Kerkschüderini
uit 156
Ewolt van Delft
(1505/6-1582)
158
Door het atelier van Jelle Otter 'voor
restauratie en conservering van kunstwer
ken' werd jarenlang onderzoek- en res
tauratiewerk verricht aan gewelf- en
muurschilderingen in vele kerken en an
dere monumentale gebouwen in Neder
land. Zo waren de heer Otter en zijn me
dewerkers bezig in:
de Martinikerk te Doesburg, de St. Wal-
burgskerk te Zutphen, de N.H. Kerk te
Hengelo (Gld), de N.H. Kerk te Anloo
(Dr.) èn de N.H. Kerk te Harderwijk,
alsmede in Huize van de Kasteele te
Zutphen, de Bornhof te Zutphen, Kasteel
Groeneveld te Baarn en recentelijk Paleis
Het Loo te Apeldoorn.
De redactie is voornemens om in een arti
kelenreeks van de hand van de heer Otter
de ervaringen van het restauratie-team
met het werk in bovengenoemde en ande
re objecten aan de orde te stellen. In dit
kerkennummer wordt uiteraard aangevan
gen met een verslag van een kerk en wel
de Grote Kerk in Harderwijk.
De uitgebreide beschilderingen in de Grote
Kerk te Harderwijk zijn gemaakt door
'Meester Ewolt van Delft oud 56 jaar'. Zijn
zelfportret komt met deze gegevens voor in
het zuider-transept.
Hij heeft zich daar afgebeeld met andere
'bouwvakkers' uit het jaar van ontstaan
1561-1562. Zijn dochter Agatha van Deven
ter, de schilder Ewolt 'sin dochter' is even
eens afgebeeld. Een bijzondere gebeurtenis
als je als restaurateur het zelfportret van de
schilder vrijlegt! Dat zijn dochter hier als
medewerkster is afgebeeld wekt verbazing.
Uit het hierna volgende archiefonderzoek
blijkt, dat zij inderdaad de kwast heeft ge
hanteerd. Er zou anders geen reden zijn ge
weest voor de vader alle gereedschappen aan
haar na te laten. Wie was toch deze man, wie
deze jonge vrouw?
Tot voor kort tastten we daarover in het duis
ter; iedere naspeuring in Harderwijk liep op
niets uit.
Enige tijd geleden echter, bij de restauratie
van de schilderingen in de N.H. Kerk te
Twello constateerde ik bij het vrijleggen van
de apostelfiguren op de noordwand overeen
komst met de schilderingen te Harderwijk.
De kerkelijke gebondenheid van Twello met
Deventer en de vermelding bij de naam van
de dochter van de schilder: "Van Deventer'
rechtvaardigde een onderzoek in het archief
aldaar. Ds. Lekkerkerker, emeritus predi
kant te Twello, heeft het moeizame naplui
zen op zich genomen met niet gering resul
taat: de geheimzinnige figuur uit Harderwijk
is een mens van vlees en bloed geworden,
een bekende.
Met dit eerste onderzoek is het nog niet afge
lopen. We hopen in de toekomst meer te
kunnen vermeiden. Er zal nog aangetoond
moeten worden of hij inderdaad de schilde
ringen te Twello heeft gemaakt. Uit de stuk
ken blijkt wel dat hij een behoorlijke werk
plaats had. Zou hij nog meer opdrachten in
kerken hebben uitgevoerd?
Vragen die later misschien kunnen worden
beantwoord.
Het navolgende is nu al zeer vermeldens
waard.
Zie verder:
1. Iconografie van de schilderingen in het
koor van de Grote Kerk te Harderwijk, Hes-
sel Miedema, Oud Holland 1980.
2. Monumentale schilderingen in de Grote
Kerk te Harderwijk, J. Otter. Mededelingen
Stichting Oude Gelderse Kerken '78.
3. De Grote Kerk van Harderwijk en zijn
schilderingen. Steffie Stokvis, Walburg
Pers.
Otter
door D. Lekkerkerker
Toen de schilder Ewolt van Delft in 1562
zichzelf op de gewelven van de Grote Kerk
te Harderwijk afbeeldde, vermeldde hij daar
bij zijn leeftijd: 56 jaar. Hij werd dus in 1505
of '06 geboren en wel in Delft, zoals zijn
naam aangeeft. Er is geen reden hierbij niet
aan de Hollandse stad van die naam te den
ken, want daarvandaan kwamen, toen de
meester in 1582 in zijn woonplaats Deventer
Het Hoge Koor van de Grote Kerk te Harderwijk.
Bij de ontpleisteringen van de gewelven in 1970
trof men de in 1560 door Ewolt van Delft
aangebrachte schilderingen aan. Ook de
kolommen bleken te zijn beschilderd: meer dan
levensgrote figuren waren hierop afgebeeld. De
wanden van de kerk bleken niet beschilderd te
zijn. In de gewelven van het Hoge Koor zijn Oud-
Testamentische voorstellingen afgebeeld, met
Nieuw-Testamentische gegevens in het midden,
alle voorstellingen omgeven door een rijk
rankenmotief.
Bij de figuren links en rechts van het Hoge Koor
bevinden zich Nederlandse teksten, waarbij het
niet duidelijk is welke vertaling van het Oude
Testament is gebruikt.
Foto: R.D.M.Z. Zeist
