Naar een actie:
restauratiebeleic.
11
58
EXTRA AANDACHT VOOR VERWAARLOOSDE MONUMENTEN!
In het december nummer, jaargang 1982 van
Heemschut werd ruime aandacht besteed
aan de sloop van het verwaarloosde monu
ment Raamdwarsstraat 2 in Amsterdam.
Op last van de Gemeentelijke Dienst Bouw
en Woningtoezicht moest een gedeelte van
dit bouwvallige pandje worden gedemon
teerd, omdat het gevaar voor de omgeving
opleverde. Bij de demontagewerkzaamheden
stortte de kapbalklaag in. Eindresultaat: er
stonden nog maar 60 cm. hoge muurrestan
ten. Te weinig om nog verder bescherming
uit oogpunt van monumentenzorg te recht
vaardigen. Een definitieve sloopvergunning
werd, nadien, door de Minister van Welzijn,
Volksgezondheid en Cultuur, verleend. Al
met al een onaangenaam incident, waaraan
terecht door de Bond Heemschut de nodige
aandacht werd besteed. De betekenis van dit
'sloopproces' strekt echter verder dan het
incident alleen. Er zijn de afgelopen decen
nia tientallen monumenten op een vergelijk
bare wijze uit het stadsbeeld verdwenen. De
DOOR JAN DEKKERS*)
gebeurtenissen rondom Raamsdwarsstraat 2
en de publicaties van Bond Heemschut heb
ben de hoofdstedelijke monumentenzorgers
aan het denken gezet.
HOE GROOT IS HET AANTAL
VERWAARLOOSDE MONUMENTEN?
Een globale inventarisatie in 1983 uitge
voerd door het Gemeentelijk Bureau Monu
mentenzorg heeft uitgewezen, dat circa 200
monumenten dringend aan restauratie toe
zijn. Het aantal monumenten dat voorzienin
gen behoeft is weliswaar groter, maar deze
200 panden moeten ingrijpend worden her
steld om te voorkomen dat ze definitief uit
het stadsbeeld verdwijnen. Een belangrijk
gegeven is voorts, dat deze verwaarloosde
.h+jt
monumenten verspreid zijn gelegen in de-
gehele binnenstad en niet uitsluitend gecon
centreerd in aangewezen stadsvernieuwings
gebieden.
In overleg met de Gemeentelijke Dienst
Bouw- en Woningtoezicht, die beschikt over
een lijst van 'probleemgevallen' van nage
noeg dezelfde omvang, is besloten tot het
uitvoeren van een uitgebreide inventarisatie
van de bedreigde monumenten in Amster
dam. Deze inventarisatie wordt thans met
grote inzet door het Bureau Monumenten
zorg onder leiding van de heer H. Kwarten,
uitgevoerd, met medewerking van de Dienst
Bouw- en Woningtoezicht en Architectenbu
reau J. van Stigt. Doel van deze inventarisa
tie is het definitief vaststellen van een lijst
van bedreigde percelen, en het ontwikkelen
van een subsidiebeleid en een actief restaura
tieprogramma. Er wordt naar gestreefd om
nog vóór het zomerreces van de Gemeente
raad een 'actielijst' te publiceren en daarover
besluitvorming te laten plaatshebben. Voor
uitlopend op dit restauratieprogramma is in
middels aan het College van Burgemeester
en Wethouders voorgesteld aan de meest be
dreigde monumenten (een 17-tal, die niet
zijn bewoond en waar weer en wind toegang
hebben) een aantal tijdelijke voorzieningen
te treffen om calamiteiten - a Ia Raamdwars
straat 2 - te voorkomen.
OORZAKEN; TERUGLOOP VAN
REST AURATIE ACTIVITEITEN
Het is ten eerste de altijd nog voortdurende
economische malaise die eigenaren van mo
numenten ertoe heeft gebracht grotere terug
houdendheid te betrachten bij het doen van
investeringen. Ten tweede moet worden ge
noemd de geweldige prijsstijgingen van het
onroerend goed in de periode 1975-1978 en
de daarop volgende ineenstorting van de hui
zenmarkt. Deze snelle stijging van prijzen,
gevolgd door een iets minder snelle daling
van prijzen, weerhouden eigenaren van het
financieel zwaarder belasten van het pand,
omdat zij het daarmee niet uit de markt wil
len prijzen.
Ten derde moet worden genoemd de overbe
kende subsidiestops bij het Ministerie van
W.V.C. voor restauraties van monumenten.
Deze subsidiestops hebben een flinke duit in
het zakje gedaan van het teruglopende aantal
restauratiewerkzaamheden in ons land. Door
deze oorzaken,doet zich de laatste jaren de
situatie voor, dat door particulieren nog
slechts voornamelijk wordt geïnvesteerd in
historische panden voor zover deze in een
relatief goede bouwkundige staat verkeren
en zijn gelegen in stadsdelen die kunnen
worden aangeduid als 'zelf regenererend'.
Als een pand zich in een structureel goede
staat bevindt, maar partieel moet worden op
geknapt, er moet bijvoorbeeld een nieuw dak
op, of een topgevel moet opnieuw worden
opgemetseld, dan worden de noodzakelijke
investeringen nog wel gedaan. Ook blijkt,
Herengracht 300, bestaande uit 17de, 18de en
19de eeuwse elementen. Niet alleen vanuit
historische oogpunt van belang, maar ook uit
oogpunt van de situering.
A J ,*-V
Drs. J.G.M. Dekkers is Hoofd van het Gemeente
lijk Bureau voor de Monumentenzorg.
