Boeken
Onlangs verscheen het Jaarverslag over
1981 van de Rijksdienst voor de Monu
mentenzorg.
Zoals we dat gewend zijn een uitstekend
verzorgd en fraai geïllustreerd boekwerk.
Voor de in monumentenzorg geïnteresseerde
een belangrijke informatiebron over het ge
voerde beleid op de verschillende terreinen
waarop de monumentenzorg actief is.
Vanzelfsprekend komt het onderwerp van de
decentralisatie verschillende malen ter spra
ke. Met name ook in verband met de samen
stelling en het beheer van het bestand aan
beschermde monumenten. Dit bestand zal
door de op gang gekomen bescherming van
de zg. jongere bouwkunst zeker flink
groeien.
Dit jaarverslag wordt U toegezonden na
overschrijving van 12,50 per exemplaar op
postrekeningnummer 751 ten name van het
Staatsdrukkerij- en Uitgeverijbedrijf te 's-
Gravenhage onder vermelding van: jaarver
slag monumentenzorg 1981, ISBN
9034600629.
Het verslag van de Nationale Monumenten
studiedag 1982 'Economische aspecten van
het monumentenbeleid',over welke dag wij
u in ons afgelopen juninummer uitvoerig be
richten, is uit.
Dit verslag is verkrijgbaar door storting van
ƒ12,50 plus ƒ3,00 verzendkosten per
exemplaar op girorekening 29.66.786 ten
name van de Stichting Nationale Contact
commissie Monumentenbescherming, Sint
Antoniesbreestraat 69, te Amsterdam, onder
vermelding van 'verslag 1982'.
Monumenten en gebouwde omgeving In de
'Blauwe reeks', van de Uitgeverij van de
Vereniging van Nederlandse Gemeenten, is
met bovenstaande titel een nieuw nummer,
67 verschenen, ter vervanging van het verou
derde deel Nr. 36 'De gemeente en de Monu
mentenzorg' uit 1964.
Met deze publicatie wordt vooral concrete
informatie gegeven aan alle gemeenten over
allerlei regelingen en praktische toepassin
gen. Tevens bevat het boekje een nieuw mo
del van een gemeentelijke monumentenver
ordening. In de beide genoemde titels komen
de veranderingen, die zich op het gebied van
monumentenzorg voordeden, goed tot ui
ting. Monumentenzorg werd een 20 jaar ge
leden immers nog gezien als bescherming
van monumenten op zichzelf maar wordt nu
veelal beschouwd als een omgevingsvraag-
stuk, waarbij de waarde van het geheel be
langrijk is. In deze zin moeten op gemeente
lijke niveau de beschermingsbelangen wor
den afgewogen met andere belangen, en met
gebruiksmogelijkheden. Voor verschillende
gemeenten is dit aanleiding geweest speciale
regelingen op te stellen, die in deze uitgave
naast de gebruikelijke worden vermeld. De
omgevingsbescherming, die in de monumen-
tenverordening van Tilburg gestalte heeft ge
kregen verdient bijzondere vermelding, om
dat deze gemeente als eerste daarmee een
bescherming van stads- en dorpsgezichten
van plaatselijk belang verwezenlijkt heeft.
De directe aanleiding tot de herziening van
deze uitgave vormt echter de inwerkingtre
ding van de wet AROB en nieuwe inzichten
omtrent rechtsbescherming van burgers, die
bij de plaatsing van monumenten op een ge
meentelijke lijst van belang is. Een evaluatie
van de situatie, die ontstaat als de gemeente
lijke monumentenverordeningen niet worden
herzien, is toegevoegd.
De twee bijlagen bevatten eveneens gege
vens van belang nl. een overzicht van rech
terlijke uitspraken in geschillen over monu
menten en een notitie van de gemeente 's-
Gravenhage met een concept-sloopregeling.
Uitgeverij Vereniging van Nederlandse Ge
meenten, P.B. 30435, 2500 GK 's-Graven-
hage; ISBN 90322 1243 5; 22,50 (excl.
verzendkosten)
E. de W.
'Prinsheerlijk', de bedrijvigheid in de
Herenstraat en Prinsenstraat te Amster
dam. Niet alleen het behoud van de woon
functie is een voorwaarde om een binnenstad
leefbaar en aantrekkelijk te houden. Ook het
behoud van het bedrijfsleven in een binnen
stad is zo'n voorwaarde. Daarbij dient wel
de schaal van die bedrijfsbebouwing in rela
tie te staan tot zijn omgeving. Is dat het geval
dan blijkt het een aantrekkende werking te
hebben op het winkelend publiek en een uit
stralende werking op het leefmilieu in en om
zo'n straat. Goede voorbeelden hiervan zijn
de Herenstraat en de Prinsenstraat te Amster
dam, twee kleine radiaalstraatjes tussen de
Prinsengracht en de Herengracht. Hier heb
ben zich in de loop van de jaren (eeuwen)
huis aan huis allerlei soorten kleine winkelt
jes gevestigd. De actieve winkeliersvereni
ging Prinsheerlijk heeft een boekje uitgege
ven, waarin al deze winkeltjes in het kort
beschreven worden. Behalve hun huidige
reilen en zeilen wordt de geschiedenis van
ruwweg de afgelopen 80 jaar er steeds cur
sief bijgeplaatst, waardoor een interessant
boekje is ontstaan dat zich door de vlotte
verteltrant van de schrijver Ger Fiolet, pret
tig laat lézen. De vele fraaie foto's van
Maarten Brinkgreve en de lage prijs, 15,—
maken deze uitgave zeer aantrekkelijk. Ver
krijgbaar bij Stadsboekhandel, winkels in de
Heren- en Prinsenstraat en bij de schrijver
Ger Fiolet, Herengracht 86.
J. vd. V.
Rietveld (1888-1964) Een biografie door
Frits Bless. Dit boek bedoelt een inzicht te
geven in het leven, het werk en de veelzij
digheid van architect en meubelontwerper
Gerrit Th. Rietveld. Door een groot aantal
afbeeldingen op te nemen, kon in de tekst de
nadruk worden gelegd op de achtergronden,
het milieu, de contacten en de theorieën van
Rietveld.
Uitgeverij Bert Bakker Amsterdam - Erven
Thomas Rap, Baarn; ISBN 90-6005-198-x;
ƒ49,50.
Beeld naar buiten Prentbriefkaarten rond de
Amsterdamse Jodenbuurt; een selectie uit de
verzameling Jaap van Velzen, samengesteld
en ingeleid door drs. Joël Cahen, met een
voorwoord van Judith C. E. Belinfante, di
recteur van het Joods Historische Museum,
te Amsterdam.
Buijten en Schipperheijn (ISBN
90 6064 438 7) en Repro-Holland (ISBN
90 6472 121 6), Amsterdam, 24,75.
Driehonderd jaar Plantage. Het 300-jarig
bestaan van de Plantagebuurt wordt dit jaar
feestelijk gevierd. Ter gelegenheid daarvan
zijn onlangs onder meer twee sfinxen aange
boden: een cadeau van het gemeentebestuur
aan de buurt. Ook de publicatie 'Wonen en
wetenschap in de Plantage, de geschiedenis
van een Amsterdamse buurt in driehonderd
jaar', een bundel met bijdragen van vijf au
teurs, is een jubileumgeschenk. Heel ken
merkend is dit het cadeau van de Universiteit
van Amsterdam, waarmee de betrokkenheid
van de Universiteit met de buurt zo treffend
tot uiting is gebracht.
Immers van de aanvang af werd hier onder
zoek verricht, omdat de aanleg van de bota
nische tuin daartoe de mogelijkheid bood.
Ook de oprichting van Artis, waartoe in
1838 de eerste stappen gezet werden, bevor
derde het wetenschappelijk onderzoek. Bei
de instellingen vormden de kern van de uni
versitaire instituten, die nu in de Plantage en
op het Roeterseiland gehuisvest zijn.
In deze uitgave over de Plantage wordt niet
alleen de boeiende ontwikkelingsgeschiede
nis behandeld, maar ook de buurt- en bebou
wingsgeschiedenis krijgen 72 pagina's lang
aandacht; tevens is voor twee andere onder
zoekscentra: het Zoölogisch Museum en het
Natuurkundig Laboratorium een apart hoofd
stuk ingeruimd.
De geschiedenis is 'bijgewerkt tot op de dag
van vandaag' en in zeer leesbare vorm weer
gegeven. Uit de aard van de publicatie werd
de aandacht niet in de eerste plaats op detail
onderzoek gericht, maar werd uit bestaande
publicaties geput, terwijl de archieven meer
ter completering gebruikt werden.
In veel andere gevallen zal het laten verschij
nen van een wijkgeschiedenis wel tot het
wensenpakket blijven horen en zeker wat
betreft de royale uitvoering behoort deze pu
blicatie toch wel tot de uitzonderingen. Aan
trekkelijk geïllustreerd, 160 pagina's, is deze
uitgave van de Universiteit van Amsterdam
voor 45,- bij de afdeling Voorlichting al
daar en bij sommige (Amsterdamse) boeken
winkels verkrijgbaar.
E. de W.
