209
uiteindelijk stilstand en het complex werd
aan zijn lot overgelaten. Informele initiatie
ven bleven niet uit. Mr. drs. Hotke, destijds
hoofd-directeur van de Monumentenzorg en
'monumentenzorger' Hendriks, bleven in het
beeld. Het stichtingsbestuur, toen 'nieuwe
stijl', begon bouwstenen aan te dragen. Let
terlijk en figuurlijk. Men dacht met tweeë
neenhalf miljoen te kunnen volstaan, maar
het zou viermaal zoveel worden.
HARMONISCHE AANPASSING
Het Kasteel, dat zijn uiteindelijke vormge
ving kreeg in 1630, is met groot respect voor
de historie gerestaureerd. Vooralsnog is het
leeg. Eerst gaan we met de lift naar de zolder
dan - trapsgewijs - over de drie verdiepin
gen. Pilgram is de gids.
'Ik heb mij al die jaren gevoeld als een pro
fessionele begeleider van de restauratie, die
destijds ook door Bond Heemschut is gesti
muleerd. We zijn nog altijd erkentelijk voor
de steun van die zijde. Het was ook een
dankbare zaak, dat we op de secretarie van
Sittard veel armslag hebben gekregen om dit
werk - zeker in administratieve zin - te kun
nen doen.'
Er is een indrukwekkende ruimte ontstaan
om er het Limburgs Museum voor Volks
kunde te vestigen. Wanneer het kasteel zijn
museale bestemming krijgt - en daarvoor is
er een aparte stichting in het leven geroepen
- zal er een aparte vorm van exploitatie ont
staan.
ONGEDACHTE VERRASSING
Het Salviuskerkje, dat wat geïsoleerd lig
gend aanwezig is, heeft een interieur vernieu
wing ondergaan, waarbij een vondst is ge
daan, die in kunsthistorisch opzicht, volgens
deskundigen, van Europese betekenis is. Bo
ven het altaar heeft men gewelfschilderingen
ontdekt uit omstreeks 1300. Ze kwamen na
verwijdering van kalklagen te voorschijn.
Dat moet vooral voor drs. P.M. Le Blanc,
wetenschappelijk hoofdmedewerker kunst
geschiedenis der middeleeuwen aan de Ka
tholieke Universiteit te Nijmegen, een open
baring zijn geweest. Het gewelf biedt beel
den van bijbelse voorstellingen. Terzijde dit:
in het verre verleden toen kerkgangers niet
konden lezen een schrijven, hadden gewelf-
en muurschilderingen een functie ter onder
steuning van het geloofsleven. Voorzitter
Hendriks: 'Tijdens weekeinden ziet het hier
bijkans zwart van de mensen.
EEUWEN KIJKEN
Het kasteelcomplex is een uitgaanscentrum
geworden, men wil er een middeleeuwse
sfeer ervaren en dat gebeurt ook. Ons be
stuur heeft aarzelingen moeten overwinnen
om de gebouwen van de binnenplaats te ver
pachten. We hebben nu meer dan vrede met
de aanwezigheid van het eerste Nederlandse
Bowlingcentrum in een historische ambian
ce. Daarbij hebben wé de ervaring opge
daan, dat de exploitant de gebouwen met
eerbied voor het verleden heeft ingericht.'
Twintig jaren met duizend herinneringen.
Samen staan ze, met een glans van trots in de
ogen, op de binnenplaats, waar dagjesmen
sen komen en gaan, De senior mompelt:
'Wat ook heel belangrijk is: we hebben geen
financiële zorgen'.
Een heerlijkheid van Limbricht en Sittard,
oude glorie in nieuwe glans. Men heeft enke
le maanden geleden de heringebruikneming
van het goed feestelijk gevierd.
De redding van het 350 jaar oude kasteel en
het bijna acht eeuwen oude kerkje.
De twee voortrekkers waren nog lang niet
uitverteld, toen ze ons terugbrachten naar het
station. Ze blijven op de barricade.
'Monumentenzorg is voortdurende zorg.
Aan onderhoud hoeven ze voorlopig niet te
doen. Even afwachten wat de Limb.urgsche
Monumentenwacht zegt, na een eerste in
spectie.'
Hendriks en Pilgram, de twee-eenheid, ook
in hun gepensioneerde staat bedrijvig. De
voorzitter heeft een hartewens, die kan hij -
'Ik zeg altijd alles recht voor zijn raap' -
moeilijk onder zich houden.
'Ik zei al: van jongensaf aan ben ik Heem
schutter. In 1920 wandelde m'n vader met
me langs de wallen te Sittard en hij prentte
me in, dat die wallen en de schootsvelden
behouden dienden te worden. Hoewel er - na
ruim veertig jaar - een deel van is verdwe
nen, zou er nog heel wat mogelijk zijn. Denk
bijvoorbeeld aan de fortificaties, die zijn on
dergegraven. Maar er is nog niks gebeurd. Ik
zal er voor blijven pleiten'. Twee 'rustenden'
als kasteelheren.
Men moet er eens gaan kijken: Autoweg E9
tot afrit Born-Nieuwstadt, langs Volvofa-
briek, richting Nieuwstadt, op grote kruising
richting Sittard, 30 meter voorbij hotel Op de
Vos, rechtsaf, Allee naar Kasteel Limbricht.
Jan Roeijs sr.
Architecten: N.F.P.J. Peutz en J.H.F. Peutz
- Maastricht
Aannemingsmy F.P.J. Coppes - Maastricht.
Boekbespreking
Lemborgh - Het Kasteel en zijn Salvius-
kerk te Limbricht.
Het komt niet vaak voor, dat bij de voltooi
ing van een langdurige restauratie terstond
een monumentaal boekwerk verschijnt, dat
is gewijd aan die restauratie. Genoemde rijk
geïllustreerde uitgave verwijst niet alleen
naar de veelzijdigheid van de herstelwerk
zaamheden op het kasteelcomplex van het
Sittardse grensdorp Limbricht, maar bevat
ook diepgaande beschrijvingen van het on
derzoek naar de geschiedenis van kasteel en
kerkje en hun betekenis voor de omgeving.
De veelheid aan documentatie is vooral voor
fijnproevers bijzonder interessant. Een es
sentie van het boek vormt de wijze waarop
kunstvormen, door de eeuwen heen aan de
dag getreden, worden belicht. Voor de rijke
inhoud heeft een driemanschap getekend: F.
Th. W. Smeets, administrateur van het Lim
burgs Geschied- en Oudheidkundig Genoot
schap en van het hieraan verbonden Bonne-
fantenmuseum; hij is ook werkzaam geweest
als bibliothecaris bij de Provinciale Water
staat in Limburg. Voorts dr. Louis Goosen,
wetenschappelijk hoofdmedewerker, vak
groep kerkgeschiedenis en patrologie aan de
Katholieke Universiteit te Nijmegen, alsme
de dr. P.M. le Blanc (kunsthistoricus) even
eens verbonden aan genoemde universiteit,
met speciaal onderzoeksterrein Middel
eeuwse muur- een gewelfschilderingen in
Het Salvius kerkje te Limbricht.
