208
die vroeger op de eilanden woonden of er
konden blijven wonen. Bijzonder aardig
zijn, naast afbeeldingen van industriegebou
wen foto's van gebouwen, versierd door de
altijd zeer koningsgezinde eilanders, van
1898, toen koningin Wilhelmina aan de re
gering kwam en de foto's van haar bezoek
aan de eilanden in 1901.
Uitgeverij: Europese Bibliotheek Zalt-
bommel
NL ISBN 90 288 3037 5 CIP
Prijs: 29,90
OVERIJSSELS NOORDWESTHOEK
Dit door A. L. Broer geschreven boek, met
prachtige foto's van Duco Broer, geeft een
beeld van dat deel van Overijssel, dat 'als
een soort forse vogelkop uitsteekt boven het
grote lichaam dat Salland en Twente heet'
Het gebied heeft altijd, zowel wat landschap
als aard van de bevolking betreft, een ge
heel eigen karakter bezeten. Dit is een ge
volg van haar geïsoleerde ligging: aan de
Noordkant ingesloten door Friesland, door
Drente aan de Oostkant, de Zuiderzee in het
Westen en in het Zuiden door het brede
eindpunt van de Gelderse IJssel.
Het gebied, met zijn afgelegen dorpen en
gehuchten, had tot voor kort weinig contact
met de rest van de provincie.
Namen als Giethoorn, Staphorst, Genemui-
den en Urk zijn tekenend voor de verschei
denheid aan nederzettingen in dit gebied. Er
komen niet minder dan 7 landschapstypen
voor, waaronder wallen-, kraggen- en oe
verlandschappen.
Het veelzijdige karakter rechtvaardigt de
uitgave van dit, met grote liefde voor de
streek, geschreven boek.
In 97 korte stukjes laat de auteur alle facet
ten van dit gebied de revue passeren, zowel
wat betreft de natuur, de geschiedenis en
cultuur van de streek, steden en dorpen, hier
en daar aangevuld met treffende dichtre
gels.
In zijn hoofdstuk 'Hendrick de Keyser'
noemt Broer naast de vele gerestaureerde
huizen, die hun herstel danken aan deze
vereniging, ook het werk van andere be
schermers: 'waar zouden we zijn als Na
tuurmonumenten en Heemschut er niet ge
weest waren en zijn? Veel van de rijkste
schoonheid in ons vaderland zou er dan niet
meer geweest zijn of mateloos zijn bedor
ven... We kunnen niet dankbaar genoeg
zijn voor en niet enthousiast genoeg over
het werk dat deze verenigingen doen en
deden
In de laatste hoofdstukjes stelt de auteur ook
de 'politiek' ten aanzien van het behoud van
het gebied aan de orde: het voor en tegen
van de recreatie, het gevaar van een te groot
aandeel tweede woningen in de oude dorpen
en de problematiek rond de aanwijzing van
dit gebied tot Nationaal Landschapspark.
Het enige wat aan dit boekje ontbreekt is
een kaartje (van de Overijsselse Noordwest
hoek), een euvel waaraan nog altijd vele
publicaties lijden.
Uitg.: Europese bibliotheek Zaltbommel
NL ISBN 90 288 2443 X
Prijs: 34,90
MONUMENTEN IN AMSTERDAM
fietstochten langs hofjes, 17de-eeuwse
grachtenhuizen - oude winkels en koets
huizen.
Na aanvankelijk fietstochten te hebben ge
organiseerd langs allerlei Amsterdamse Mo
numenten, leek het de auteur, Hans Tulle
ners, bij nader inzien zinvoller om tijdens
de fietstochten één bepaald aspect van de
Amsterdamse binnenstad centraal te stellen.
In deze gids (zie ondertitel) gaat het om vier
aspecten.
Allereerst een tocht langs de hofjes, waar
van Amsterdam er 47 bezit en daarmee de
belangrijkste 'hofjesleverancier' is van Ne
derland. In de inleiding bij deze tocht gaat
de auteur in op de oorspronkelijke funktie
van de hofjes, de reglementen die er golden
(en gelden) en geeft hij een uitleg van de
namen van de hofjes, overwegend afkom
stig van de stichtersfamilies. Achteraan de
tocht is een volledige lijst van hofjes, met
bouwdata, opgenomen.
De tocht langs de 17de-eeuwse grachtenhui
zen wordt ingeleid met een beknopte, maar
duidelijke verhandeling over de gevels en
hun relatie tot de erachter liggende ruimten.
Achterin dit hoofdstuk een lijst van de minst
gewijzigde 17de-eeuwse grachtenhuizen,
met data.
De fietstocht langs oude winkels voert vanaf
de Herenmarkt, Keizersgracht, Reestraat,
Paleisstraat, over de Oudezijds Voorburg
wal, Warmoesstraat, Gelderse kade en Klo
veniersburgwal naar de Munt. Het is verras
send hoeveel authentieke winkelinterieurs
er zijn behouden (of teruggebracht) op deze
route.
De tocht langs de koetshuizen leert de toe
schouwer hoe de meestal tot woonhuis om
gebouwde koetshuizen herkend kunnen
worden
Het boekje heeft een zeer handzaam formaat
en kan tijdens het fietsen in de zak worden
meegenomen. Voor een prijs van slechts
12,90 kan iedere Amsterdammer en na
tuurlijk ieder ander, zijn stad op aangename
en onderhoudende manier beter leren
kennen.
Uitg.: Sijthoff
prijs: 12,90
ISBN 90 218 3304 2 J.K.A.
SPOREN VAN BEDRIJVIGHEID
Utrechts industrieel verleden
Utrecht is een stad met een bijzonder rijk
industrieel verleden. De metaalindustrie
was er altijd sterk vertegenwoordigd, niet in
de laatste plaats door de centrale ligging van
Utrecht in het spoorwegnet. Ook van de
spoorweggeschiedenis is in de Domstad nog
veel te zien. Zwervend door Utrecht komt
men vanzelf bij de imposante sluizen in en
vlak buiten de stad.
Juist aan de oude waterlopen van Vecht en
Rijn ontwikkelde zich in de 13de eeuw een
grote bedrijvigheid. Houtindustrie, steen
bakkerijen en vele andere vormen van nij
verheid lieten er hun sporen na.
De Weerdsluizen in Utrecht
De auteur - Kees Volkers - heeft zich niet
alleen beperkt tot wat er nog te zien is, maar
heeft ook de sociale en economische context
aangegeven. Een fietstocht met kaart geeft u
de mogelijkheid met eigen ogen de sporen
van bedrijvigheid te aanschouwen. Rijk
geïllustreerd; 80 pag. Uitg.: Stichting Ma
trijs, Utrecht.
EEN BIJZONDER AANBOD voor leden
van Heemschut.
JONGERE BOUWKUNST IN OVE
RIJSSEL, 1840-1940
Een groot deel van de ons omringende be
bouwing is niet ouder dan 100 a 150 jaar.
Vaak minder opvallende gebouwen dan hun
17de- en 18de-eeuwse voorgangers, maar
zeker niet minder fraai: nu eens statig en
strak, dan weer rijk gedecoreerd, de ene
keer deftig en burgerlijk, een andere keer
bizar en excentriek. Opvallend is de bonte
verscheidenheid aan stijlen en vormen in
een tijdsbestek van ongeveer 100 jaar.
Heemschut besteedt veel aandacht aan deze
z.g. Jongere Bouwkunst. In november 1985
zal dit boek over Jongere Bouwkunst in
Overijssel uitkomen. Het verschijnt tegelijk
met de opening van een tentoonstelling hier
over in het Provinciaal Overijssels Museum
in Zwolle (november tot februari).
Na een algemene inleiding over de nieuwe
stijlen en soorten gebouwen die voorkomen,
wordt door de auteurs een aantal onderwer
pen in aparte hoofdstukken behandeld:
- de Zwolse singelbebouwing, wie woon
den er en hoe lieten de bewoners hun huizen
bouwen;
- de Twentse fabrikantenbuitenplaats, al
leen recreatief of waren er ook economische
belangen;
- de kunstwerken in het landschap: brug
gen, kanalen, sluizen, stuwen enz.;
- en tenslotte het Nieuwe Bouwen in Zwol
le, aan de hand van het werk van de archi
tect Wiebenga.
Dit boek is het eerste dat een overzicht geeft
van Jongere Bouwkunst in Overijssel en is
als zodanig een belangrijke bijdrage aan de
Overijsselse architectuurgeschiedenis. Het
is rijk geïllustreerd en telt 104 pagina's.
Onder redactie van Koos de Jong en Heero
Meindersma.
Uitg. Stichting Matrijs, Utrecht.
EEN BIJZONDER AANBOD voor leden
van Heemschut. Zie aanbiedingen bro
chure.
