Eemnessersluis
moet gehandhaafd
blijven
De IJzeren Man
voor wildgroei
behoeden
Stationsplein kan
wat meer besloten
Waterstaat
onderzoekt
consequenties open
houden Overijssels
Kanaal
Huize Westerveld
een vernieuwd
gemeentehuis
Swalmen werkt
aan
monumentenlijst
15
Eemland - De PC Utrecht van Heemschut
heeft bij de Landinrichtingscommissie Ruil
verkaveling Eemland gereageerd op het
voorontwerpplan van de verkaveling.
Heemschut is geen voorstander van het bui
ten gebruik stellen van de Eemnessersluis en
wil zeker niet dat in de sluiskom een gemaal
wordt gebouwd. De sluis zelf dient te wor
den hersteld; een nieuw gemaal kan zo nodig
ten zuiden ervan worden gebouwd. Nieuwe
boerderijen zullen het historisch-maatschap-
pelijk beeld van bestaand gemaal en boerde
rij verstoren. Daar kernvorming een regel is
bij ruilverkaveling, verdient het aanbeveling
enige boerderijen bij elkaar te situeren. Ove
rigens verstoren nieuwe boerderijen in het
Eemland het open landschap wel.
Er dient volgens Heemschut ook meer aan
dacht te worden gegeven aan de aansluitin
gen van toegangswegen van de dorpen door
het aanbrengen van meer beplanting.
Nieuwbouw van boerderijen moet gericht
zijn op 'kerntjes': bundeling aan bestaande
boerderijen is ook elders het uitgangspunt
van ruilverkaveling. Op deze wijze ontstaat
geen lintbebouwing en blijft een open land
schap bestaan. Bosjes en andere beplanting
bevorderen een geleidelijke overgang van
landelijk gebied naar industriegebied, zo be
toogt Heemschut.
Vught - De grote waterplas, naar de bagger
molen die hem zo'n honderd jaar geleden
groef, De IJzeren Man genoemd, is in de
loop der jaren uitgegroeid tot een belangrijk
recreatiegebied. Tien jaar geleden kwamen
er ruim 200.000 mensen per jaar recreëren,
nu is dat aantal teruggelopen tot minder dan
de helft daarvan. Het Stadsgewest 's-Herto-
genbosch heeft plannen om de zuidoever,
waar men gratis kan toeven, opnieuw in te
richten, zodat, er mogelijk weer meer men
sen komen.
De Bond Heemschut heeft hiertegen grote
bezwaren en wil eerder een ontmoedigings
beleid dan bezoek stimulerende maatrege
len. De Bond noemt de plannen van het
Stadsgewest 'zwaar overtrokken en overbo
dig'. Aan de ontstane wildgroei door het
minder gelukkig recreëren is zeker iets te
doen, maar het gaat niet aan langs de zuidoe
ver definitieve bouwsels als een EHBO-post
en schuilgelegenheden neer te zetten, nu de
ze grote delen van het jaar ongebruikt en
onbeveiligd in een bos zullen moeten staan.
De Bond heeft het college van B en W van
Vught geschreven De IJzeren Man 'van een
indrukwekkende schoonheid' te achten; de
plas heeft ontegenzeglijk grote natuurwaar
den en er is misschien wel sprake van een
natuurmonument, schrijft de Bond. Als de
plannen zouden worden uitgevoerd, loopt
door egalisering van de bosrand de oever
onherstelbare en definitieve schade op en het
kappen van 35% van het bos laat de geluid
hinder van de trein toenemen. De plannen
om de leemlaag onderin de plas weg te zui
gen, zou wel eens voorgoed vertroebeling
van het water kunnen veroorzaken, maar
ook zou het waterpeil ernstig kunnen zak
ken. De Bond herinnert eraan dat bij Zand-
voort zoiets zich al heeft voorgedaan. Daar
daalde het peil een halve meter door door
graving van de leemlaag van een waterplas.
Heemschut heeft voorts ernstige kritiek op
de gang van zaken bij het bekendmaken van
de plannen. Deze werden door de gemeente
alleen gepubliceerd in een huis-aan-huis-
blad voor Vught en nergens anders, zodat
kennelijk alleen Vughtenaren met bezwaren
zouden mogen komen. De Bond vindt dit
geen methode van inspraak, zeker niet als
het gaat om een recreatiegebied met meer
dan plaatselijke bekendheid.
Leeuwarden - De gemeente heeft plannen
in voorbereiding tot herinrichting van het
Stationsplein, de Sophialaan en het parkeer
terrein op de Oude Veemarkt, waar Aegon
kantoren gaat plaatsen. De Bond Heemschut
maakt bezwaar tegen het mogelijke voorne
men oude bomen op de zogeheten Oude
Schapemarkt, bij de Sophialaan, te laten
sneuvelen. Heemschut acht deze bomen van
belang voor het karakteristieke entree van de
stad. Het ware voor de bomen te wensen dat
de nieuwe kantoren meer oostelijk op de Ou
de Veemarkt worden geprojecteerd. Dat
heeft consequenties voor de achter de kanto
ren gedachte parkeerterreinen, maar de
Bond acht het alleszins aanvaardbaar voor
het behoud van de oude bomen, als elders
parkeerterrein wordt gezocht.
Het Aegon-complex krijgt volgens de plan
nen geen gesloten wand aan de zijde van het
vergrote Stationsplein. De Bond heeft een
dergelijke afsluiting van de Oude Veemarkt
altijd gemist en pleit ervoor te streven naar
wat meer beslotenheid van het plein. Te den
ken valt bijvoorbeeld aan donjon-achtige
hoektorens als markante begrenzingen aan
een min of meer vlakke gevelwand van het
kantoorgebouw.
Zwolle - De Directie Overijssel Van Rijks
waterstaat heeft de Bond Heemschut meege
deeld dat een inventarisatie wordt gemaakt
om de consequenties te kunnen overzien van
het veilig stellen van de landschappelijke en
cultuurhistorische waarden van de objecten
in het Overijsselse Kanaal, waarvan het deel
tussen Deventer en Raalte in 1988 als
scheepvaartverbinding wordt afgesloten.
Wij berichtten in Heemschut, juli 1986, blz.
117, over de plannen om dit kanaaldeel over
te dragen aan het Waterschap Salland, ter
wijl de bruggen in beheer zullen komen van
de gemeenten Diepenveen en Raalte. Heem
schut pleitte bij Rijkswaterstaat voor het
openhouden van dit kanaaldeel ten behoeve
van de recreatievaart, voor het behoud van
de bruggen en ook goede afspraken met de
nieuwe eigenaren en beheerders.
's-Graveland - Na anderhalf jaar verbou
wingsperikelen is van Huize Westerveld een
vernieuwd en uitgebreid gemeentehuis ge
maakt. In 1983 kwamen de eerste verbou
wingsplannen voor Huize Westerveld, toen
al gemeentehuis, maar veel te klein voor 's-
Graveland, Ankeveen en Kortenhoef, die
sinds 1966 één gemeente vormen. Er waren
nogal wat bezwaren tegen die plannen, zeker
niet in de laatste plaats van de Bond Heem
schut. Aanvankelijk zou zelfs de prachtige
hazelaar op het voorterrein sneuvelen, maar
door herziening van de plannen is niet alleen
de boom gered, maar de gemeente ook ver
rijkt met een zeer bruikbaar gemeentehuis.
De Nederlandse Kastelen Stichting heeft ter
gelegenheid van het vernieuwde gemeente
huis deel 17 van de serie 'De Nederlandse
Kastelen' gewijd aan Huize Westerveld, dat
waarschijnlijk in 1837 werd gebouwd onder
de naam 'Villa Nova'.
Swalmen - Na aandringen van de Bond
Heemschut is het gemeentebestuur bereid
naast de rijkslijst een gemeentelijke lijst van
beschermde gebouwen en archeologische
vondsten op te laten stellen. De Milieu- en
Heemkundevereniging Swalmen zal advise
ren bij een onderzoek naar de wenselijkheid
van plaatsing op de gemeentelijke lijst.
Het college denkt bij deze lijst aan het Ge-
noenhof, het Genaanhof, het Syperhof, de
Herberg en Slijterij De Zwaan, het Sagers-
hof, De Hout, De Fuu, het NS-station, het
Graeterhof, het gemeentehuis en Schaar-
broek en Groenewoud. Archeologische mo
numenten zouden moeten worden Landweer
Groenewoud, de Wolfsgraaf en de steen
ovens bij de ruïne.
