Jaarverslagen
135
Wederom hebben wij dit jaar een greep ge
daan uit de ons toegezonden jaarverslagen
van restaurerende instellingen en organisa
ties die actief zijn voor het behoud van het
waardevolle in ons leefmilieu. In tegenstel
ling tot de situatie bij de Vereniging tot Be
houd van Natuurmonumenten, kent de cul
tuurmonumentenzorg geen organisatie met
een ledental in de orde van grootte van dat
van Natuurmonumenten. Het ledental van
de honderden monumentenorganisaties
wordt bij elkaar echter geschat op 150.000
tot 200.000 leden. Door de toewijding van
veel particulier initiatief wordt op een rela
tief goedkope manier en met bescheiden mid
delen zeer veel en met grote diversiteit ge
presteerd. Heemschut acht het zijn taak over
deze prestaties zoveel mogelijk te rapporte
ren, o.a. door middel van uittreksels uit
jaarverslagen.
STICHTING ZAANS SCHOON
Deze Stichting voor het bevorderen, be
schermen en documenteren van Zaans
Schoon bestond in 1981 35 jaar. Ter gele
genheid hiervan werd een jubileumuitgave
1946-1981 samengesteld, geschreven door
de heer H. P. Moelker. Na een overzicht van
de historische ontwikkeling van de streek
waar eens het industriële hart van Nederland
klopte - en waar helaas vele monumenten en
onvervangbaar natuurschoon verloren zijn
gegaan - volgt een verslag van de totstand
koming in 1961 van de Commissie Zaansch
Schoon, later Stichting Zaans Schoon. Het
was het plan van déze stichting historische
panden die elders moesten verdwijnen op
een onbebouwd terrein tegenover de Gorters-
hoek aan de Zaan te herbouwen, hetgeen
gebeurde onder leiding van architect J.
Schipper. Dit werd later de Zaanse Schans.
Het plan werd gerealiseerd door de in 1961
opgerichte gelijknamige stichting.
Naast de activiteiten met betrekking tot de
Zaanse Schans hield de stichting zich inten
sief bezig met onder meer verantwoorde be
bouwing van de Kalverpolder (nadat de slag
tegen de bebouwing van dit gebied was ver
loren) de infrastructuur, het structuurplan
voor de Zaanstreek, bemoeiingen met monu
mentale gebouwen, boomaanplant, ontsie
rende reclames enz. In eigendom werden
verworven en later ondergebracht in een
aparte stichting Frans Mars (genaamd naar
één der oud-bestuursleden): Zuiderkerkstraat
1 te Koog a.d. Zaan, Weiver 1 te Westzaan,
Pakhuis naast Hoogstraat 10 te Koog a.d.
Zaan, en Westzijde 202 t/m 210 te Zaandam.
Dit laatste in 1973, toen ook het Herman
Gorter Huis te Wormerveer de aandacht
vroeg van de Stichting. De door de stichting
gevoerde actie werd een groot succes. (Hier-
Het eerste huis in 'De Zaansche Schans',
foto: archief Stichting 'Zaans Schoon'.
van werd in 'Heemschut' regelmatig verslag
gedaan). Ook had de Stichting te maken met
het uitbreidingsplan Kalf, waarvan het be
stemmingsplan ingrijpend werd gewijzigd in
een laagbouwplan in plaats van drie hoge
woontorens. Kortom, het bestuur van Zaans
Schoon onder voorzitterschap van drs. D.
van Leeuwen, vice-voorzitter van Heem
schut, mag terugzien op een periode van
daadwerkelijke inzet en betrokkenheid bij de
uitoefening van zijn taak: het zo verant
woord mogelijk doorgeven van het Zaans
cultuurbezit.
STICHTING DE OUDE KERK TE AM
STERDAM
Na de totstandkoming van de restauratie
bracht het jaai 1980, blijkens het in oktober
1981 uitgebracht jaarverslag nog de nodige
zorgen ten aanzien van financiering, exploi
tatie en organisatieproblemen. Gelukkig
konden door succesvolle fondsen-wervings
acties vele werkzaamheden worden verricht.
De belangstelling voor de kerk uitte zich in
ca. 10.000 bezoekers die o.m. bijwoonden:
58 orgelconcerten, radio- en televisie-uitzen
dingen en een ontvangst in het kader van
'Amsterdam dankt zijn Canadezen'.
De Monumentenwacht Noord-Holland hield
tweemaal een inspectie waarbij de kerk en de
huisjes rondom het gebouw, met nieuwe be
woners, in prima staat bleken te verkeren.
Namens Heemschut heeft mr. W. S. C.
Deyll, thans penningmeester zitting in het
Stichtingsbestuur.
STICHTING COMMISSIE VOOR DE
VECHT EN HET OOSTELIJK EN WESTE
LIJK PLASSENGEBIED
In het verslag van augustus 1979 tot augustus
1981, wordt melding gemaakt van de uitste
kende, inmiddels reeds uitverkochte publica
tie 'Theekoepels en Tuinhuizen in de Vecht
streek en 's-Graveland.De Stichting hield
zich o.a. weer bezig met de Nieuwe Kever-
dijkse Polder (na de afgevoerde rijksweg en
het opgeschoven Almere-Spoorlijntracé) nl.
een geplande autotunnel onder de spoorlijn
door, die zou kunnen leiden tot vorming van
een sluipweg. Een fietstunnel lijkt vol
doende.
Bezwaren tegen de bouw van een ligboxen-
stal van 'Gunterstein' (Breukelen) sorteerden
geen effect, omdat een aangepaste, alterna
tieve vorm onbetaalbaar zou zijn. Jammer
dat de in de Relatienota van 1975 aangekon
digde subsidie voor vormgeving van derge-
