Behoort de actie-Oude Weeshuis niet
tot de monumentenzorg in Purmerend?
In tegenstelling tot omringende stadjes
als Monnickendam en Edam wordt het
silhouet van Purmerend niet reeds van
verre bepaald door een grote gotische
kerk met een forse toren. Dichterbij ge
komen pas, vallen twee kleine torentjes
op. De één is van het stadhuis, de ande
re van de Koepelkerk. Deze kerk, een
centraalbouw, is echter pas na veel actie
vanuit de bevolking enige jaren geleden
gerestaureerd. Het belang van deze kerk
in eclectische stijl uit de tweede helft van
de 19de eeuw sprak het gemeente
bestuur kennelijk niet zo aan. Van stijl
gesproken, het gemeentelijk monumen
tenbeleid in de afgelopen decennia
spreekt vele bewoners niet zo aan, want
het heeft van oude bebouwing die tot de
jaren vijftig grotendeels nog aanwezig
was, weinig overgelaten.
Waarschijnlijk wordt, door het feit dat
Purmerend een overloopgemeente werd
van Amsterdam, het accent meer gelegd
op nieuwbouw en de accomodaties die
daarvoor nodig zijn, zoals winkels,
scholen, wijkcentra e.d. dan op het be
houd van de historisch gegroeide omge
ving.
In bovenstaande context is ook de bouw
van het Willem Eggert centrum te plaat
sen, een modern overdekt winkelcom
plex met uitgebreide parkeerfaciliteiten,
waarvoor helaas 100 panden moesten
wijken. Na de bouw van dit centrum is
het gehele (historische) stadshart hierbij
aangepast, straten werden omgetoverd
tot promenades en uitbreiding van het
winkelbestand, dat krachtig door de ge
meente werd gestimuleerd, had tot ge
volg dat de binnenstad langzamerhand
ontvolkte. De bekende cityvorming:
overdag levendigheid, 's avonds na zes
sen: doodse stilte.
Duidelijk is dat in bovenstaande filoso
fie monumenten moeilijk inpasbaar wa
ren. Het gevolg was dan ook dat vaak
sloopvergunningen werden verleend
voor beeldbepalende panden en helaas
ook voor monumenten, zoals het 16de-
eeuwse pand Dorland, Peperstraat 46,
Wagenbeurs 3, Slotplein 2-3, Willem
Eggertstraat 15. Maar dan verschijnt in
1980 het beleidsplan stadsvernieuwing
1981-1984! Op pag. 22, onder het
hoofdstuk 'Monumenten' staat ver
meld: 'Een nader onderzoek ten behoe
ve van de monumenten is niet uitge
voerd, zie hoofdstuk 4, beleidsoverwe
gingen.' In dit hoofdstuk wordt echter
de vraag gesteld of het wel gewenst is
pogingen te ondernemen om panden
aan de rijkslijst toe te voegen, daar men
toch niet op subsidies behoeft te reke
nen. Vervolgens concludeert men dat
het beter is een gemeentelijke monu
mentenlijst te maken en bepaalde delen
van de stad aan te wijzen als beschermd
stadsgezicht, zoals het Whereplantsoen,
de Veemarkt, en de gevelwanden van
Bierkade, Venediën, Weerwal, Heren
gracht, Kaasmarkt en Koemarkt. Op
het eerste gezicht een loffelijk streven.
Alleen wordt in hetzelfde rapport onder
het hoofdstuk Verkeer voorgesteld de
Gedempte Where te reconstrueren, om
dat dit een doorgaande verkeersader
wordt... Hieraan liggen dan de Bierka
de, Venediën en de Weerwal! Dat die
gemeentelijke lijst wel noodzakelijk is,
blijkt ook bij nadere bestudering van de
tekening die bij het rapport is gevoegd:
Villa Ramhof, de oude burgemeesters
woning aan de Jaagweg, welke is ge
bouwd in 1873, blijkt helaas in een sane-
ringsgebied te vallen. Die is dan ook
weggedacht.
In het gemeentelijke concept-welzijns-
plan 1982-85 staat: 'Wij zuilen daadwer
kelijk het behoud van de historische
De huidige toestand. De streep geeft aan
van welk punt af de zijvleugel vervan
gen wordt. Rechts op de foto het Wil
lem Eggert Centrum.
Foto: Jaap van der Veen.
231
