m w§T \aLirAi '%v. n*'!iisd,cP,u'k Y-v VS'RW 10 SValion ZH.Ï.A Station S S öeilioofd 2 HOEK I \S,'!Nieuwe ScVievenin<£sch< 1 ^^^xV-c.Bo^aiies .;i :ieuw( ZWIT SERLANÜ, Waalsdorp Hotel ^yP^'^afie Ligging van het Klattepark De buitenplaats was dus voor hen een onbe reikbaar ideaal. Het villapark bood echter uitkomst. Villaparken lagen meestal niet zo afgezonderd van de steden als de buiten plaatsen, daar zij vaak in de buurt van tram haltes of spoorwegstations werden ontwik keld. Men kon in de villaparken stukken grond kopen van zodanige grootte als finan cieel mogelijk was. Door een parkachtige aanleg van de villaparken hadden de bewo ners de illusie 'buiten' te wonen. Het benoe men van de woonhuizen als villa's, had ook te maken met deze illusie. Zo noemt men in Italië het geheel van een groot stuk grond met een daarin gelegen gebouw een villa. Behalve het navolgen van de buitenplaatsen van de adel, waren er nog andere factoren welke een rol speelden bij het wegtrekken van welgestelden uit de steden naar de villa parken. Eén hiervan was de plotselinge be volkingstoename in de steden. Door ver schillende landbouwcrises trok na 1870 de plattelandsbevolking in grote getale naar dé grote steden om daar werk te zoeken. Door deze plotselinge bevolkingstoename in de steden, kon er niet voor voldoende huisves ting worden gezorgd. Vandaar dat de arbei ders van de meest erbarmelijke ruimte een woning maakten. Door het ontbreken van goede hygiënische sanitaire voorzieningen en riolen waren de dicht bevolkte arbeiders wijken een bron van infectie. Vele cholera- epidemieën teisterden deze wijken, maar vormden ook voor andere delen van de ste den.een groot gevaar. FRISSE LUCHT Langzamerhand realiseerde men zich dat het wonen in de stad niet goed voor de gezond heid was. Dit in tegenstelling tot het wonen buiten de stad, waar men aan de frisse lucht zelfs een genezende werking toekende. Bo vendien kreeg men in die tijd waardering voor de natuur, het ongecultiveerde land. Het bovengenoemde leidde er eveneens toe, dat mensen die het zich konden veroorloven, uit de stad wegtrokken naar de villaparken. VOORAL IN DEN HAAG Spoorwegen en tramwegen hadden inmid dels een zeer uitgebreid netwerk ontwikkeld tussen de steden en dorpen onderling. Hier door werd het wonen buiten de steden ook voor hen mogelijk, die dagelijks in de stad moesten zijn. Zo werden er in de periode tussen 1870 en 1930 verschillende villaparken in Den Haag aangelegd, evenals elders in Nederland. Op vallend is echter wel dat Den Haag veel meer villaparken telt dan andere steden. Den Haag was een stad met grote aantrek kingskracht. Deze kwam voort uit een aantal factoren. Allereerst was de ligging van de stad zeer gunstig. Vlakbij de zee en omge ven door duinen, bos en weilanden. De mooie ligging temidden van een afwisselen de natuur werd in de 19de eeuw gewaar deerd. Bovendien had Den Haag op zeer korte afstand een badplaats, Scheveningen. Ook was betreft de gezondheid had Den Haag door haar hoge ligging op zandgrond een goede reputatie. Bovendien waren de belastingen in Den Haag, in vergelijking met die van andere grote steden als Amsterdam en Rotterdam, aanzienlijk lager. Door de relatief lage be lastingen en doordat de woningbouw op de zandgronden betrekkelijk goedkoop was, vestigden vele welgestelden zich in Den Haag. Deze groep mensen, samen met de vele ambtenaren, die de stad telde drukte op Den Haag al snel een bepaald stempel van een gegoede, deftige stad. ENGELAND Eerder al dan in Nederland werden er in En geland villaparken aangelegd. In de eerste helft van de 19de eeuw ging men in Enge land parken aanleggen waarin meerdere hui zen, villa's, werden gebouwd om een deel van de aanlegkosten van het park terug te verdienen. Dit idee om een park met villa's te bebouwen waaide over naar Nederland. Hier werd het echter op veel kleinere schaal uitgevoerd. De parken werden tot plantsoe nen teruggebracht. Onder een villapark werd in Nederland ver staan, een woonwijk, bestaande uit vrij staande huizen op redelijk grote kavels 1500 m2), welke door bomen en struiken van elkaar gescheiden waren. De wegen wa ren in een villapark enigszins gebogen aan gelegd, met aan weerszijden brede stroken groen, afwisselend bestaande uit bomen, struiken, bloemperken en gras. Hiermee trachtte men de wijk een parkachtig aanzien te geven. Dat in Nederland in de villaparken niet zo heel grote villa's werden gebouwd, is nu al leen maar gunstig te noemen, omdat de hui zen nu nog, zoals in het Klattepark, zeer goed bewoonbaar zijn. Vandaar dat de wijk haar woonkarakter heeft kunnen behouden. Dit in tegenstelling tot het oudste villapark van Den Haag, het Van Stolkpark. Hier zijn vele villa's zo groot dat ze thans dienst doen als kantoor, hetgeen het eens zo vreedzame woonkarakter van deze wijk aangetast heeft. De percelen in het Klattepark zijn destijds door de Gemeente in erfpacht uitgegeven voor de duur van 75 jaar. Binnenkort zullen de eerste erfpachtscontracten verlopen. De gemeente Den Haag, eigenaresse van de grond, heeft dan weer het volle recht over de grond. In principe mag zij dan tegen vergoe ding van de waarde van de huizen aan de erfpachters deze huizen laten afbreken en het terrein hierna een nieuwe bestemming ge ven. Het erfpachtscontract kan zij echter ook verlengen. Het is aannemelijk te verwachten dat de ge meente dit erfpachtsrecht zal verlengen. Want het is één van de weinige wijken waar van het oorspronkelijk karakter, een villa park, niet veranderd is. Daar de villa's in dit Klattepark nog steeds zeer gezochte wonin gen zijn, zal het woonkarakter ook in de ko mende jaren, indien de gemeente het erf pachtsrecht verlengt, niet verloren gaan.

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1987 | | pagina 10