'Utrecht nogal
monument-minded'
r*,..
ONDANKS BLUNDERS UIT HET VERLEDEN
h -i*
166
PROVINCIALE HEEMSCHUT-COMMISSIE:
Het is donderdagmiddag 12 juni, een fraaie lentedag. Aan de Plompetorengracht vergadert
in een 19e eeuws universiteitsgebouw de provinciale commissie van Heemschut Utrecht,
niet gehinderd door het verlangen in verband met het mooie weer het vergadertempo extra
op te voeren. Zo'n vergadering is immers erg gezellig, aan het eind wordt er zelfs nog een
glaasje wijn geschonken door de immer gastvrije mevrouw Westermann, die als weten
schappelijk medewerker bij de subfaculteit Biologie hier ook haar werk heeft.
Aan de vergadertafel zitten de heren dr.
E.B.J. Postma, mr. J.Ph.G. Kaajan, H.E.
Dekhuijzen, jhr.ir. J.E.M. van Nispen tot
Pannerden en de dames mr. A.E. Van der
Kroft en drs. L.J. Westermann-Van der
Steen. Op animerende wijze zit de heer
Postma de bijeenkomst voor. Zelf ben ik als
redacteur van het tijdschrift aanwezig, on
der meer om aan het slot van de middag de
heemschutters een kort interview af te ne
men in verband met dit speciale Utrecht
nummer.
Over het monumentenbeleid van de Dom
stad zijn de aanwezige monumentliefheb
bers niet ontevreden. Postma: 'Utrecht is
nogal monument-minded. We hebben een
goede gemeentelijke afdeling monumenten
zorg, en we hebben nu en in het verleden
ook bestuurders gehad, die veel oog hadden
voor monumentenzorg. De huidige burge
meester Vos bijvoorbeeld en wethouders
Van Willigenburg en vroeger burgemeester
Vonhoff, die als staatssecretaris destijds
monumentenzorg in z'n portefeuille had.
In het verleden zijn er natuurlijk wel blun
ders geweest zoals de demping van bijvoor
beeld enkele singels, de sloop van het Ju-
gendstilmonument 'de Utrecht' en de bouw
van de kantoortoren de Neudeflat, die het
mooiste plein in de binnenstad verknoeide
maar die laatste fout bracht ook een keer
punt in het beleid.
De bouw van het grootschalige Hoog Catha-
rijne-complex bij het station wordt door de
commissieleden zowel positief als negatief
gewaardeerd. Enerzijds als een depersonali
serend complex en anderzijds als een goede
conceptie om station en binnenstad met el
kaar te verbinden. Bovendien heeft de
komst van dit imposante winkelcentrum
veel middenstanders in het oude centrum
gestimuleerd om hun panden te laten op
knappen. De concurrentie heeft hier gunstig
gewerkt als het om de zorg voor fraaie oude
panden gaat. De redding van het claustrale
huis Clarenburg 2, dat voor Hoog Catharij-
ne gesloopt zou worden zien de commissie
leden als een tijdige en geslaagde correctie
van het particulier initiatief op een al te
drastisch gemeentelijk nieuwbouwbeleid.
Als een aardig voorbeeld van de verbetering
van het monumentenbeleid zien de commis
sieleden het plan de Weerdsingel weer open
te maken.
De commissie is in de provinciehoofdstad
meer ondersteunend dan initiërend bezig, de
aandacht is als het om initiatieven gaat
vooral op de provincie gericht. In de Dom
stad zelf zijn vele andere instellingen actief
op monumentengebied zoals het Utrechts
Monumentenfonds, de Vereniging Oud-
Utrecht en het comité Leefbaarheid Oude
Binnenstad, alsmede, sinds kort, de Maat
schappij voor Stadsherstel.
Verder krijgen we sterk de indruk, dat de
commissie momenteel meer georiënteerd is
op het enthousiasmeren van burgers voor
monumentenzorg dan op het concreet be
schermen van monumenten. Er gaat relatief
veel energie zitten in de organisatie van
excursies en de aanwezigheid met stands bij
evenementen als Kerkepad. Ook steekt de
commissie veel tijd in het jubileum van
Heemschut, dat vooral in Utrecht zijn be
slag zal krijgen.
TIJDIGE INFORMATIE NODIG
De affaire rond de Domraket, waar de com
missie zich nogal over heeft opgewonden,
blijkt op de vergadering een gunstig neven
effect te krijgen. In zijn reactie op de com
motie wees Chriet Titulaer, de geestelijke
vader van de raket erop, dat de protesten
wel laat kwamen. Vorig jaar immers had het
Utrechts Nieuwsblad de plannen al laten
uitlekken. Mevrouw Van der Kroft vindt,
dat Heemschut Utrecht deze kritiek ter harte
moet nemen. 'Wij zijn vaak veel te laat op
de hoogte van allerlei plannen, die het
stadsbeeld dreigen aan te tasten', vindt zij.
Dat resulteert in het plan een beter informa
tie-systeem voor Heemschut te gaan opzet
ten in de provincie. Heemschut moet tijdig
over agenda en notulen van de vergaderin
gen van monumentencommissies beschik
ken in alle gemeenten met monumenten.
Verder moeten er per gemeente tipgevers
komen. Het oude systeem van 'correspon
denten' had toch wel zin, meent mevrouw
Westermann. Begonnen zal worden eerst
eens goed te inventariseren welke gemeen
ten het meest interessant zijn.
GROENE MIDDEN BEDREIGD
Als we wat verder doorvragen over de kijk
van de commissie op het provinciale stads-,
dorps- en landschapsschoon blijkt, dat de
commissie erg bezorgd is over de aantasting
van het groene midden van ons land. Met
name de heer Van Nispen (ex-ambtenaar
Staatsbosbeheer) vindt de stedelijke ontwik
keling van Houten een grove inbreuk, op
het Kromme Rijn-gebied. Nu is er weer een
plan om Houten met 6000 woningen uit te
breiden. De druk op het Kromme Rijn-ge
bied neemt daardoor verder toe. Mevrouw
Westermann: 'En dat terwijl de provincie
Utrecht toch al de provincie is met procen
tueel het meeste asfalt'. Vermeden moet
verder worden, vindt Postma, dat Utrecht,
Bunnik en Zeist helemaal aan elkaar vast
groeien tot Driebergen en Doom toe. Ook
meent hij, dat de polder tussen Maarssen-
broek en Breukelen niet mag worden volge
bouwd. Zelfs met het volbouwen van de
Uithofpolder bij Utrecht ten behoeve van
universitaire nieuwbouw heeft hij moeite
maar dat was uiteindelijk toch onontkoom
baar. Hij vindt wel, dat voor leeg komende
universitaire gebouwen een passende nieu
we bestemming moet komen.
In ditzelfde nummer treft u een artikel, aan
over hergebruik van het oude veeartsenij-
complex. Heemschut-Utrecht wordt dus op
zijn wenken bediend.
Jaap Kamerling
De commissieleden op excursie
tb»?
