Jaarvergadering 1982
115
Het huis LANDFORT bij Gendringen. Dit
omstreeks 1825 door verbouwing van een ouder
huis ontstane paleisachtige landhuis zou als
monument niet aankoopbaar geweest zijn. Het
vormt echter gelukkig onderdeel van een
landgoed van 42 ha, dat in 1970 door de Stichting
Het Geldersch Landschap kon worden
aangekocht met 50% subsidie van het rijk en 50%
van de provincie Gelderland uit fondsen voor
natuurbescherming. Op deze wijze kon een
belangrijk monument, omringd door een fraai
landschapspark, worden veilig gesteld. Het is
intussen uitwendig gerestaureerd met subsidies
van rijk, provincie en gemeente. Met de
inwendige restauratie wordt gewacht, totdat het
huis een nieuwe bestemming heeft gevonden.
Maar verhuren van huizen als deze is geen
eenvoudige zaak en wordt door ons fiscale stelsel
niet bevorderd.
Foto Drs. G. J. de Maret Tak, Arnhem.
liere bewoning geschikt zijn. En een over
heidsbeleid, dat de animo om monumenten
te huren zou aanwakkeren, zou de monu
mentenzorg zeer ten goede komen.
KLIMAAT SCHEPPEN
Conclusie: de wens van de Staatssecretaris,
dat zich een Vereniging tot behoud van His
torische Monumenten in Nederland - dat im
mers zou de tegenhanger zijn van 'Natuur
monumenten' - moge ontwikkelen, zal ie
dereen delen, de verwachting, dat die wens
spoedig vervuld zal worden, lijkt mij een
illusie, zolang de overheid niet het klimaat
geschapen heeft, waarin een dergelijke orga
nisatie zou kunnen gedijen.
ENGELS-SCHOTS VOORBEELD
Ik ga dan maar voorbij aan de vraag, of het
niet veel beter zou zijn naar het voorbeeld
van onze Engelse en Schotse overburen 'Na
tuurmonumenten' samen met nog een hand
vol andere organisaties uit te bouwen tot één
grote 'National Trust', waarin natuur en mo
numenten gelijkelijk onderdak gebracht kun
nen worden en ook nog al die andere zaken,
die het bewaren waard zijn en nu tussen de
wal en het schip vallen. De Engelse National
Trust bezit ook een ijzeren hangbrug en oude
locomotieven, om maar eens iets te noemen.
Maar daarvoor is het klimaat in ons land nog
helemaal niet rijp. En het is ook wel verve
lend, dat 'National Trust' zich zo moeilijk
even kernachtig in het Nederlands laat ver
talen.
Een vraag is ook nog, hoe de behoefte aan
een nationale particuliere monumentenorga
nisatie zich verhoudt tot de op dit ogenblik
allerwegen gehoorde roep om decentralisa
tie. Dan toch liever krachtige organisaties op
provinciaal niveau? Met provincies, waar
van de grenzen tegenwoordig net zo zeker
zijn als een huis op drijfzand? Den Haag
maakt het ons niet gemakkelijk. Maar dat is
een ander verhaal.
1) Zie over deze problematiek ook: Stichting Vrien
den der Geldersche Kasteelen 1965 - 1975, Arnhem
1976, p. 23-25.
De heer Buurman is oud-directeur Stichting Vrien
den der Gelderse Kastelen en Stichting Het Gel
dersch Landschap.
Voorzitter G. K. J. M. Hamm zei bij de
opening van de jaarvergadering van de Bond
Heemschut, op 6 mei te Amersfoort gehou
den, dat hij ook dit jaar weer moest constate
ren dat de monumentenbescherming een
zorgwekkende zaak is. 'Desalniettemin', liet
hij er op volgen, 'we hebben ons goed ge
weerd'.
De voorzitter zei dat Heemschut met zorg
kijkt naar de plannen van de staatssecretaris
om een groot deel van het monumenten be
leid aan de gemeenten over te laten. Dit zou
problemen kunnen opleveren ten aanzien van
het continueren van het beleid. Wat de toe
stand van de Bond Heemschut betreft - de
activiteiten van de Bond worden vooral ge
dragen door de contributies van de leden en
het is dus noodzakelijk, dat de ledenwerving
met kracht wordt voortgezet.
Uit het verslag van penningmeester S. Doyer
bleek, dat volgens de nadere raming de op
brengst van de contributies vorig jaar
362.500 bedroeg. Giften en legaten brach
ten 48.000 gulden op, interest 22.500.
Aan subsidies ontving men 45.000 van
CRM en 31.000 van provincies. Als bij
drage van de stichting Heemschut Restaura
tie Hulpfonds werd 25.000 geboekt. Voor
1982 verwacht men een contributieopbrengst
van 375.000 maar iets lager worden de
posten van giften, legaten en interest ge
raamd. De personeelskosten zullen in 1982
van 295.000 naar 324.200 stijgen, de
buitenorganisatie kost 38.000 in plaats van
34.000, het tijdschrift zal in 1982 in plaats
van 139.000 een bedrag van 103.000
vergen. Met de geraamde kosten van bonds-
bureau en ledenwerving rekent men op een
nadelig saldo van 35.200 (v.j. 28.000)
GEMEENTEN ONDER DE LOEP
Het jaarverslag maakt o.a. gewag van de
plannen tot decentralisatie van de monumen
tenzorg en constateert:
Dit maakt dat wij in dit jaarverslag onze blik
wat meer dan andere jaren richten op het
monumentenbeleid dat de gemeenten voeren
én aan het belang dat door hen aan dit aspect
wordt toegekend'. Maar dan moet nogmaals
geconstateerd worden dat het monumenten-
belang een zwakke positie heeft niet alleen
wat betreft individuele monumentale pan
den, maar evenzeer wat historische stede-
bouwkundige structuren aangaat'.
De jaarstukken werden door de vergadering
goedgekeurd.Er ontspon zich nog een leven
dige discussie over de mogelijkheden tot le
denwerving. De Bond telt thans ruim 9200
leden. Op een desbetreffende vraag ant
woordde de voorzitter, dat men er zich over
zal bezinnen hoe het lidmaatschap van de
Bond Heemschut zou kunnen worden ge
combineerd met dat van een van de vele
plaatselijke monumenten verenigingen
Bij het begin van de vergadering kregen de
aanwezigen een diapresentatie te zien van de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg.
Het lid van het Dagelijks Bestuur, drs. H. C.
van Eek, hield tot slot een boeiende voor
dracht over beschermde stads- en dorpsge
zichten die men elders in dit nummer aan
treft.
J. Th. Balk
