Heemschut
ut
akfie
Leeuwarden
Groningen
Bedum
Wormerveer
Leiderdorp
68
Voor het Leeuwarder Zaailand dient een uit
puttende stedebouwkundige regeling te wor
den opgesteld, zodat - zoals met recht staat
geschreven - een ieder, die de zaak ter harte
gaat van zijn medeleven met de stedebouw
kundige wijzigingen c.q. met de vervolma
king van de allure van het plein kan doen
blijken, schrijft de Bond Heemschut aan het
college van B. en W. Heemschut acht het
'aanbevelenswaardig' voor de inrichting van
het gebied een prijsvraag uit te schrijven aan
de hand van daarvoor algemeen gangbare
regels. Deze prijsvraag, aldus de Bond, zo
niet openbaar en voor vrije mededinging
opengesteld, dan wel gericht tot een zeker
aantal geclassificeerde ontwerpers zou zeker
een aantal aantrekkelijke ontwerpen opleve
ren. 'Daarmee zou dan in het toch wel wat
smalle voetspoor zijn voortgegaan van de nu
bekende, toch wel enigszins beperkt gehou
den 'architectuurwedstrijd', waarvan de
voorlopige uitkomst, voor zover wij daarvan
een indruk hebben kunnen krijgen, toch niet
tot een bevredigend resultaat heeft geleid,
waarbij wij met name nogmaals attenderen
op het ons inziens aanvechtbare vrijmoedig
geknabbel aan de nog vrij gave ruimte van
het Zaailand.'
Het Leeuwarder Zaailand is in zekere zin een
emotioneel geladen begrip in Friesland. Zij
het, dat het plein de facto de stad behoort,
mentaal behoort het de gehele provincie, zo
is Bond Heemschut van mening. De Bond
vraagt zich dan ook af of bij de ontwikkeling
van plannen voor een stedebouwkundige
vervolmaking van het plein wel voldoende
gelegenheid is gegeven tot inspraak en kri
tiek. Gewezen wordt op een publieke behan-
deling waartoe de Wet Ruimtelijke Ordening
bij uitstek mogelijkheden biedt. Heemschut
meent dat in de geleverde plannen, zij het bij
het ene meer dan bij het andere, wel met
vrijmoedigheid een aanslag wordt gedaan op
de waardevolle open ruimte van het Zaai
land. In het voorstadium is wel aandacht
gegeven aan economische aspecten, maar er
is niet een duidelijk omschreven gedachte
ontwikkeld hoe met het bedoelde areaal, in
stedebouwkundige zin zou moeten worden
omgesprongen. 'Weliswaar beschikt Leeu
warden over een structuurplan, doch duide
lijke aanwijzingen hoe aan het onderwerpe-
lijk gebied vorm te geven, ontbreken', waar
schuwt de Bond, om voorts vast te stellen,
dat ook de in een voorbereidend stadium
verkerende beschermende maatregelen voor
het stadsgezicht van Leeuwarden blijkbaar
nog onvoldoende inzicht en houvast geven.
Heemschut is 'gaarne bereid' het college
over deze belangrijke zaak nader van dienst
te zijn.
Met verbazing en ontsteltenis nam Heem
schut kennis van een van alle kwaliteit ge
speend bouwplan voor de oostwand van de
Kreupelstraat, een gebied dat direct aansluit
op de Martinitoren. Dit sinds de oorlog nog
niet bebouwde stedelijk gebied bepaalt mede
het karakter van de westzijde van het Marti
nikerkhof, reden waarom een invulling tus
sen dit plan en de Kreupelstraat grote zorg
vereist. Anders dan bij een voorgaand plan
(van Prof. Aldo van Eyck) kleeft aan dit
werkstuk een reeks onoverkomelijke bezwa
ren, waardoor de belevingswaardevan de
nabije omgeving ernstig wordt bereigd. Deze
betreffen:
- de bouwvolumina, waarvan hoogte en sa
menstelling niet beantwoorden aan de ei
sen, die het karakter en de maat van de
aangrenzende stedelijke ruimten stellen.
Zo is het volume te laag aan het Kwinken-
plein en bovendien als pleinwand te onbe
stemd van hoofdvorm, welke laatste een
vervangse! is van het v.m. politiebureau.
Daarvan moest het kennelijk een afspiege
ling worden, waartoe de hulp werd inge
roepen van hellende daken, een grillige
plattegrond en een quasi-Duits karakter;
een creatie, die bovendien slecht aansluit
op de torenvoet. Zo'n aanpak maakt op
nieuw duidelijk hoe zinloos het is om een
bestaand gebouw met een volstrekt aan
vaardbaar uiterlijk voor veel geld te ver
vangen door een schim van het verleden.
- de erg grove gevels van het meest noorde
lijke deel van het complex met een agres
sief verticalisme en fantasieloze pui-vul
lingen.
- het feit dat voor de binnenstad belangrijke
bouwplannen worden gepresenteerd waar
bij géén inventarisatie van de omgeving,
noch enige aanduiding van de relatie met
die omgeving wordt overgelegd, terwijl de
twee bijgeleverde perspectieftekeningen
als gevolg van een fictief (en daardoor van
het object te ver verwijderd) oogpunt be
drog zijn.
Het thans voorliggende plan draagt de kie
men in zich van een stedebouwkundige mis
lukking, een mankement aan de Kreupel
straat.
Heemschut zou het betreuren als de boerde
rij aan het eind van de Bazuinslaan plaats
zou moeten maken voor een aantal wonin
gen. Daar deze boerderij een aantrekkelijk
element is in de belevingswaarde van zowel
de eigen plek als in het dorpsgezicht, lijkt
ons het voortbestaan van dit bouwwerk, wel
iswaar met een nieuwe bestemming (b.v.
wonen) erg belangrijk. Het voorhuis heeft, al
is het geen geregistreerd monument, duide
lijk een bepaalde charme, o.a. door zijn ka
rakteristieke aanbouw en situering op een
hellend terreindeel. Herstel en verbetering is
te verkiezen boven een nieuw te bouwen
woning op die plaats of de vervanging door
een copie, waardoor de authenticiteit en de
bekoorlijkheid van het verweerde materiaal
verloren zouden gaan.
Soortgelijke overwegingen zijn ook van toe
passing op de gesloten bebouwing aan de
Bazuinslaan, 1 t/m 7, een stukje straatwand,
dat na rehabilitatie het dorpsbeeld zeer ten
goede kan komen.
De Stichting Woonhuis-Monument is bereid
om eventueel mogelijke rehabilitatie en her
bestemming van bovengenoemde objecten te
onderzoeken en binnenkort daartoe de situa
tie te verkennen.
Heemschut deelde B. en W. mee te hopen
met zijn reactie een positieve bijdrage te heb
ben geleverd in de gedachtenvorming m.b.t.
de ontwikkelingen aan de Bazuinslaan.
Naar wij vernamen wordt Noordeinde 66 te
Wormerveer met sloping bedreigd, daar op
deze plaats een bedrijfshal is geprojecteerd.
Bij een ter plaatse ingesteld onderzoek is
Heemschut gebleken dat de betreffende wo
ning een onbetwistbare kunsthistorische
waarde heeft. Vooral het interieur is in dit
opzicht van buitengewone betekenis. Behal
ve de twee ongemeen fraaie schouwen, ver
keren ook de betimmeringen en de construc
tieve opbouw van het huis nog in authentieke
staat, een omstandigheid die elders vrijwel
niet meer aangetroffen wordt. Naar onze
overtuiging kan het laten voortbestaan van
dit unieke pand als een gemeenschapsbelang
worden aangemerkt, reden waarom wij B. en
W. verzochten de voorgenomen amovering
met alle ten dienste staande middelen af te
wenden
De Bond Heemschut nam kennis van het
voornemen tot sloop van de panden Kerklaan
1 a, 2 en 3 en van een rapport betreffende de
bouwkundige staat van deze panden. Naar
aanleiding hiervan stelden wij er prijs op de
gemeenteraad het volgende in overweging te
geven
