Reddini
van Plak.
TABEpna
(Ontwikkeling
138
HISTORISCH STADSDEEL VAN ATHENE
In het juli/augustusnummer van ons blad beloofden wij U een samenvatting van artikelen over
Plaka, de bekende wijk van Athene, in het blad Monumentum, the International Journal of
Architectural Conservation*. Deze werden geschreven door professor D. A. Zivas en dr. J.
Dimacopoulos, beiden betrokken bij de herstelbeweging van Plaka.
LIGGING
Plaka, de oudste en bekendste wijk van
Athene, vormt de historische kern van de
Griekse hoofdstad en is door de eeuwen heen
nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling
van de stad.
Plaka omsluit de Noord- en Oostzijde van de
heuvel waarop de Acropolis ligt en grenst in
het Westen aan de oude Atheense Agora,
ook een historisch centrum van Athene (waar
de American School of Classical studies
grootscheepse opgravingen deed).
In Plaka, waar de vele monumenten als het
ware alle Griekse tijdperken weerspiegelen,
is de vorm en schaal van het traditionele
stadspatroon intact gebleven; straten als de
Adrianoustraat en Tripodonstraat liepen daar
ook reeds in de oudheid. Geen wonder dat
Plaka een dicht bewoonde en zeer levendige
wijk, bij alle Atheners zeer geliefd is en ook
Een typisch Plaka-huis met op de begane grond-
verdieping een 'Taverna', voor (boven) en na
(onder) de restauratie.
kfoi.iniEoi im
TA6£>Né TABEp"na
<i
in de wereld een symbool voor Athene is
geworden.
Plaka verkreeg zijn huidige aanzien geduren
de de periode die lag tussen de tijd dat Athe
ne als hoofdstad van de moderne Griekse
staat werd uitgeroepen en het uitbreken van
de tweede wereldoorlog. De geleidelijke
groei van Plaka en de assimilatie van nieuwe
elementen met behoud van traditionele ele
menten (zoals de binnenhoven en van veel
glas voorziene, overdekte veranda's) resul
teerden in een goed samengaan van monu
menten uit verschillende perioden.
Daardoor heerste er een unieke sfeer in dit
historische hart van Athene, waarin zich
woonhuizen naast lichte industrie met kleine
handwerkplaatsen en de gebruikelijke kroeg
jes en cafés bevonden.
OORZAKEN VAN VERVAL
De snelle industrialisatie van het naoorlogse
Griekenland had de bekende emigratie van
het platteland naar de grote steden, voorna
melijk Athene, tot gevolg, hetgeen een ge
weldige bouwexplosie veroorzaakte. Boven
dien bleek het zeer gemakkelijk oude gebou
wen te slopen en te vervangen door anonie
me nieuwbouw.
Om toch iets van de na 1830 ontstane bouw
werken met name in Plaka te redden, werd in
1950 een wet aangenomen die een zekere
bescherming verleende door o.a. het be
schermde stadsgezicht in Griekenland te in
troduceren. Toch bleek deze wetgeving zon
der subsidiemogelijkheden in feite tot mis
lukking gedoemd.
Een bijkomend probleem was dat verplichte
aankoop van percelen die afgebroken werden
ten behoeve van archeologische opgravingen
om het klassieke Athene bloot te leggen,
verkozen werd boven integrale monumen
tenzorg. Hierdoor voelden vele inwoners van
Plaka de dreiging uit hun huizen te worden
gezet, hetgeen weer een exodus van bewo
ners tot gevolg had. Later bleek dat er niet
voldoende fondsen voor opgravingen waren,
zodat de inmiddels verlaten panden kwamen
leeg te staan of voor ongewenste doeleinden
(bars en kroegen) werden aangewend.
De toestand van de Plakahuizen, waarvan
een deel toch al vrij primitief gebouwd was,
werd door gebrek aan onderhoud zeer slecht,
deuren werden dichtgemetseld, andere hui
zen van lelijke etalages voorzien, mooie
gietijzeren balkons bedekt door ontsierende
reclameborden enz.
Hierdoor verloor Plaka zijn traditionele,
unieke elementen en kwam dit historische
deel van Athene alleen 's avonds en 's nachts
tot leven.
Dat vele autochtonen Plaka verlieten vond
ook zijn oorzaak in de toename van gemoto
riseerd verkeer. Het gevolg was natuurlijk
dat voor duizenden auto's parkeerplaatsen
moesten komen, waardoor de leefbaarheid
ernstig in gevaar kwam.
Bovendien nam het toerisme zeer toe (in
Plaka bevindt zich één der toegangspoorten
