Donjon op motte in Saint-Rambert D'Albon (Dröme, Fr.) Foto: J. F. Maréchal digings - als als woonoord zou moeten dienen, een put, een kelder en - als dat mogelijk was-een souterrain zijn. Het is logisch dat men niet begon met de terp te bouwen maar dat de kelder, de put en het souterrain eerst aangelegd werden en dat de terp daaroverheen werd ge bouwd. De terpen zijn dus geen simpele aarden steunen zoals men ze ondanks de eerste resultaten van de bemoedigende opgra vingen blijft noemen. Integendeel wij hebben te maken met een zeer uitge werkte architectuur van aarde en hout. Het zijn ware kunstwerken wat keuze en gebruik van plaats betreft waarbij men de zorg om de verdediging aan het com fort heeft gekoppeld. Het is jammer dat de archeologische onderzoeken op dit gebied zo weinig gevorderd zijn, dat ze zo weinig specialisten interesseren en dat de publieke opinie de belangrijkheid van de terpen niet onderkent Schreef de geschiedkundige R. Ritter niet - toen hij het over de kunstmatige heuvels had - 'Dit is een concrete getuigenis van één van de meest aanzienlijke feiten van de geschiedenis van onze beschaving'? (5) Het nader tot elkaar brengen van heu vels en terpen, zou dat niet een veelbelo vende weg zijn naar archeologisch onderzoek en zou dat geen nieuwe om vang geven aan dit fenomeen? Immers, het is zo dat de terpen zich goed situeren in een noordelijke traditie van aarden en houten constructies en dat het tot op heden in Friesland is waar men de grootste aantallen en de oudste soorten van dit soort kunstmatige heuvels vindt. De moeilijkheden vloeien niet alleen voort uit hetgeen we net zeiden over on ze achterstand op dit gebied, maar ook en vooral uit het feit dat de terpen en de heuvels zich zo verschillend hebben ont wikkeld. Laat ons als voorbeeld een zeer oude terp nemen, die zo groot was ge- Reconstructie van het kasteel (op mottete Oostvoorne !2e eeuw), John Nowers (Ned. kastelen door van Nispen tot Sevenaer) worden, dat hij een heel dorp met kerk en al a.h.w. 'droeg'. De terp had sinds lange tijd geen gracht meer en droeg ei genlijk geen enkel teken meer van een kunstmatige heuvel. De opgravingen nu, openbaren dat de eerste bewoning van het dorp plaatsvond zonder dat het opge hoogd was en zonder dat het dorp om ringd was door een houten omheining. Bovendien was er sprake van zulke oude bezettingen dat men bij voorbaat elke gelijkenis met kunstmatige heuvels en elke militaire functie uitsloot. Men ver gat wel dat er kleine terpen bestaan, dat er van sommigen is erkend dat ze ge bruikt zijn met militaire doeleinden (6), dat andere inderdaad gebouwd zijn uit gaande van de allereerste vestiging op de natuurlijke landheerlijke bodem. En, niet te vergeten dat de kunstmatige heu- 229

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1981 | | pagina 29