Industriële
archeologie in de
Zaanstreek
18
doenlijk om in zo'n gebied als de Zaanstreek
alles in de gaten te houden. Soms moetje uit
de krant vernemen dat er binnenkort weer
een bijzonder bedrijfspand tegen de vlakte
gaat. Dan is snel optreden vereist. De
MBTZ verricht regelmatig een brandweer
functie, onlangs nog met succes. Een voor
malig ijspakhuis (1910) in Koog a/d Zaan,
een zeldzaam gebouw van gewapend beton
dat nog in goede staat verkeert, kon nog tij
dig op de Provinciale Monumentenlijst ge
plaatst worden. Om de slopers ook de vol
gende keer voor te zijn, is onder andere voor
de Cacaofabriek Boon te Wormerveer, een
gebouw in Art Deco-stijl, alvast een aan
vraag tot plaatsing ingediend.
DOCUMENTATIE
De MBTZ is dus een behoudsorganisatie.
Maar dan wel een met, zoals mevr. Tiesinga
Autsema het noemde, 'een realistische kijk
op de werkelijkheid van vandaag'. In deze
tijd van 'te weinig geld voor te veel dingen'
moeten keuzen gemaakt worden. Je kunt nu
eenmaal niet alles behouden. Soms moetje
je beperken tot behoud van kennis. 'Docu
mentatie, het in woord en beeld vastleggen
van al datgeen wat van belang is op industri-
eel-archeologisch gebied in de Zaanstreek,
is een belangrijke taak van de Vereniging',
aldus de voorzitster.
Ook van belang zijn de werkomstandighe
den en de produktietechnieken. Voor het
vastleggen daarvan heeft de Vereniging heel
wat deskundigheid in huis. Menig lid stond
voorheen zelf aan de machine in de fabriek
die nu gesloten en gesloopt is.
MUSEUM
De MBTZ beschikt reeds over een eigen
kantoor- en archiefruimte, maar toch is dat
niet voldoende. 'Te vaak moeten wij de
De Essencefabrieken in Zaandam van Polak en Sehwarz's
DE HEMBRUG
De Vereniging kwam voor het eerst in actie
toen de Hembrug met sloop werd bedreigd.
Voordat het te laat zou zijn, werden de con
structie en de werking van de brug op film
vastgelegd. Toen behoud niet haalbaar
bleek, werd bovendien een fonds opgericht
om te komen tot een gedenkteken. Aldus
houdt vandaag de dag een constructie van
originele onderdelen op het Stationsplein
van Zaandam de herinnering levendig aan
wat ooit de grootste draaibrug van Europa
was.
Een andere activiteit uit de beginperiode was
de herdruk van hei: boek De Zaansche Han
del en Nijverheid uit 1911dat een overzicht
geeft van de grote Zaanse bedrijven uit het
eind van de vorige en het begin van déze
eeuw. De foto's op deze pagina's zijn uit dat
boek afkomstig.
BRANDWEERFUNCTIE
Het is als vrijwilligersorganisatie haast ón-
JAC. HUYSMANS
De Vereniging tot Behoud van Monumenten van Bedrijf en Techniek Zaanstreek, kortweg
MBTZ genoemd, bestond in 1986 vijf jaar. Ter gelegenheid daarvan werd op zaterdag 22
november een symposium gehouden. De industrieel-archeologische medewerker van Heem
schut was daarbij aanwezig.
De belangstellenden die op deze stralende dag naar de Zaanse Schans waren gekomen,
werden daar in 'De Lelie' hartelijk verwelkomd door de voorzitter van de jarige Vereniging,
mevr. Marie-Louise Tiesinga-Autsema. Met voldoening kon zij terugblikken op vijf jaar
Industriële Archeologie in de Zaanstreek.
De Stoomhoutzagerij Voorwaarts' van Cornelis Vis en Zoon, Zaandijk.
