137
Een korte terugblik op de startperiode, eind
1977, waarbij de werkgroep werd opgericht
tegen de achtergrond van bedreigingen die
zich in de Lopikerwaard afspeelden, leert dat
er door vrijwilligers reeds heel wat werk
werd verzet. Ook op bestuurlijk gebied werd
hiervan waardering ondervonden en er zijn
inmiddels aktiviteiten ontplooid, waarvan de
noodzaak duidelijk werd bewezen. De sub
groep Monumenten (1978) is begonnen met
het inventariseren van bestaande waarden.
Men houdt zich bezig met inventarisatie en
documentatie van gegevens via foto's, dia's
e.d. waaraan onderzoek is verricht, dat re
sulteerde in een rapport 'Verdwenen mo
lens'. Ook werd per gemeente een inventari
satie gemaakt (monumenten van bedrijf en
techniek), een artefactenkaart en lijst met
objecten; van oude molenplaatsen, vesting
werken, onverharde wegen, boerderijtypen
en historisch-geografische restanten.
In samenwerking met de T.H.-Delft is on
derzoek gedaan naar bouwtypologie van
boerderijstroken in Cabauw. Ook het aktuele
behoud van monumenten wordt nagestreefd;
het behoud van oude gemalen, een meubel
fabriek (IJsselstein), oude bruggen etc.
wordt in overleg met gemeenten bekeken.
Op het gebied van planologie volgt de werk
groep kritisch de ontwikkelingen van streek-
en bestemmingsplannen in de Lopikerwaard.
Met name ten aanzien van de bestem
mingsplannen voor het buitengebied, levert
de werkgroep gevraagd of ongevraagd, in
breng op het gebied van natuur- en landschap
en cultuurhistorische zaken.
Een tentoonstelling 'Lopikerwaard, bedreigd
landschap' werd in 1980 opgezet, die achter
eenvolgens werd opgesteld in Oudewater,
Montfoort, IJsselstein en Lopik.
De heer D. A. de Haan, bestuurslid van de
stichting, is tevens een actief lid van Heem-
schut's Provinciale Commissie Utrecht.
'VIJF DORPEN IN 'T GROEN'
Oosterbeek, Wolfheze, Renkum, Doorwerth
en Heelsum. In chronologische volgorde zijn
de verenigingsactiviteiten opgenomen in het
jaarverslag 1981, waarvan enige in het oog
springende wapenfeiten zijn:
- een jaarvergadering op het Everwijns-
goed, de boerderij die met sloop werd be
dreigd en ten behoeve waarvan, met succes,
op alle fronten geageerd is om het behoud
van het fraaie complex veilig te stellen;
- het instellen van een kroonberoep tegen de
bebouwing ten Noorden van de Bennekomse
weg;
- de bijeenkomst van politieke partijen over
het 'zorgenkind' Heveadorp.
De monumenten-werkgroep heeft'in het ver
leden nogal wat werk verzet met het aanleg
gen van een lijst van cultuur-historisch waar
devolle objecten in de gemeente. Deze lijst
heeft als aanbeveling gefungeerd voor de ge
meentelijke monumentenlijst, die enkele ja
ren geleden als voortvloeisel van de Ge
meentelijke Monumentenverordening is op
gesteld.
Daarnaast heeft de monumentenwerkgroep
geijverd voor het behoud van panden als 't
koetshuis van Hartenstein, het Everwijns-
goed, de boerderij aan de Weverstraat, de
rieten kapwoningen in Heveadorp, een en
ander met wisselend succes.
Het jaarverslag geeft een overzicht van de
geregistreerde monumenten in de vijf dorpen
en beschrijft de gevolgen van plaatsing van
panden in het Register van Beschermde Mo
numenten.
STICHTING HET DRENTSE LAND
SCHAP
Het tweejaarlijkse activiteitenverslag (1979
en 1980) wordt aangevangen met de bekende
titel 'Omzien in Verwondering'; en voorts:
'Is de toon van menig verslag tegenwoordig
immers in mineur en lijkt een gevoel van
malaise vrij algemeen om zich heen te grij
pen. Onze stichting heeft in deze jaren toch
duidelijk resultaten weten te boeken, ook al
heeft dat meer tijd en inspanning gekost dan
in het verleden.'
Het bezit werd met 106 ha. uitgebreid (31
ha. in 1979, 75 ha. in 1980); niet alleen kon
een aantal reservaten worden afgerond, maar
bovendien werd een nieuw natuurgebied,
een restant van een uitgestrekt bos-complex
benoorden Hoogeveen 'het Kremboong', ter
grootte van 30 ha. verworven.
In 1980 kon het gehele vernieuwde pand aan
de Kloosterstraat in Assen als kantoor in
gebruik genomen worden. De grond werd
van de provincie Drenthe in erfpacht verkre
gen onder voorwaarde dat het pand - de
Kloosterstraat is een beschermd stadsgezicht
- in stijl hersteld of zonodig vernieuwd zou
worden. Thans biedt het 'huis van het Drent
se Landschap' een aantrekkelijk onderdak
voor de medewerkers in Assen en bovendien
ruimte voor bestuursvergaderingen. Het om
zien in verwondering, zo lezen wij op een
volgende pagina, kan echter omslaan in 'om
zien in verbazing' als men kijkt naar de gang
van zaken bij enkele beleidsvoornemens van
de overheid, nl. ten aanzien van de Relatie
nota en van de plannen voor het Reestdal.
De Relatienota noemt zowel de mogelijkheid
zeer waardevolle, kwatsbare en een specifiek
beheer vragende landschappen als reservaten
aan te kopen en te gaan beheren, als de
mogelijkheid landbouwers in de gelegenheid
te stellen om tegen een redelijk financiële
vergoeding een mede op het behoud van na
tuur en landschap afgestemde bedrijfsvoe
ring te plegen. Voor deze aangepaste be
drijfsvoering zouden beheersovereenkom
sten kunnen worden gesloten. Naarmate de
tijd vorderde, bleek echter steeds meer dat de
financiering door rijk en provincies van de
aankoop van reservaatsgebieden een van de
struikelblokken vormde voor de uitvoering
van de Relatienota.
De Reest, grensrivier tussen Drenthe en
Overijssel, een nog natuurlijk kronkelend
stroompje, wordt in het smalle Reestdal door
de natuurbescherming als zeer kostbaar be
schouwd (er zijn verschillende wandelrou
tes). Dè Reest en het Reestdal, de landschap
pelijk zo gevoelige grenszone tussen twee
provincies, drie waterschappen en een aantal
gemeenten, vragen namelijk bijzondere aan
dacht, zeker van de natuur- en landschapsbe
scherming. De schemertoestand duurde in
beide jaren, die dit verslag beschrijft, nog
voort.
(Zoals ook uit de media is gebleken, nemen
momenteel de spanningen ten aanzien van
het gemaakte en herziene Waterbeheersplan
tussen de landbouw en de natuurbescher
ming toe. De stichting Het Drents Landschap
heeft er bezwaar tegen dat men eerst de in
richting van het onderhavige gebied, die een
aanzienlijke aantasting ervan tengevolge zou
hebben, wil vaststellen alvorens de bestem
ming te bepalen. Red.)
GENOOTSCHAP HET OVERSTICHT
Deze Vereniging tot bevordering en instand
houding van het landelijk en stedelijk schoon
in de provincie Overijssel brengt verslag uit
van haar drie commissies: Welstandscom
missie, Monumentencommissie en Land
schapscommissie.
De Welstandscommissie meldt dat de in
1979 begonnen conjuncturele daling van het
aantal bouwadviesaanvragen langzamerhand
forse afmetingen heeft aangenomen en nog
niemand durft zich aan een prognose over
het absolute dieptepunt te wagen. Zo daalde
in 1981 het aantal voorgelegde adviesaanvra
gen ten opzichte van 1980 met ongeveer
16,5%; ten opzichte van het topjaar 1978
liep het aantal zelfs met 31% terug. Enige
grafieken geven nadere informatie.
Het behoeft geen betoog dat deze negatieve
ontwikkeling grote zorgen baart en de vraag
doet rijzen, hoe de consequenties ervan mis
schien al in de nabije toekomst vertaald moe
ten worden naar het uitgangspunt: een zo
groot mogelijk behoud van de werkgelegen
heid voor het personeel.
De commissie staat in beginsel positief te
genover technische en architectonische ont
wikkelingen inzake alternatieve energiebron
nen. Omdat planologische en welstandscrite
ria ten aanzien van windmolens voor de
bouw waarvan de commissie veelvuldig
werd geconfronteerd met verzoek om advies,
nog ontbreken, heeft de commissie zelf alge
mene criteria geformuleerd op grond waar
van voorlopig de welstandstoetsing zal
plaatsvinden. Een aantal hoofdpunten uit de
betrokken 'windmolenbrief', die aan alle ge
meentebesturen in Overijssel werd toegezon
den, wordt in het verslag weergegeven,
evenals de diverse typen windmolens.
Naar aanleiding van eerdere activiteiten op
het gebied van architectonische inventarisa
tie van stads- en dorpskernen ontving Het
Oversticht in april 1981 een uitnodiging van
het gemeentebestuur van Den Ham om via
een beleidsgroep bij te dragen aan het nieu
we stedebouwkundige plan voor de dorps
kern. De werkzaamheden zijn inmiddels vol
tooid en derhalve zijn in principe de criteria
voor welstandstoezicht beschikbaar.
De Monumentencommissie kan in het ka
der van het verslag (gelukkig) niet opgave
doen van alle gereedgekomen restauraties!
Als belangrijkste worden genoemd de Ple-
chelmusbasiliek te Oldenzaal, het Storken-
huis op het Stift te Weerselo, enige kerken in
