Gemeentelijke
aanpak grote
monumenten
De Dienst Openbare Werken heeft in de loop
der jaren een aantal monumentale gebouwen
hersteld en gerestaureerd.
TORENS
Een belangrijke categorie monumenten in
gemeentehanden vormen de torens. In
1810 is nl. het eigendom en beheer van de
torens gescheiden van de kerken en overge
gaan naar de gemeente, vanwege burgerlijke
functies zoals brandwacht, tijdsaanduiding
enz. die de torens hebben. De torens zijn in
beheer en onderhoud bij Openbare Werken.
Het zijn de Westerkerkstoren, Zuiderkerks-
toren, Noorderkerkstoren, Oosterkerkstoren
en de Hervormde Kerkstorens van Sloten,
Nieuwendam, Ransdorp, Holysloot en Zun-
derdorp.
De Montelbaanstoren, de Munttoren en de
Schreierstoren werden torens door het bou
wen van spitsen op verdedigingspoorten.
Gebleken is dat als regel om de 18 jaar met
een grote onderhoudsbeurt per toren kan
worden volstaan. De toren wordt in de stei
ger gezet, de loodbekleding losgenomen, de
DOOR A. J. VAN IERSEL*
houtconstructie geïnspecteerd en zonodig
hersteld of vernieuwd. Het schilderwerk
wordt compleet opgezet.
Ook onderhoudt de Dienst de in de genoem
de torens aanwezige uurwerken, speeltrom-
mels en carillons.
POORTEN
Amsterdam heeft 2 poorten: de Muider-
poort, waar de Dienst een kantoor heeft in
gericht voor het bureau voor internationale
belastingdocumentatie en de Willemspoort,
ook wel Haarlemmerpoort genoemd, de
poort welke bij de intocht van Koning Wil
lem II in 1840, is onthuld. De plannen tot
herstel van de Haarlemmerpoort en de in
bouw van een woning en een aantal z.g.
HAT-eenheden zijn in samenwerking met
Volkshuisvesting, tot standgekomen en zul
len medio '84 worden uitgevoerd.
KERKEN
Restauraties van omvang in opdracht van het
Gemeentelijk Grondbedrijf zijn die van de
Zuiderkerk en de Oosterkerk; beide kerken
zijn voor 1per stuk gekocht van de Her
vormde Gemeente.
Nu het Zuiderkerkhofpleintje zijn voltooiing
nadert, is voor de Nieuwmarktbuurt weer
een periode afgesloten waarmee iedereen
best tevreden zal zijn.
Vermeldenswaard is dat bij het herstel van
het dak van de Oosterkerk voor het eerst in
Amsterdam een nieuw materiaal is toege
past: de goten zijn in nauw overleg met het
Gemeentelijk Bureau en de Rijksdienst voor
de Monumentenzorg in roestvrij staal uitge
voerd, omdat lood, gedurende eeuwen de
geëigende afdekking, veel onderhoud vergt.
Na het gereedkomen van de restauratie van
de Oosterkerk is daarin begonnen met de
inbouw van een functioneel wijkcentrum
voor de oostelijke eilanden, dat eind 1984
gerealiseerd zal zijn. De Hoofdafdeling
Bouwkunde van de Dienst Openbare Werken
heeft voor het ontwerp opdracht verleend aan
architect S. v. Rhijn, met wie in nauwe sa
menwerking het project wordt gerealiseerd.
Eveneens is de romprestauratie van het Sy-
nagögencomplex aan het Jonas Daniël
Meierplein en Nieuwe Amstelstraat, bijna
voltooid.
Het Synagogencomplex was in de oorlogsja
ren geheel leeggesloopt voor het stoken van
de kachels, en verkeerde in deplorabele toe
stand toen het complex gemeenteeigendom
werd. In nauw overleg met het Gemeentelijk
Bureau Monumentenzorg en de Rijksdienst
voor de Monumentenzorg, alsmede architect
J. Schipper is de restauratie ter hand geno
men, waarbij de onder andere in het verleden
omhooggebrachte koepel weer op zijn oude
hoogte is teruggebracht. Metselwerk aan ge
vels is hersteld en opnieuw gevoegd. Kap-
spanten zijn hersteld en ook hier werden
roestvrij stalen goten toegepast.
De Willemspoort of Haarlemmerpoort, één van de
twee laatste poorten van Amsterdam. Met de
restauratie zal medio 1984 worden begonnen, in
samenwerking met de Dienst Volkshuisvesting.
A. J. van Iersel is technisch hoofdambtenaar bij de
Dienst Openbare Werken
