fmm f^-'FTTl
wekken, dat de Gennepenaar niet veel
om zijn oude stad geeft, dat hij het oude
bouwbestand verkwanselde en de
nieuwe tijd geestdriftig heeft ingehaald.
Toch is dat geen juiste voorstelling van
zaken. De gemeenteraad toonde immers
zijn historisch bewustzijn, toen hij tot
restauratie van het raadhuis besloot, de
walmuur tegen verder verval bewaarde
en de neogotische toren van de afgebro
ken kerk op het kerkhof liet staan met de
opzet de historische kontinuïteit in het
silhouet van de stad niet aan te tasten.
Veeleer hebben vernieuwingen en mo
derniseringen zich geleidelijk voltrok
ken en leidde de oude stadskern van Gen
nep een kwijnend bestaan. Dat was ze
ker het geval tot voor enkele jaren, toen
al het verkeer tussen Nijmegen en Venlo
door de smalle Zand- en Niersstraat -
vlak langs het raadhuis - geperst werd.
Sinds de Rijksweg om Gennep heen ge
legd is, heeft de oude kern weer nieuwe
aandacht gekregen. In Zand- en Niers
straat werd een moderne sierbestrating
aangelegd (die echter de vergelijking
met het eenvoudige plaveisel van onre
gelmatige maaskeien en hardstenen
stoepen, dat we van oude foto's kennen,
niet kan doorstaan). Oude lantaarnpalen
moeten nu in kombinatie met moderne
bloembakken die sfeer in de stille hoofd
straat terugbrengen, die vroeger als van
zelf- en zeker met veel minder middelen
- leek te zijn ontstaan.
Een algehele vernieuwingsdrang, die bij
tijd en wijle in veel plaatsen optreedt en
die op dit moment ook in Gennep te
bespeuren valt, kan in een historische
omgeving echter ook desastreuze gevol
gen hebben. In één geval is het onheil al
geschied. Tot het jaar 1979 stond er in de
Zandstraat tussen de vele verbouwde
lijstgevels nog één zeventiende-eeuwse
topgevel met in- en uitgezwenkte con
touren. Zulke zwierig belijnde staaltjes
van barokke volksarchitektuur moeten
er in Gennep overal gestaan hebben.
Ons exemplaar was nog nauwelijks aan
getast, al waren de vensters kennelijk
een keer vergroot en was er één boven in
de top dichtgezet. Het geheel, kompleet
met muurankers, waaronder één met
een gesmede lelie, was op een aparte
manier gepleisterd en sleet onopvallend
zijn dagen. Toen kwam de dag, dat het in
de steigers werd gezet. Elke hoop op een
vakkundige restauratie was echter na
een week al vervlogen: er stond geen
steen meer op de andere. Het vervolg
van het verhaal lijkt verrassend veel op
de geschiedenis van het raadhuis, alleen
zijn de gevolgen rampzaliger.
Het heeft de eigenaar van het pand na
melijk behaagd zijn nieuwe fagade op te
laten trekken in vormen, die sterk aan
die van de oude voorgevel herinneren.
Uiteraard geschiedde dat in een 'verbe
terde' uitvoering met moderne materia
len en gewijzigde verhoudingen. Kor
tom, na beëindiging van de bouwaktivi-
teiten bleek er een specimen van quasi-
historische nep-architektuur in barok-
vormen te zijn ontstaan. Een gemiste
kans, want was het kennelijk bij de eige
naar aanwezige historische interesse
aangevuld met de kennis en ervaring uit
de kringen van de monumentenzorg,
dan zou dat geleid hebben tot een ver
antwoorde restauratie. Nu werd er iets,
wat oud en mooi was, onherstelbaar ver
nield. Onbegrijpelijkerwijs stond het
pand niet op de lijst van beschermde mo
numenten.
Een wellicht schrijnender aanblik biedt
al jarenlang een hoogst opmerkelijk
pand in een smal zijstraatje, de Molen
straat. Het staat wat achteraf, omgeven
door wat kleine, sombere huisjes en ziet
er vervallen en verwaarloosd uit. Aan
drie zijden leunen er schuurtjes tegen
aan, zodat daar slechts het dak met de
trapgevels boven een omringende
golfplaten-architektuur zichtbaar wordt.
Alleen de kleurige schakeringen van de
oude pannen en het bijna zwart-
verweerde uiterlijk van de bakstenen
kunnen de indruk wekken, dat het hier
om een bouwwerk van hoge ouderdom
gaat. En er zijn er maar weinigen, die
weten, dat dit pand Genneps oudste huis
is. Geslacht na geslacht heeft eraan ge
bouwd en verbouwd, totdat het vroeger
zeker voorname huis in onze tijd verwor
den is tot een schuur, waar tot voor kort
kippen beschutting vonden tegen weer
en wind.
De opzet van het pand is erg eenvoudig:
een rechthoek als plattegrond, vier mu
ren gedekt met een zadeldak.met rode en
blauwe pannen tussen twee trapgevels
aan de korte zijden. Aan de kant van de
Molenstraat is nog een lange zijde te
zien. Maar haar oorspronkelijk uiterlijk
gaat schuil achter een dikke laag pleister,
waardoorheen enkele gedichte deur- en
vensteropeningen hun aanwezigheid
verraden. Muurankers geven de verdie
pingshoogte aan.
Het zijn juist de trapgevels, die de waar
de van het huis uitmaken, want het zijn
typische voorbeelden van Nederrijnse
zuivere baksteenbouwkunst. De ene ge
vel is eenvoudig, maar stijlvol gehouden,
terwijl de andere veel rijker, met bakste
nen ornamenten uitgevoerd is. Denke
lijk hebben we dus te doen met een voor-
en een achtergevel. De eenvoudige gevel
heeft een zaagtandfries, die de aanzet
van de topgevel markeert en het muur
werk verlevendigt. In het benedendeel
van de trapgevel bevinden zich twee klei
ne met segmentbogen gesloten vensters,
in het bovendeel dichter bij elkaar twee
kleinere, die nu dichtgemetseld zijn.
De andere gevel is verreweg het interes
santst. Hij heeft aan beide zijden drie
trappen, die bezet zijn met overhoekse
pinakeldragers, welke aan de onderzijde
rusten op een uitkragend steentje. De
pinakels zelf zijn verdwenen, maar zul
len wel een piramidale beëindiging ge
had hebben. In de benedenhelft van de
trapgevel vinden we een geheel gemet
seld bakstenen kruisvenster met vierseg-
De verknoeide barokke gevel aan de
Zandstraat.
De oorspronkelijke toestand volgens
een tekening uit 1978.
Foto's: Anita Pantus
190
