoemd die nodig op
geknapt moeten worden. Het betreft de Ne
derlands Hervormde Kerk in Sellingen en
Vlagtwedde, drie boerderijen in Sellingen,
één in Vlagtwedde en een woning in de ves
ting Bourtange. Een deel van de benodigde
gelden zal uit gemeentelijke middelen moe
ten worden opgebracht. Voor 1990 en 1991
is ruim drie ton gevraagd en voor 1990 is
ruim een ton toegekend.
Utrecht - Nauwelijks heeft de gemeente bij
het Rijk het verzoek ingediend de Maliebaan
tot beschermd stadsgezicht te verklaren, of
de Ondememersraad Utrecht (ORU) komt
met het plan deze fraaie laan geschikt te ma
ken voor het parkeren van nog meer auto's.
De wandelpaden aan de middelste rijbaan
zouden zo weinig gebruikt worden, dat daar
beter blik kan staan, meent de ORU, die de
parkeemood ter plekke te hoog vindt.
Het Utrechts Nieuwsblad schamperde over
dit ORU-voorstel in een artikeltje en noemde
het voorstel 'ruw van denken' en een 'van
dalistisch idee' dat geen schijn van kans kan
maken, gezien de gedachten over beschermd
stadsgezicht, 'maar', zo besluit het blad: 'je
mag aannemen dat ondernemers die met hun
kantoor aan de Maliebaan zijn gevestigd, zo
slim zijn dat ze dat zelf ook wel hadden be
grepen.'
