Boeken
Stinzenplanten
Te voet naar Uithoorn
38
Stinzenplanten, volgens Van Dale stinsen-
planten genoemd, zijn planten die in hun
verspreiding beperkt zijn tot stinzen, buiten
plaatsen, oude boerderijen, pastorietuinen
en aanverwante milieus als kerkhoven,
stadswallen en slotheuvels. Zij behoren met
de planten op oude muren en onze oude
cultuurlandschappen tot een overgangsge
bied tussen natuur en cultuur. Als zodanig
komen zowel cultuurbeschermers als na
tuurbeschermers er mee in aanraking. Een
behoorlijk boek over deze, in meerderheid
verwilderde cultuurplanten ontbrak tot dus-
De stengelloze sleutelbloem, in een deel van ons
land (Friesland, langs de grote rivieren, Zuid-
Limburg) gebonden aan stinzenpilieus.
Foto Evert Boeve.
ver, maar het is er nu wel in een voortreffe
lijke vorm. De foto's van Evert Boeve zijn
zonder uitzondering van de hoogst denkbare
kwaliteit. De tekst van Piet Bakker geeft
alle op dit moment beschikbare informatie
en ook de vormgeving van het boek is bo
ven alle lof verheven. Wel zal de lezer iets
opvallen. De tekst behandelt de stinsenplan-
ten van heel Nederland, maar de meeste
verspreidingskaartjes blijven beperkt tot de
streek langs de Utrechtse Vecht en randge
bieden. Het boek is namelijk een initiatief
van de Commissie voor de Vecht en het
Oostelijk en Westelijk Plassengebied, één
der oudste zo niet de oudste actiegroep in
ons land voor het cultuur- en natuurbehoud,
maar het project bleek voor haar te hoog
gegrepen, waarna 'Natuurmomumenten' en
uitgeverij Terra het gelukkig konden over
nemen. De tekst kon landelijk worden aan
gepast, maar de kaartjes niet meer. Meer
dan 150 planten zijn in prachtige kleurenfo
to's afgebeeld en de tekst geeft meer infor
matie dan ooit te voren over uiterlijk, her
komst (indien bekend) en beheerseisen, die
voor hun voortbestaan essentieel zijn. Zo
wel voor natuur- als cultuurbeschermers een
must.
Bakker, P., en E. Boeve. Stinzenplanten.
Terra, Zutphen. Vereniging tot Behoud van
Natuurmonumenten1985
W. L. Jansen
Het is tijd om een goed woord te doen voor
'Uithoorn - industrieplaats én slaapstad aan
de Amstel. Het is het eindpunt van twee van
de zeven dagwandelingen ;die Hans Huij-
boom en Vladimir Mars beschreven in een
enige tijd geleden bij Uitgeverij Dwarsstap
verschenen Te voet Amsterdam uit'. Aardi
ge beschrijvingen, met oog' voor historie en
milieu, met practische tips,! kaartjes en nog
al wat historische illustraties, die zeer het
bekijken waard zijn.
Helaas stappen de auteurs nogal lichtvoetig
heen over de bijzonderheden van Uithoorn,
dat misschien niet veel maar toch wel iets
van waarde heeft te biedeji aan de wande
laar zoals Huijboom en Mars zich die voor
stellen. Ve'rmeld moet ook worden dat in
Nes aan de Amstel een beeldje staat voor de
schrijfster Aagje Deken, die daar op 10 de
cember 1741 werd geboren. In het onder de
gemeente Amstelveen vallende Nes staat de
indrukwekkende St. Urbanuskerk, door Jo-
seph Cuypers gebouwd in de jaren 1889-
1891. De restauratie van deze kerk is on
langs voltooid.
Uithoorn kan zich in elk geval beroemen op
éen monument, de hervormde kerk van
Thamen aan de Amstel. De naam van deze
kerkelijke gemeente herinnert aan het ver
dwenen dorp Thamen. De naam is ook terug
te vinden in de uitbreidingswijk Thamerdal,
werk van prof. Wieger Bruin dat in de jaren
vijftig en zestig veel belangstelling trok,
ook in het buitenland.
De hervormde kerk, een zaalkerk, is in
1834 gebouwd. Mede dankzij de inspannin
gen van burgemeester mr. E. Brautigam
zijn de plannen voor de restauratie ver ge
vorderd. De luidklok in de koepeltoren is in
1659 door Frangois Hemony gegoten en is
afkomstig van het torentje van de Amster
damse Nieuwe Kerk. De klok is tijdens de
oorlog weggevoerd maar het schip met ge
vorderde klokken zonk in de Val van Urk.
De klok keerde terug, zonder klepel.
Voor de architectuur van de Delftse school
opmerkelijk is het niet meer als zodanig in
gebruik zijnde raadhuis aan de Amstel, een
schepping van prof. M. J. Granprê Moliè
re. Er bij staat een beeldje dat herinnert aan
de thans vervlogen faam van Uithoorn als
marktplaats voor kaas.
Aan de overkant van de Amstel, in het
Utrechtse, valt het silhouet op van de rk
kerk St.-Jans Onthoofding met haar twee
torens. Deze basiliek in romano-gotische
vormen is het werk van H. J. van den
Brink. Zij dateert uit de jaren 1866-1867.
Aan de Amstel staat ook het Rechthuis,
thans als restaurant in gebruik maar lang de
zetel van het gemeentebestuur. Architecto
nisch stelt het weinig voor, maar in 1672
vond in dit Uithoomse Rechthuis een histo
rische ontmoeting plaats: Prins Willem III
sprak er uitvoerig met admiraal De Ruyter
over de krijgskansen. J.T.B.
'Te voet Amsterdam uit' (uitg. Dwarsstap te
Nijmegenis uitgegeven in een formaat dat
het meenemen in de zak vergemakkelijkt.
Het kost f 19,50.
De Thamerkerk in Uithoorn aan de Amstel. Deze zaalkerk is in 1834 gebouwd. De restauratie ervan is
vergevorderd. 1
