Heemschut*#
ij september
1982
sterk toenemend aantal aanvragen voor res
tauratiesubsidies (in tegendeel zelfs!). Hier
door bleven met name bij de provincie
Noord-Brabant voor restauraties gereser
veerde middelen onbenut, terwijl de behoef
te daaraan evident was.
4. de toekenningsmethodiek door de Rijks
dienst voor de Monumentenzorg. Bij het toe
kennen van restauratiesubsidies was er spra
ke van een zekere 'willekeur', althans er
ontbrak een meerjarenprogramma.
5. het curatieve beleid van de rijksoverheid.
Er wordt onvoldoende ingespeeld op de kern
van de monumentenzorg, te weten het onder
houd van monumenten.
Deze knelpunten vroegen om een andere
aanpak van het provinciale monumentenbe
leid. Daarbij hebben Gedeputeerde Staten
onderscheid gemaakt tussen een nieuw be
leid op langere termijn, en een nieuw beleid
op kortere termijn. Op de langere termijn
wordt een verregaand gedecentraliseerd be
leid gewénst geacht. Voorts zal de preventie
ve monumentenzorg alle aandacht moeten
krijgen.
WIJZIGINGEN
Op de korte termijn heeft het provinciaal
bestuur op de volgende wijze veranderingen
willen aanbrengen in het monumentenbeleid:
- vaststelling van een provinciale monu
mentenverordening:
Deze verordening is ter goedkeuring voorge
legd aan de Kroon en zal in werking treden,
nadat die goedkeuring is verkregen. Artikel
32, lid 1van de Monumentenwet geeft pro
vinciale en gemeentebesturen de bevoegd
heid tot het maken van provinciale en ge
meentelijke verordeningen. Op deze wijze
hebben lagere overheden de mogelijkheid
gekregen monumenten, die niet onder de
werking van de wet vallen, zelf te bescher
men. Panden, die voor de provincie Noord-
Brabant van belang zijn, zullen op de provin
ciale lijst geplaatst kunnen worden en zo
doende beschermd worden. Het beschermen
van panden van 'lokale betekenis' zien Ge
deputeerde Staten als een taak van de ge
meenten. Het zal nog heel wat hoofdbrekens
kosten om criteria vast te stellen, aan de
hand waarvan bepaald kan worden welke
panden wel en welke panden niet van 'lokale
betekenis' zijn. De - nog in te stellen -
provinciale monumentencommissie zal zich
hierover gaan buigen. En daarmee spreken
we dan tevens over een tweede gevolg van
het nieuwe beleid.
- De instelling van een provinciale monu
mentencommissie. Deze commissie zal Ge
deputeerde Staten van Noord-Brabant op
verzoek of eigener beweging van voorlich
ting en advies dienen terzake van de toepas
sing van de Monumentenwet, van de provin
ciale monumentenverordening en over de
uitvoering van de - hieronder te bespreken -
subsidieregeling 'restauratie, onderhoud en
aankoop monumenten 1982, provincie
Noord-Brabant'.
De sinds enige jaren plaatsvindende inventa-
111
risatiewerkzaamheden zijn in hoofdzaak be
doeld als basismateriaal voor deze commis
sie. Aan de hand van de - reeds aanwezige
en nog te maken - inventarisatierapporten
zal de commissie kunnen komen tot de op
stelling van een aantal toetsingscriteria. Aan
de hand van deze criteria zal bepaald moeten
worden of een pand al dan niet voor plaat
sing op de provinciale lijst in aanmerking
komt. Ook zullen de inventarisatierapporten
de commissie een houvast bieden bij de uit
voering van al haar overige taken.
Zodra de provinciale monumentencommissie
met haar activiteiten gaat beginnen, zal de
eerdergenoemde Inventarisatiecommissie
Brabantse Monumenten ophouden te
bestaan.
- Een derde wijziging in het tot voor kort
gevoerde beleid is de vaststelling geweest
van de subsidieregeling 'restauratieonder
houd en aankoop monumenten 1982, provin
cie Noord-Brabant'.
Uit deze regeling blijkt duidelijk dat in Bra
bant de meeste waarde wordt gehecht aan
preventieve monumentenzorg. Het accent
ligt op de subsidiëring van onderhoudskosten
van zowel bepaalde rijksmonumenten als
panden, die niet van plaatselijke betekenis
zijn. Ook kan er een subsidie worden toege
kend voor het regelmatig laten draaien van
molens.
PRAKTIJKERVARING
De praktijk zal nu moeten leren, wat de ef
fecten zullen zijn van dit nieuwe provinciale
monumentenbeleid.
De vinger moet nauwlettend aan de pols ge
houden worden. Dit is ook een eis die Pro
vinciale Staten hebben gesteld. Er zijn im
mers in het rijksmonumentenbeleid grote
veranderingen op til, die zeker ook conse
quenties zullen hebben voor de diverse pro
vincies. In januari 1982 heeft Staatssecreta
ris de Boer zijn voorlopige standpuntbepa
ling bekend gemaakt met betrekking tot het
rapport-Van de Bunt over de monumenten
zorg. Uit deze standpuntbepaling wordt in
ieder geval duidelijk, dat de Staatssecretaris
zeker geen beschermende taak voor de pro
vincies ziet weggelegd. Wel vindt hij het een
taak van de provincies om 'in het kader van
het ruimtelijk beleid (streekplannen en toet
sing bestemmingsplannen) na te gaan of in
voldoende mate aandacht wordt gegeven aan
de veiligstelling van (cultuur-)historische
waarden'. Ook acht hij het van belang dat de
provincie 'coördinerend optreedt op het punt
van de monumentenbelangen enerzijds en de
belangen van natuur- en landschapsbescher
ming anderzijds'.
Het is duidelijk - en ook gewenst - dat de
rijksoverheid op monumentenzorggebied een
nieuwe koers gaat varen. Onduidelijk is nog,
wat de exakte gevolgen daarvan zullen zijn
voor provincies en gemeenten.
Mede met het oog hierop moet ook hét Bra
bantse monumentenbeleid gezien worden als
een beleid in ontwikkeling.
Mw. drs. F. M. C. Witmer
Medewerkster Monumentenzorg N. Brabant
Religieus monument aan de Nieuwstraat te St.
Michielsgestel.
foto's: W. van Leeuwen.
De nota 'Monumentenzorg in Brabant' met
daarin opgenomen de provinciale monumen
tenverordening en de nieuwe subsidierege
ling kan worden aangevraagd bij de afdeling
Voorlichting van de Provinciale Griffie (tel.
073-125454, tst. 2511).
Prijs: f 20,-
Voor de Heemschutdag, die zaterdag
11 september a.s. in N. Brabant (be
zoeken aan Breda en Bergen op
Zoom) wordt gehouden, heeft zich
reeds een groot aantal deelnemers
gemeld.
U kunt zich echter nog opgeven door
overschrijving op postgironummer
124 326 t.n.v. Bond Heemschut,
Amsterdam, onder vermelding van
'Heemschutdag.' De kosten bedragen
30,- voor leden; 35,- voor intro-
ducé(e)s; 20,- voor jeugdleden en
geïnteresseerde jongeren.
Het programma van de Heemschut
dag staat in het juni-nummer blz. 87.
Wie er zeker van wil zijn, dat het
maximum aantal deelnemers nog niet
is bereikt, doet er goed aan alvorens
te gireren eerst even het secretariaat
van Heemschut op te bellen: 020-
225292.
