Landelijke
Heemschutdag
's-Hertogenboscn
201
SEPTEMBER 1985
Aangezien ondergetekende voor het eerst
deelnam aan de landelijke Heemschutdag en
bovendien de stad 's-Hertogenbosch nauwe
lijks kende, besloot zij vanaf het station een
keurige heer in jagersgroen te volgen. Zo
doende werd zonder probleem de St. Joseph
kerk bereikt, waar de Heemschutdag ge
opend zou worden.
Bij binnenkomst viel in het portaal van de
kerk meteen de grote bedrijvigheid in en de
belangstelling voor de Heemschutstand op,
zodat na enig dringen de koffie werd
bereikt.
Het schip van de sombere, maar prachtige
kerk was geheel gevuld met Heemschut
leden, gezeten aan de vele tafels, die tussen
de middag voor de lunch zouden worden
gebruikt. Tussen de tafels liepen onze Bos
sche gastheren heen en weer, waaronder
ondergetekende direct mr. H. Bergé ont
waarde, die, zoals aan diens echtgenote
moest worden toegegeven, precies leek op
zijn foto uit het 's-Hertogenboschnummer
van Heemschut.
Nadat de microfoon op de preekstoel was
geplaatst bleek wethouder Van de Berg die
het openingswoord sprak goed te verstaan.
Deze memoreerde allereerst het 800-jarig
bestaan van de stad, waarna hij overging op
het Bossche binnenstadsbeleid en de be
scherming van het cultuurbezit, waarbij
Heemschut een belangrijke rol speelt.
Vanaf 1970 is het behoud en herstel van de
binnenstad van 's-Hertogenbosch zodanig
gestructureerd aangepakt dat er sprake is
van een nieuwe bloei. Dit wil echter niet
zeggen dat de problemen geheel zijn opge
lost; integendeel, er is nog een lange weg te
gaan: voor de markante gebouwen is nog 50
miljoen nodig, voor het herstel van de histo
rische infrastructuur (het restaureren van de
bebouwing aan de Binnendieze en het her
stel van de stadswallen) is nog minstens 45
miljoen nodig. Daarbij komt in de toekomst
nog een grote onderhoudspost voor de
Stadskerken, waarin de Bond Heemschut
om ondersteuning werd gevraagd.
Men hoopt in 's-Hertogenbosch dat het Rijk
positief zal staan ten opzichte van de aange
vraagde subsidies.
Nadat Burgemeester Van Zwieten en Heem
schutvoorzitter Hamm de leden welkom
heetten, ging voorzitter Bergé van onze pro
vinciale commissie in op het thema van de
dag: 'een middeleeuwse stad in de 20ste
eeuw'
Met name het invoegen van moderne be
bouwing in de historische binnenstad kreeg
de aandacht. Bergé noemde hierbij een paar
voorbeelden van mislukkingen zoals o.a. de
Algemene Middenstandsbank, het V D-
gebouw en het Postkantoor.
Bij restauraties en aanpassing aan een nieu
we functie zijn er echter ook gelukkiger
ingrepen te noemen: het restaureren van de
stadsmuren, herstel van de Citadelkazerne,
Huize de Put (Hendrick de Keyser), de Cla-
rastraat en het Havenkwartier. Juist in deze
gevallen heeft Heemschut zijns inziens zeer
nuttig werk verricht.
Na een applaus van de aanwezigen voor de
Het Gouvernementspaleis te 's-Hertogenbosch, in 1768-1769 gebouwd door de Haagse bouwmeester
Pietcr de Swart. Dit classicistische paleis, met zijn mooie verhoudingen en prachtig beeldhouwwerk,
wordt op dit moment verbouwd en vergroot door architect W. Quist ten behoeve van het toekomstige
Brabants Museum, (foto Rijksdienst Monumentenzorg)
Heer van Dinten, die garant stond voor de
organisatie van de dag', formeerde men bui
ten de kerk de groepen, die de verschillende
grote monumenten van de stad zouden gaan
bezichtigen.
Het is voor ondergetekende niet mogelijk
om van al deze bezoeken aan de monumen
ten een impressie te geven, omdat zij, net
als iedereen slechts één gebouw bezocht.
Wel zag haar groep, op weg naar het Gou
vernementshuis, al na enkele minuten de
'Sint-Jan groep' op de Parade in volle aan
dacht het gezicht naar de Hemel heffen.
De rondleiding door het Gouvernementspa
leis, door restauratie-architect W. Quist,
was alleszins de moeite waard. Deze lichtte
de plannen toe voor de verbouw en aanpas
sing van dit prachtige I8de-eeuwse paleis
voor het Brabants Museum. Helaas had de
heer Quist geen tekeningen van de nieuw
bouw bij zich, maar in een toekomstig
Heemschutnummer zal hieraan aandacht
worden besteed.
Na dit bezoek nam iedereen deel aan een
stadswandeling, waarna de lunch werd ge
bruikt in de St. Joseph kerk.
's Middags stond er een aantal lezingen op
het programma; ondergetekende had geop
teerd voor de lezing van stadsarcheoloog
Janssen, die de redactie had van het uitste
kende boek 'Van bos tot stad' (zie recensie
julinr.) en de inhoud hiervan voor een groot
deel in zijn lezing had verwerkt, daarbij op
meesterlijke wijze het tegenstribbelend dia
apparaat in toom houdend. Janssen wees op
het feit dat er een groot gebrek bestaat aan
geschoolde archeologen in 's-Hertogen
bosch, hetgeen voortvloeit uit het feit dat de
stad nu een van de kleinere gemeentes is, en
dus niet in aanmerking komt voor het aan
stellen van meer archeologen, terwijl het in
de Middeleeuwen een van de grootste ste
den was en er derhalve juist zeer veel op te
graven valt.
Ook het publiceren van de opgravingen
vraagt om meer mankracht. Op dit moment
moet deze in archeologisch opzicht zo be
langrijke stad zich behelpen met een jaar
lijks bedrag van 100.000,-, inclusief de
salarissen van de twee archeologen (waar
van Janssen de enige aangestelde stadsar
cheoloog is).
De Heemschutdag werd voor ondergeteken
de afgesloten met een boottochtje over de
Binnendieze. Slechts een deel van de over-
bouwingen van dit riviertje is gerestaureerd,
maar men krijgt toch een aardige indruk van
dé toekomstige toeristische attractie van de
stad: over een jaar zal het mogelijk zijn om
onder een groot deel van de binnenstad door
te varen.
Na een kop thee met Bossche koek in de St.
Joseph kerk toog iedereen huiswaarts. On
danks het feit dat men maar een deel van het
aangebodene kon volgen op deze dag, heeft
men op zeer onderhoudende wijze een beeld
gekregen van de problematiek van de Bos
sche binnenstad, al kijkend naar haar mooie
monumenten en luisterend naar de vaak
boeiende uitleg van onze Bossche gast
heren
J.K.A
