140
2. De Mieropskameren aan de Springweg na de restauratie. (Foto: Gemeentelijke Fotodienst
Utrecht.)
architect, die zich voornamelijk met de mo
numenten in gemeentelijk bezit bezig hield
en houdt, een adviseur voor particuliere res
tauraties toegevoegd. Daarmee ontstond een
hoofdindeling die nu nog bestaat in de on
derafdeling, nl. een architectenbureau voor
de gemeentelijke monumentale panden en
een publiekrechtelijk deel.
ONTWERPEN
Het architectenbureau ontwerpt de restaura
tieplannen voor het gemeentelijk monumen
taal bezit, voor zo ver dat niet aan particu
liere architecten uitbesteed wordt. Bij grote
en ingewikkelde restauraties en renovaties
speelt de projectleider een vitale rol bij de
voorbereiding en uitvoering van die wer
ken. Een paar voorbeelden uit de laatste tien
jaar van werken van de gemeentelijke res
tauratie architecten zijn: Het Catharijne
Convent, het Huis Oudaen, de Domtoren,
maar ook: Breedstraat 22/24 (foto 6), Ham
burgerstraat 38, 1 km werf- en grachtmu
ren, de pompen op het Pieterskerkhof en de
Mariaplaats, de sluis bij Vreeswijk. Uit de
ze opsomming blijkt dat het niet alleen om
gebouwen gaat. De restauratie architect
heeft een belangrijke stem bij civieltechni
sche werken met een monumentaal karak
ter, bij het (her)inrichten van straten en plei
nen binnen het beschermd stadsgezicht
(waarover straks meer). Dat daarbij inten
sieve contacten nodig zijn met andere (on
derafdelingen zoals Bestratingen en Water
bouwkundige Werken, spreekt vanzelf.
Het aanbrengen van veranderingen aan be
schermde monumenten is onderhevig aan
goedkeuring krachtens artikel 14 en 15 van
de Monumentenwet 1961. De beoordeling
van de toelaatbaarheid van die verande
ringen was tot voor kort geheel in handen
van de Rijksdienst voor de Monumenten
zorg, die daarover advies uitbracht aan de
minister van W. V.C. Deze vroeg advies aan
de Gemeente en aan de Provincie en ver
leende dan al of niet de vergunning. De
enorme hoeveelheid aanvragen voor ver
bouwingen aan monumenten maakte het de
Rijksdienst onmogelijk al deze plannen ade
quaat te beoordelen. In het kader van de
gemeentelijke adviestaak en van de decen
tralisatie (maar in feite allang vóórdat dat
begrip opgeld deed) is een groot aantal van
deze beoordelingen gedelegeerd aan de ge
meente Utrecht. Daarnaast geeft de onderaf
deling Monumenten ook advies aan het Col
lege van B&W met betrekking tot verande
ringen aan panden die voorkomen op de
gemeentelijke monumentenlijst of aan
beeldbepalende gebouwen binnen het be
schermd stadsgezicht.
ADVIES
Alle bouwaanvragen met monumentale as
pecten worden iedere maandag op een ver
gadering van de onderafdeling bekeken en
van commentaar voorzien. Dat commentaar
wordt ingebracht in de zgn bebouwings-
commissie, een adviserend lichaam waarin
vertegenwoordigers zitting hebben van alle
gemeentelijke instanties die bouwaanvragen
dienen te beoordelen (van de brandweer tot
de welstandscommissie). Op basis van het
advies van deze commissie kunnen B&W
besluiten al of niet een bouwvergunning te
verlenen. Sloop- en nieuwbouwplannen
binnen het beschermd stadsgezicht worden
ook op de maandagmorgen besproken.
Teneinde enig inzicht te geven in de werk
wijze van het publiekrechtelijk deel van de
onderafdeling en tegelijk de op dat gebied
werkzame personen voor te stellen, bezoe
ken we een klein deel van de bespreking op
maandagmorgen
Een van de twee adviseurs voor particuliere
restauraties brengt een bouwplan ter tafel
dat voorziet in de restauratie en in de herin
deling in wooneenheden van een groot
woonhuis dat op de rijksmonumentenlijst
staat. Samenhangend met dat plan wordt
nieuwbouw geprojecteerd op een naastgele
gen stuk grond, waarvan de huizen gesloopt
zijn in de tijd dat daar nog een verkeers-
doorbraak gepland was.
Eerst wordt het restauratiedeel bekeken. Op
het eerste gezicht zijn er geen grote proble
men, maar wel is een gang die van voor
naar achter door het huis loopt, weggedacht
in het kader van de herindeling. Een, naar
het zich laat aanzien, 17e-eeuwse spiltrap is
daar tevens aan ten offer gevallen. Omdat
niet bekend is hoe waardevol het interieur
van het huis is en ook niet wat er zich nog
aan originele bouwdelen in bevindt, wordt
aan een van de beide bouwhistorici ge
vraagd een onderzoek in te stellen, waarvan
het resultaat over uiterlijk twee weken
schriftelijk gemeld moet worden. De bouw
historici kijken de voorzitter en elkaar aan:
beide hebben nog een lange waslijst van dit
soort opdrachten. Het schrijven van het
bouwhistorisch rapport zal dan ook zeker
niet 'tijdens kantooruren' gebeuren. Een
van beiden neemt de taak op zich. Nadat het
3. De Janskerk, een van de Vijf Hervormde Binnenstadskerken, na de restauratie. (Foto:
Gemeentelijke Fotodienst Utrecht.)
