Nieuwe opzet
kunstreisboek voor
Nederland
207
motieven langs gewelfranden. Zo mogelijk
zijn deze hersteld en bijgewerkt.
Slechts een tipje van de sluier is opgelicht
om u een indruk te geven wat dit boek
omvat. Niet alleen de tekst is boeiend, maar
het fraaie en overvloedige illustratiemateri
aal maakt deze uitgave tot een waardevol
bezit.
Het boek is voor 39,50 te verkrijgen bij
Joh. Enschedé te Haarlem, postbus 114,
2000AC HAARLEM. (Reductieprijs zie
'Aanbiedingen') J.F.S.
Apart deel per provincie
Vanaf dit najaar t/m 1988 zal een geheel
herziene uitgave van het bekende Kunstreis
boek voor Nederland het licht zien.
Het zal in elf delen verschijnen, van iedere
provincie een apart deel. Het eerste deel van
het oorspronkelijke Kunstreisboek ver
scheen in 1940, sindsdien is het - eerst in
vier delen, later samengevoegd in één -
verschillende malen herdrukt, het laatst in
1977.
Hoewel deze laatste druk een belangrijk uit
gangspunt voor de nu- verschijnende editie
was - met name wat betreft de oudere archi
tectuur - koos men voor een andere opzet,
omdat er intussen veel veranderd is in de
manier waarop wij het landschap en de ge
bouwde omgeving ervaren. Waar nodig
worden relaties gelegd met de algemeen-
historische, sociaal-economische, histo-
risch-geografische en stedebouwkundige
ontwikkelingen.
Per deel is een algemeen historische inlei
ding opgenomen die voor de betreffende
provincie in haar geheel typerend is of van
belang.
Elke plaatsbeschrijving begint ook met een
eigen inleiding, vaak met een plattegrond.
Het Kunstreisboek komt tot stand onder su
pervisie van de Rijkscommissie voor de
Monumentenbeschrijving en de Rijksdienst
voor de Monumentenzorg. Uit deze instan
ties werd een redactiecommissie samenge
steld bestaande uit: Drs. D. Bolten, drs.
F. J. L. van Duim, mw drs. C. L. van Gro
ningen, drs. H. C. Hekker, drs. R. de Jong
en prof. dr. C. J. A. C. Peeters.
De auteur van de delen Zeeland en Zuid-
Holland is drs. Peter Don. Deze zullen op
30 oktober, resp. 15 november a.s. door
Minister Brinkman van W.V.C. aan de
commissarissen der Koningin Dr. C. Boer
den, resp. Mr. M. Vrolijk worden overhan
digd.
De prijzen van de delen zullen - afhankelijk
van de omvang - variëren van 25,- tot
49,-.
HET HUYS IN 'T BOSCH
Het koninklijk paleis Huis ten Bosch his
torisch gezien
Dit boek, geschreven door de conservator
van de kunstverzameling aait het Koninklijk
huisarchief te Den Haag, Marten Loonstra,
is de eerste publicatie in boekvorm over het
paleis, waar de Koninklijke familie zich
sinds 1981 heeft gevestigd. De auteur be
steedt zeer veel aandacht aan belangrijke
historische gebeurtenissen, die in het paleis
hebben plaatsgevonden en beschrijft uitge
breid hoe de opeenvolgende bewoners het
paleis gebruikten en aanpasten; derhalve
wordt in dit boek vooral de aandacht geves
tigd op de interieurs, de inrichting van de
verschillende vertrekken, met name die van
Amalia van Solms (1602-1675), die 'door
hun ostentatieve rouwdecoratie de herinne
ring aan de grote Frederik Hendrik levend
moesten houden'.
Na zijn dood in 1647 werd besloten, terwijl
de bouw van het paleis nog in volle gang
was, om de grote middenzaal aan zijn nage
dachtenis te wijden. Jacob van Campen ont
wierp deze 'Sael van Oranje', die met zijn
prachtige schilderingen van o.a. Jacob Jor-
daens, het paleis Huis ten Bosch tot zo iets
bijzonders maakt.
Was het aanvankelijk bedoeld als zomerre
sidentie, na de dood van Amalia krijgt het
steeds meer een permanent karakter onder
de Prinsen Willem 111, IV en V.
De eerste liet al direkt het huis en de tuin
veranderen, de laatsten beschouwden het
paleis echt als hun familieonderkomen.
Uitvoerig beschrijft Loonstra de grote 18de-
eeuwse verbouwingen onder Prins Willem
IV, waarbij het belangrijkste de toevoeging
van de twee zijvleugels was, ontworpen
door Daniël Marot.
In een apart hoofdstuk worden voorts de
Staatsievertrekken in hun huidige staat be
schreven. Wat betreft het exterieur waagt de
auteur zich aan een vergelijking met het
Italiaanse Classicisme van Palladio en Sca-
mozzi en neemt hij zelfs aan dat de Villa
Badoer van laatstgenoemde als voorbeeld
voor het ontwerp van Huis ten Bosch heeft
gediend voor Pieter Post.
In architektuurhistorische kringen is nog al
tijd de invloed van deze Italiaanse architec
ten aan discussie onderhevig: de enige ver
gelijking die men hier kan maken, en die de
auteur ook maakt, is die wat betreft de cen-
traalbouw en de 'salie a 1'Italienne' (DE
Oranjezaal) van het paleis, een meer dan
één verdieping hoge zaal, bekroond door
een koepel op een trommel, zoals die ook
voorkomt in Palladio's Villa Rotonda.
Verder is het paleis Huis ten Bosch een
typisch voorbeeld van het Hollands Classi
cisme, met een strak en sober uiterlijk van
baksteen met de zo typerende natuurstenen
festoenen en cartouches in de frontons.
Het zeer onderhoudende boek, dat per pagi
na vergezeld gaat van een Engelse verta
ling, bevat veel fraaie afbeeldingen, ook in
kleur, waaronder een aantal nog niet eerder
gepubliceerde tekeningen, prenten en plat
tegronden.
Uitg: Walburg Pers Zutphen J.K.A.
ISBN: 90 6011 3985
Prijs: F1 49,50
CAFÉ SCHALK
herberg-verenigingsgebouw-sportschool
Dit boekje, geschreven door twee be
stuursleden van de Vereniging Hardinxveld-
Giessendam, de Heren Drs. P. den Greejc
en A. van der Plas, gaat over het belangrijke
pand Peulenstraat 219, het voormalige café
Schalk.
In verband met bestaande plannen tot reali
sering van een winkelcentrum wordt het
pand met sloop bedreigd.
Het Bestuur van de Vereniging wil met de
publicatie van dit historische werkje bijdra
gen aan het behoud van dit markante bouw
werk en biedt in dit boekje dan ook enkele
alternatieve gebruiksmogelijkheden. Het is
te bestellen voor 12,50 portokosten
2,30) bij het historisch Informatiecen
trum, de Bondsspaarbank, Peulenstraat 198
en bij de heer Coenraads te Boven-Hardinx-
veld.
HET AGNIETENKLOOSTER TE
ELBURG
In samenwerking met de Woningbouwvere
niging 'De betere woning' werd dit boekje
uitgegeven door de Oudheidkundige Ver
eniging 'Arent Thoe Boecop', een Vereni
ging die zich ten doel stelt om kennis van en
interesse in de geschiedenis van Elburg te
bevorderen en het behoud van het karakter
van Elburg, in het bijzonder de oude kern. -
In deze uitgave wordt verteld over de ge
schiedenis van het klooster, over talloze be
stemmingen, die het complex in de loop der
jaren gehad heeft en over de verschillende
restauraties die het onderging. Ook wordt er
verslag gedaan van archeologisch onder
zoek en wordt de kloostertuin beschreven.
Prijs:
DE OOSTELIJKE EILANDEN VAN
AMSTERDAM IN OUDE ANSICHTEN
De drie oostelijke eilanden Kattenburg, Ui
lenburg en Oosterburg, nu begrensd door
Kattenburgerstraat, Kattenburgergracht,
Witteburgergracht en Czaar Peterstraat,
hebben vanaf hun ontstaan in het midden
van de 17de eeuw, altijd een eigen sfeer
gehad, die echter voor de drie eilanden on
derling weer heel verschillend is. Katten
burg was vanouds het eiland van de Admi
raliteit. Het oude Zeemagazijn, nu scheep
vaartmuseum, staat nog altijd als een fort
voor het voormalige eiland.
Wittenburg bleef sinds 1657, toen er een
particuliere scheepswerf werd gebouwd
door Jan Witheyn, bestemd voor de particu
liere scheepsbouw. In 1669 werd de Ooster-
kerk (van Daniël Stalpaert?) hier gebouwd,
waarvan vorig jaar de restauratie gereed
kwam.
Oosterburg is met zijn handel, scheepvaart
en industrie altijd het drukst van de drie
eilanden geweest. Tussen 1697 en 1698
werkte de Russische Tsaar Peter de Grote in
de scheepstimmerwerven van het Oost In
disch Zeemagazijn, waarbij hij bij vertrek
het hier gebouwde schip 'Amsterdam' ca
deau kreeg.
In 1953 werd het wederopbouwplan-Ooste-
lijke Eilanden door de Gemeenteraad goed
gekeurd. Sindsdien is er uiterlijk veel aan de
eilanden veranderd. Juist daarom is de uit
gave van dit boekje zo belangrijk voor hen
