Boeken
Het monument van de maand december
Hoogstamvruchtbomen
Voorheen de
vooruitgang
249
Het interieur van de kerk van Oosterend, 'Monument van de Maand' in december in Friesland
(Foto Winfried Walta)
het momenteel slechts verantwoord tien tim
merlieden per jaar klaar te stomen, stelde
Hofmeijer. Het bureau Twijnstra en Gudde
maakte enkele jaren geleden een rapport
over de vraag naar restauratie-bouwvakkers.
Daaruit zou blijken dat er per jaar 200 men
sen opgeleid moeten worden om de vraag op
te vangen. In werkelijkheid stomen realisti
sche cursusleiders momenteel slechts tien
restauratie-timmerlui per jaar klaar. Helaas
kan geen enkele metselaar in Nederland vak
technisch klaren wat zijn collega 200 jaar
geleden presteerde, via het onvolprezen stel
sel leerling-gezel-meester. Een vakman
heeft het werk sneller gereed, het bouwwerk
gaat langer mee! In het personeelsbestand zit
helaas een sterke achteruitgang door bezui
nigingen op restauraties. Het vakmanschap
dreigt te verdwijnen. 'Terug naar het gilde-
stysteem' zei dan ook een vergrijsde bouw
kundig ambtenaar aan zijn tafeltje.
De volgende spreker, de heer Ronner van de
Stichtig Vakopleiding Bouwbedrijf te
Mierlö, vertelde dat de opleiding daar in
1964 begon. Het middag- of avondonderwijs
werd omgezet in dagonderwijs. Vroeger
haalde 50% het einddiploma, nu 80%. De
huidige aannemer kan een tweejarige leerlin
genopleiding niet meer betalen. Op I augus
tus wordt er een volwaardige cursus van een
jaar gestart voor de opleiding restauratieme-
dewerker(timmerman). Daarna wil men een
cursus voor assistent-uitvoerders gaan star
ten. Een goede mengvorm voor de toekomst
is: timmerman-metselaar, terwijl ook de
'sjouwerman' opgewaardeerd dient te
worden.
MONUMENTENWACHT
Als finalist van dit symposium sprak onder
wijsman Prak namens de Landelijke Federa
tie Monumentenwacht. Belangrijk voor een
monumentenwachter is: het bezitten van een
auto met goede (en lange) ladders. De mede
werkers mogen geen hoogtevrees hebben bij
het werk aan torenspitsen en daken, balance
rend in goten. Deze nuttige federatie werd in
1973 opgericht: Friesland was koploper,
Overijssel hekkesluiter. Zestien procent van
de geconstateerde bouwkundige schade
wordt door de Monumentenbezitters in de
regel direct verholpen, 50 procent binnen 3
jaar na de melding. Wellicht wordt de Mo
numentenwacht (nu een landelijke stichting)
in 1987 gedecentraliseerd, als organisatie.
Al met al een geslaagd symposium.
Literatuur:
W. B. J. Polman, De Nederlandse Vereniging van
Monumentenzorgers, in: Gemeentewerken, 15, juli
1986, 180
C. F. J. Schriks, Zorg om het stadsbeeld, drieluik,
Zutphen 1982
Meer leren over bouwen, Stichting Vakopleiding
Bouwbedrijf, Postbus 16256, 2500 BG Den Haag
Handboek Loodbewerking voor de loodgieter, Stich
ting Informatiecentrum Bewerkt Lood, Technisch
Advies Centrum, Delftweg 63, 2289 BA Rijswijk,
prijs: 20,- incl. btw en verzendkosten
Zoals de ondertitel van het boek aangeeft,
behandelt de auteur J. M. Brand geschiede
nis, onderhoud en nieuwe aanplant van
hoogstamvruchtbomen in produktieboom-
gaarden, in huis- en boerenboomgaarden, in
kasteel- en kloostertuinen, op buitenplaat
sen en langs wegen en waterlopen. Maar er
staat ook van alles in over snoeien (verwaar
loosde oude bomen zijn niet vergeten!),
ziekten en plagen, oogst en niet te vergeten
een uitvoerige lijst van oude fruitrassen en
hun eigenschappen. Hoogstamvruchtbomen
zijn uit de tijd en behoren tot het cultuur
goed van voorheen. Daarom is een handlei
ding van groot belang, zeker één die zo
helder is geschreven als deze, zodat ook
leken geen moeite hebben de raadgevingen
op te volgen. Voor bewoners en eigenaren
van cultuurmonumenten, die zoeken naar
één of meer vruchtbomen, die passen bij de
stijl en leeftijd van hun stenen troetelkind, is
dit boek onmisbaar. Het is te krijgen door
16,- (incl. verzendkosten) over te maken
op postrekening 9933 t.n.v. Natuurmonu
menten te 's Graveland of op postrekening
4252780 t.n.v. de uitgeefster de Stichting
landelijk natuur- en landschapsbeheer te
Utrecht.
WL. Jansen
Een boek over de voormalige aardappel
meel- en strokartonfabrieken in de Veenko
loniën. Fotografie Ton Broekhuis, tekst Ed-
die Marsman, vormgeving Hans Miedema.
Een sombere maar mooie fotoreportage van
oude fabrieken in de groningse veenkolo
niën. Allereerst wordt de geschiedenis van
de veenkoloniën gegeven, gevolgd door een
overzicht van een 17-tal inmiddels gesloten
en veelal gesloopte fabrieken. Een laatste
momentopname van wat eens een bloeiende
industrie was. De interviews met betrokke
nen maken de beelden nog somberder.
Een uitgave van Van Gennep te Amsterdam.
Prijs 34,50.
AMtC
