Gaten vul-plan
voor f 25 miljoen valt
J J goed
166
MEPPEL RICHT BINNENSTADSBELEID OP BEHOUD EN HERSTEL
'Met een structuurplan als dit is het heel goed mogelijk onder zich wijzigende omstandighe
den voor langere tijd een (ruimtelijk) binnenstadsbeleid te voeren, gericht op de Inspraaknota
Struktuurplan Binnenstad. Het uiteindelijke plan moet nog door de gemeenteraad worden
aanvaard, maar het voorontwerp is bij de bevolking van Meppel goed ontvangen. Ook de
provinciale commissie van de Bond Heemschut is zeer ingenomen met het plan, waarmee het
slopen, dempen en grootschalig bouwen in de Meppeler binnenstad tot het verleden lijkt te
behoren. In zijn algemeenheid, zo stellen B. en W. vast, liggen de inspraakreacties meer in
de sfeer van aanvullingen en op- of aanmerking en hebben zij minder het karakter van
fundamentele kritiek. Het structuurplan binnenstad Meppel werd medeopgésteld door Buro
Vijn uit Oenkerk (Fr.)
rende tuin, de bedrijfswoning. In 1834 werd
het bedrijfsensemble sterk verbouwd, waar
bij in grote trekken de situatie en het stads
beeld ontstonden zoals die tot de sloopactie
is blijven voortbestaan. Nadat de oorspron
kelijke functie was verloren gegaan, vond
een passende opvolger in de vorm van een
smederij er daarna zijn behuizing. Ook die
bedrijvigheid verdween en de ermee samen
hangende ernaast liggende travalje - paar
denhoefslagerij - werd in 1961 afgebroken.
Deze aardige - qua karakter onstedelijke -
plek, waaraan de op het binnenterrein aan
wezige hoge bomen extra charme verlenen,
had geen duidelijke functie meer en dus liet
iemand er zijn oog op vallen en ontwikkelde
er genoemde plannen voor. Maar de recente
kaalslag had niet hoeven, en mogen, gebeu
ren als de verschillende betrokkenen waren
uitgegaan van het behoud van de bestaande
waarden.
Zo had de gemeentelijke dienst bouw- en
woningtoezicht die de eigenaar begin sep
tember dit jaar aanschreef om voorzieningen
voor de winter te treffen, zoals het repareren
van de daken, aan deze eisen moeten vast
houden, zodat geen sprake had kunnen zijn
van een alternatief in de vorm van (onwetti
ge) sloop. Dat vervolgens het gemeentelijk
monumentenbureau, dat ook op de hoogte
was, de sloop van deze rijksmonumenten
gedoogde, zonder voorafgaand overleg met
de Rijksdienst voor Monumentenzorg en
zonder te onderzoeken of de bouwkundige
staat van de pandjes wel tot zo'n rigoureuze
aanpak aanleiding gaf, is onbegrijpelijk. Dat
niet eens eisen die op herstel gericht zijn,
zoals het zorgvuldig op het terrein zelf op
slaan van afkomend materiaal, werden ge
steld rechtvaardigt de conclusie dat het ge
meentelijk monumentenbureau bijzonder on
zorgvuldig heeft gehandeld.
Heemschut richtte zowel aan het Amster
damse gemeentebestuur als aan de Minister
van C.R.M. verontwaardigde brieven. De
gemeente verzochten wij om opheldering
over de hoogst onduidelijke besluitprocedu-
re, de Minister om de principiële kanten van
de gang van zaken te onderzoeken. Het is
toch te gek als door de overheid zelf de
indruk gewekt wordt dat verwaarlozing van
monumenten lonend is!
Ook de door de buurtgroep aan de Minister
gerichte petitie, waarin hem gevraagd wordt
die stappen te doen die tot herbouw kunnen
leiden, verdient aandacht (belangrijk afgeko
men materiaal zou namelijk nog niet verlo
ren zijn). Daardoor zou in de voormalig
stadsmetseltuin een buurtfunctie, zoals een
kinderboerderij, gevestigd kunnen worden.
Decentralisatie van (delen van) de monu
mentenzorg naar lagere overheden, waarbij
gemeenten de ruimte krijgen voor een eigen
beleid, achten wij op zich een goede zaak.
Wij hopen dan ook, dat diegenen die kritisch
tegenover een dergelijke decentralisatie
staan niet nog een keer zo in het gelijk ge
steld zullen worden.
j. b.-r.
De historie van Meppel gaat terug tot in de
twaalfde eeuw, toen boeren een nederzetting
stichtten op de zuidelijke rand van het Drents
plateau en oostelijk van het Overijsselse
laag veengebied. In de late middeleeuwen
ontwikkelden zich vanuit de agrarische be
woning een aantal buurtschappen, waarvan
naast Meppel zelf, Oosterboer, Tweeloo en
Hesselingen tot de oudste behoren. Door de
ligging op een knooppunt van vaarwegen, te
weten de Reest, de Wold Aa en de Havelter
Aa kon Meppel zich omstreeks halverwege
de vijftiende eeuw sterker dan de andere
buurtschappen ontwikkelen tot een overlaad-
plaats voor turf uit Drenthe.
Met de instelling van een markt in 1460 werd
duidelijk de ontwikkeling naar een meer ste
delijke handelsplaats ingezet. Sinds het be
gin van de zeventiende eeuw werd het beeld
steeds sterker bepaald door woon- en pakhui
zen in min of meer gesloten bebouwings-
wanden langs enkele wegen: de weg naar
Zwartsluis, de weg naar Ruinerwold en die
naar De Wijk en Staphorst. De Kruisstraat en
het noordelijk deel van de Hoofdstraat beho
ren zo tót het meest oorspronkelijke deel van
de stedelijke nederzetting.
GAVE STRUCTUUR
De oorspronkelijke stedebouwkundige struc
tuur blijkt in grote lijnen nog gaaf aanwezig.
Veel oude bebouwing is er in Meppel niet
bewaard gebleven; behalve de kerk op het
kerkplein nog slechts enkele zeventiende- en
achttiende-eeuwse panden. Steeds meer ont
wikkelde Meppel zich als een regionale ver
zorgingsplaats en de groei leidde ertoe dat de
stad in de achttiende eeuw als hét culturele
centrum van Drenthe ging functioneren.
De stadsuitleg vond nogal procesmatig
plaats, aanvankelijk alleen langs de bestaan
de wegen. Later werden ambachtelijke be
drijven die hinderlijk waren voor het wonen
in de stad, langs de rand gesitueerd. Bij
'Uit de maat schietende volumina' was een wel
vaker door wijlen architekt Piet de Groot
gebruikte term, maar de blokkendoos van meneer
A. Heijn op de Grote Oever noemde hij 'een alle
perken te buiten gaande brutaliteit op
stedebouwkundig gebied'. Dergelijke uitwassen
kunnen volgens het Structuurplan niet meer
voorkomen.
