Uit het Korenmetershuis
Heemschut in Friesland
BOND HEENlSCHU
SSi-»
Bij de opening van de Heemschutdag in
Friesland op 26 september jl. zei voorzit
ter Hamm dat de aanwezigheid van de
Commissaris der Koningin in Friesland
bewees hoezeer de provinciale overheid
met aandacht het werk van Heemschut
volgt. De voorzitter memoreerde het
veel geciteerde Rapport van de Bunt -
onderzoek naar de structuur van de Mo
numentenzorg waarin tevens de particu
liere organisaties een grote rol spelen.
Ook stelde hij ten aanzien van de provin
cie Friesland dat er een grote harmonie
tussen landschap en gebouwen bestaat
en complimenteerde de provincie en zijn
bewoners, die dat zo hebben weten te
houden.
De gesignaleerde functie van Heemschut
voorkomt bedrijfsblindheid, aldus de
Commissaris der Koningin, mr. H. Rijp-
stra, die in zijn toespraak begon met Pro
fessor van der Leeuw te citeren: Een volk
dat geen monument eert, wil zichzelf
niet kennen, noch zijn voorgeslacht.
Aan dat volk ontbreekt wat in ons leven
het allerwez.enlijkste is: de eerbied.
Hij vervolgde: U hebt uw aanvankelijke
doelstellingdie ik enigszins vrij ver
taald zou willen omschrijven als: het
waken over de schoonheid van Neder
land, in de loop der jaren een vastere
omlijning gegeven in de huidige, on
langs in de statuten opgenomen doel
stelling de bescherming van de schoon
heid en het historisch ruimtelijk karakter
van Nederland in het algemeen en van
monumenten in het bijzonder.
Onversaagd blijft Uw Bond actie voeren
ter bereiking van de zojuist geformuleer
de doelstelling.
Ik vraag mij wel eens af, of er niet een
zekere tragiek is in de mate van erken
ning, die Uw Bond thans ondervindt.
Laat mij dit illustreren aan de hand van
het volgende.
In het verslag omtrent de Bond Heem
schut, uitgebracht in de algemene ver
gadering van 27 mei 1918, las ik het
volgende: 'De gemeenteraad van Fra-
neker nam het besluit, bij wijze van
werkverschaffingandermaal een bol
werk te doen afgraven. Heemschut ver
zocht dit lichaam om terwille van het
behoud der schoonheid op dit besluit
terug te komen.' Aan dit verzoek werd
voldaan. In het jaarverslag, dat werd
uitgebracht in de algemene vergadering
van Uw Bond op 27 mei 1921is te lezen:
'De voorgenomen demping der Tuinen
te Leeuwarden kon worden voorkomen,
daar het mogelijk bleek aan de eischen
van het verkeer op andere wijze te vol
doen.'
Het is zeker de vraag of destijds de be
trokken gemeentebesturen ingenomen
waren met de oppositie van Uw Bond
tegen de genomen of voorgenomen be
sluiten. Een feit is, dat heden ten dage
een ieder bijzonder dankbaar is, dat de
besluiten, waartegen Uw Bond zich des
tijds keerde, niet ten uitvoer zijn ge
bracht.
De erkenning van de werkzaamheden en
de activiteiten, die Uwerzijds worden
ontplooid, zal veelal pas vele jaren later
algemeen zijn.
De vraag zou kunnen worden gesteld, of
wanneer wij de economische omstan
digheden van vandaag in ogenschouw
nemen, de activiteiten van Uw Bond
niet in gevaar zouden komen. Ik waag
dit te betwijfelen.
Vrij willekeurig heb ik een jaarverslag
uit één van de jaren dertig opgeslagen
en daaruit bleek mij, dat juist in die zeer
donkere economische omstandigheden
er voor Uw Bond allerminst aanleiding
was om bij de pakken neer te zitten.
Zeker, U zult dit met mij eens zijn, de
beschikbaarheid van overheidsfinan
ciën is in alle sectoren aan beperking
onderhevig. Dit behoeft evenwel naar
mijn mening niet een reden te zijn voor
Uw Bond de veelsoortige activiteiten
ook ingrijpend te beperken. In dit op
zicht moeten wij elkaar niet een pessi
misme aanpraten.
Een belangrijk uitgangspunt voor de
wijze waarop Uw Bond zich kan opstel
len, is naar mijn mening gelegen in zijn
BOND MCCMSCHU
