Hoegenfonds
stimuleerde
restauratie kerk
Marssum
Nagenoeg aan het einde gekomen van een
langdurige restauratie van deze kerk, kampt
de restauratiecommissie nog met een financi
eel tekort. Hierin heeft Heemschut kunnen
tegemoet komen met een gift uit het z.g.
Hoegenfonds.
Dit Fonds is, zoals bekend, opgericht bij het
aftreden van de oud-voorzitter dr. R. Hoegen
om financiële bijdragen te kunnen geven aan
instellingen of groeperingen, die voor het
behoud van een monument in de ruimste zin
ijveren.
De kerk te Marssum is gelegen op een aan de
Noordzijde gedeeltelijk afgegraven terp. Zo
als gebruikelijk kan men de ontstaansperiode
aflezen uit de muren die deels uit tufsteen
deels uit 13e eeuwse baksteen bestaan. In de
17e eeuw werd de kerk vergroot door de
bouw van een koor, waarvoor een kleiner
formaat steen werd gebruikt. Het interieur
van de kerk bevindt zich overwegend in de
staat van rond 1750.
Ter gelegenheid van de officiële opening in
mei 1982 laten wij de architect, ir. P. B.
Offringa van het architectenbureau Offringa,
aan het woord; directie van de restauratie lag
in handen van T. H. de Haan, en werd uitge
voerd door Bouw '75 te Workum.
'De kerk te Marssum, een fraai gebouw om,
met name vanwege het interieur, zeer trots
op te zijn. Trots om het te mogen bezitten
hetgeen geldt voor de Kerkvoogdij. Trots om
het te mogen restaureren hetgeen geldt voor
de architect, aannemer en verder allen die
daar direkt of indirekt bij betrokken zijn. Eén
van deze betrokkenen is de Bond Heem
schut, die op verzoek van de, zoals tegen
woordig vrijwel niet anders kan, in financië
le nood verkerende Kerkvoogdij zich liet
overtuigen tot het geven van een bijdrage uit
het Hoegenfonds in het restauratiefonds,
waarvoor bij deze onze hartelijke dank.
Het spreekt vanzelf dat Heemschut lang niet
altijd in staat zal zijn in daadwerkelijke zin
financieel bij te dragen aan kerkrestauraties;
in dit geval illustreert deze gift dan ook het
belang van dit monument.
Een fantastisch interieur dat het intussen
ruim 300 jaar heeft uitgehouden om in kerke
lijk zin functioneel te zijn!
En toch zo teer en broos; bij de aanvang van
de restauratie bleek dat sommige delen bij
demontage geheel waren vergaan. Een ge
vaar dat in het algemeen met name de minder
belangrijke kerkinterieurs belaagt, die veelal
grotendeels in grenen of vuren uitgevoerd
zijnde, soms zo slecht en in eerste instantie
niet werkelijk fraai zijn, dat het vonnis van
verwijdering of ingrijpende wijzigingen te
gemakkelijk wordt geveld. Bovendien is de
restauratie van deze interieurs een kostbare
zaak zodat met bijkomende argumenten als
'liever stoelen dan die oude slecht zittende
banken' intussen heel wat historische protes
tantse kerkinterieurs geheel of gedeeltelijk
het loodje hebben gelegd bij de kerkrestaura
ties van na de oorlog. En dan te bedenken dat
Na de restauratie - het rijke kerkinterieur met het
orgel.
Het interieur van de kerk te Marssum na de
restauratie - naar het oosten gezien.
het hier toch gaat om waarden waarmee we
het een aantal honderden jaren zeer goed
hebben kunnen doen. Maar de modernise-
ringsdrang is toch vele malen sterker geble
ken en het is soms dan ook vechten tegen de
bierkaai. En in algemene discussie over inte
rieurs is vaak al één stem genoeg om het
interieur te laten sneuvelen ongeacht of deze
van de president kerkvoogd, dan wel de ar
chitect of een andere betrokkene is.
Gelukkig is het in Marssum goed gegaan en
dat kon, vanwege de belangrijkheid van dit
interieur, eigenlijk ook nauwelijks anders.
Ook in de N.H. kerk van Oudkerk 10 km.
ten noordwesten gelegen gaat het goed. Een
intensieve en breedte opgezette discussie, re
sulteerde hier in een plan waarbij een goed
bedoelde maar subjectieve wijzigingsdrang
kon worden omgebouwd in een handha-
vingsplan van ook hier weer een belangrijk
kerkinterieur.
Er zijn werktekeningen gemaakt van beide
wanden van het kerkinterieur op schaal 1 op
20. Niet alleen is deze werkmethodiek wen
selijk of noodzakelijk om een goede besteks
omschrijving te maken; ook blijkt dat deze
tekeningen in planmatige zin een betere indi
catie geven over wijzigingen' welke in de
loop der jaren, ten goede, dan wel ten kwade
in het interieur zijn aangebracht zodat cor
recties zo nodig mogelijk zijn. Bovenal to
nen deze tekeningen onverkort de grote be
langrijkheid van het interieur. Zoals verder
blijkt bij bestudering van bijgaande interieur-
foto's van na de restauratie is de kerk geheel
ongewijzigd gebleven. Alleen het orgel, her
steld door de orgelbouwers Bakker en Tim-
menga te Leeuv/arden, kreeg een lichtere
kleur. Het bekende mahonieschilderwerk
met wit en goud van het Napoleontisch tijd
perk dat met de frisse (ook oorspronkelijke)
plafondschildering en de herstelde banken
het geheel weer een aanzien geven dat er zijn
mag en waar wij trots op zijn, een trots die
we thans graag delen met de Bond Heem
schut.'
Voor de historische wetenswaardigheden
van het gebouw wordt verwezen naar het
blad 'Monumenten', van februari 1982
waarin de heer R. Terpstra van de Friese
Provinciale Dienst Monumentenzorg verslag
doet.
