Gemeente door
monumentenbeleid
diep in rode cijfers
10
DOESBURG ZET RESTAURATIES OP LAAG PITJE
Het Oostgelderse Doesburg heeft het zeer voortvarende restauratiebeleid van de afgelopen
jaren op een zacht pitje gezet.
Doesburg is één van de vele gemeenten in Nederland die met de restauratie van monumenten
in financiële problemen is gekomen.
Oorzaak is niet alleen de lege monumentenpot bij CRM, maar bovenal het inzakken van de
huizenmarkt. De gemeente, die 150 monumenten telt, 'kocht tot nu toe steeds panden aan die
voor restauratie in aanmerking komen en deed ze dan, na de opknapbeurt, in de verkoop.
Dat systeem werkte voorbeeldig tot enkele jaren geleden de woningmarkt instortte. Aankoop-
en restauratie-kosten kwamen er in Doesburg ten enenmale niet meer uit. Gerestaureerde
panden stonden vele maanden, soms wel een jaar, leeg.
EEN MILJOEN VERLOREN
Op de laatst gereedgekomen restauratie van
acht panden binnen het beschermde stadsge
zicht is, aan- en verkoop meegerekend, één
miljoen verloren. Het verlies is inmiddels
met een lening gedekt, maar de gevolgen
blijven 40 jaar lang op de begroting zicht
baar met een jaarlijkse last van 100.000
gulden.
De toekomst biedt een nog grauwer perspec
tief door de andere wijze waarop het Rijk de
algemene uitkering wil regelen aan de ge
meenten. Niet meer op basis van het aantal
inwoners (Doesburg heeft er bijna 10.500),
maar op grond van het bebouwingsopper
vlak. Die andere opzet valt samen met een
afbouw in 10 jaar van de voor Doesburg zo
belangrijke verfijningsuitkering voor histori
sche stadskernen. Hoewel compensatie
plaats vindt, dekt dit bij lange na niet het
verlies, vergeleken met de huidige inkom
stenbron.
De strop is, uitgesmeerd over die 10 jaar en
teruggeprojecteerd op de huidige situatie, nu
al één miljoen 46 duizend gulden per jaar.
ARTIKEL-12-GEMEENTEN
Al die tegenvallers bij elkaar geteld, maakt
het zo vaak voor heel Oost-Gelderland ten
voorbeeld gestelde Doesburgse monumen
tenbeleid plaatselijk niet langer verkoopbaar.
De gemeente dreigt af te glijden naar de
artikel-12-status en dat is niet erg als het Rijk
de financiële verantwoordelijkheid daarvoor
maar wil accepteren. Dan kunnen de ook
miljoenen vergende restauraties van beeldbe
palende en beeldondersteunende objecten
rustig doorgaan, in plaats Van de kaalslag- en
nieuwbouw-invulling, waartóe nu - noodge
dwongen - is besloten. Het gemeentebestuur
heeft vorig jaar, bij het uitbrengen van de
begroting, een proefballonnetje opgelaten,
maar Den Haag trapte niet in de gezochte
rijkshulp-status om de restauraties veilig te
stellen.
De pil; is bitter: enkele niet-beschermde ob
jecten yan beeldondersteunende waarde gaan
nu plat. Voor drie sterk vervallen woningen
in de Heerenstraat (nrs. 7, 9 en 11) is geen
redding meer mogelijk, ondanks de geldende
restauratieplannen. Er komt, in een aange
paste sfeer, nu woningwet-nieuwbouw voor
één- en tweepersoonshuishoudens.
NAUWELIJKS ANDERE KEUS
Doesburg levert in op het door Van Walsum
(thans jburgemeester van het naburige Rhe-
den) zo grondig in de jaren zeventig opge
bouwde monumentenbeleid.
De gemeente heeft, in deze tijd van econo
misch^ malaise nauwelijks andere keus.
Steeds j luider worden de protesten vanuit de
bevolking over het langzamerhand als 'hob
byisme' uitgelegde, allesoverheersende mo
numentenbeleid van de laatste jaren. En dat
dan in| vergelijking tot de geringe aandacht
voor andere noodzakelijk geachte voorzie
ningen. Er wordt bijvoorbeeld al jaren ge
klaagd over het ontbreken van een cultureel
centrum.
De jeugd heeft, omdat de gemeente niet in de
leemte Ikon voorzien, heel provisorisch haar
eigen ontmoetingsruimten gecreëerd. Plan
nen van gemeentezijde voor beter onderdak
zijn er eindelijk, maar nu is er weer hoofd
pijn over de inrichtingskosten. Ook de huis
vesting van buitenlandse arbeiders laat te
wensen over omdat er geen geld is om op de
behoefte in te spelen.
Doesburg stapt nu over op wat wordt om
schreven als een 'selectief beschermingsbe-
leid'. Eind september hechtte de gemeente
raad zijn goedkeuring aan het overeen
komstige voorstel van burgemeester en wet
houders.
SLOOPVERGUNNINGEN AKELIG
DICHTBIJ
De praktijk is dat de urgente restauratie van
een tiental monumenten in gemeente-bezit
voorlopig op de lange baan wordt gescho
ven. 'Voorlopig', maar misschien wel voor
'altijd', want bij opknap moet in elk geval
zekérheid bestaan dat de gemeente er niets
op toelegt om de schuldenlast niet verder te
laten oplopen. Omdat er ook in die tien pan
den heel wat is geïnvesteerd kan dat in een
enkel geval de aanvraag om een sloopver
gunning akelig dichtbij brengen.
Nu zijn het nog onbeschermde bouwkarakte-
ristieken die worden platgewalst, straks mis
schien wel de beschermde monumenten. Het
antwoord op zo'n ongunstige ontwikkeling
zal in de eerste plaats uit Den Haag moeten
komen. Doesburg zelf heeft, een enkele slip
per daargelaten, de afgelopen 12 jaar heel
wat goede wil getoond. Nu het er financieel
echt op aankomt, voelt het oude IJsselstadje
zich danig in de steek gelaten.
Rob Lureman
Documentatie: Raadsstukken gemeente
Doesburg, telefonische informatie gemeente
secretarie, historisch archief dagblad De
Gelderlander/Doetinchem, artikelen De
Graafschapbode/Doetinchem.
De drie pandjes, van beeldondersteunende
waarde, aan de Doesburgse Heerenstraat die tot
afbraak zijn gedoemd. Het restauratieplan
belandde, door de financiële noodsituatie, in de
prullemand.
Foto: Henk Westerveld, Aalten.
