Rococo in Roermonds
Caroluskapel in oude
luister hersteld
171
RUTGER DINGER
In de interieurs van Nederlandse kerkgebouwen heeft het speelse rococo nauwelijks of geen
sporen nagelaten. Er is één duidelijke uitzondering: de Caroluskapel aan de Swalmerstraat
in het oude hart van Roermond. In februari van dit jaar werd deze kapel na een grondige
restauratie opnieuw in gebruik genomen en nu pronkt ze weer van binnen en van buiten in
oude luister.
De bakstenen, gotische kapel, werd in 1398
gesticht als kerk van een Kartuizerklooster.
Bij de grote stadsbranden van Roermond
(1554 en 1665) liep ze aanzienlijke schade
op. Na de tweede brand werden de gotische
spitsbogen veranderd in de rondbogen die
nu nog het beeld van het fraaie gebouw
bepalen.
Een kleine eeuw later, in 1759, was de
kapel onder de zeer actieve kartuizer prior
Joannes Snickel toe aan een interieurver
bouwing, een 'face lift' in barok. Geheel
volgens de modegrillen van die tijd werd het
een vernieuwing in rococo, die duidelijk de
Oostenrijks-Habsburgse sfeer ademt. Voor
al het stucplafond van het hoge schip is
hiervan een typerend voorbeeld. Het was de
tijd van 'roemrijk Oostenrijk', de regeerpe
riode van Keizerin Maria Theresia, de grote
Habsburgse vorstin die toen de Zuidelijke
Nederlanden - en dus ook Roermond - be
stuurde.
KLOOSTERS DICHT
Enkele tientallen jaren later was het radicaal
afgelopen met de glorie)van het klooster. De
zoon van Maria Theresia, keizer Jozef II,
gaf de protestanten in zijn rijk godsdienst
vrijheid en bepaalde dat tientallen kloosters
moesten worden afgeschaft. In 1783 leidde
dit tot sluiting van een groot aantal Roer-
mondse kloosters, ook van het Kartuizer-;;
klooster. Het imposante barokke altaar van
de kapel kon<worden overgebracht naar de
oude stiftskerk van Thom, waar het heden
ten dage nog pronkt.
In 1481 kwam het verwaarloosde complex
onder de hoede van het bisdom Roermond,
dat er een Groot Seminarie in vestigde. En
dat bleef het 127 jaar tot deze vorm van
theologisch hoger onderwijs in 1968 werd
opgeheven.
ARCHIEVEN IN DE GANG
Na het vertrek van het seminarie kreeg het
complex vele functies. Verscheidene rijks
diensten gebruiken nu de kruisgang van het
oude klooster als archiefruimte. Het is een
troosteloos gezicht: rijen ordners en pape
rassen, wat rommelig gestapeld achter on
toegankelijke hekken. De oude kapel zelf
bleef echter dienst doen, nu voor de jonge
Roermondse Carolusgemeenschap.
Rondom het complex staan nog de hoge
muren die de monniken zelf bouwden, want
Kartuizers duldden totaal geen inkijk, ook
niet in hun kloostertuin. De kloostercellen
zijn geslecht, op een fundament hier en daar
na, dat is opgenomen in het ter plaatse aan
gelegde openbaar park. En vanuit dit park is
op de achtergrond de gerestaureerde, hoge
Caroluskapel goed te bekijken, maar toe
gankelijk is de kerk van daaruit niet. Dat
betekent omlopen, naar de Swalmerstraat.
Daar is op nummer 52 de ingang van het
oude complex.
RESTAURATIE CAROLUSKAPEL
BV Aannemingsbedrijf Straus van Mierlo
uit Roermond heeft het karwei in en aan de
Caroluskapel geklaard. Men is er trots op.
Technisch directeur ing. H.J. Berben en
commercieel directeur C. Th. van der Werf
vertelden dat Straus van Mierlo veel restau
reert en dat graag doet. In oktober van het
vorig jaar bestond de onderneming 65 jaar.
De jubileumfolder vermeldt: 'restauraties en
renovaties zijn ons visitekaartje'. Daaronder
zijn de kastelen te Hom, Grathem en Neer-
canne, de Roermondse Munsterkerk, de St.
Martinuskerk in Holtum, de H. Michael-
kerk in Thom, de kapel van Onze Lieve
Vrouwe onder de Linden, even buiten
Thom, het Caulitenklooster in Maastricht
en tal van oude woningen, kantoorpanden
en tehuizen overal in Limburg en in een deel
van Noord-Brabant, waar de vennootschap
haar werkterrein heeft.
Zo te zien is een rococo-kerkinterieur voor
deze aannemer geen moeilijke restauratie
opdracht. De heren Berben en Van der Werf
Rijk rococo-interieur van de Roermondse Caroluskapel (Foto Studio Pan, Roermond)
