Dwarsligger met
verdiensten!
Noten
1. Er is van 16-18 februari een bijeenkomst geweest
te Lunteren waar'technici uit het buitenland hun
ervaringen hebben besproken met de Nederlandse
betrokkenen! Van Nederlandse zijde is gewezen op
de problemen die er zij'n met het brandschilderen, de
mogelijkheden die er zijn voor diverse voorzetglazen
en een nieuwe lijmtechniek voor gebroken gebrand
schilderd glas.
Vervolgens heeft op 13 mei te Zeist een symposium'
plaats gehad waarbij in discussies en lezingen de
stand van zaken aan de orde is geweest. Daarbij
waren o.a. glazeniers, architecten en overige geïnte
resseerden aanwezig.
2. Peter Gibson is leider van het glazeniers- en
onderzoekscentrum dat is verbonden aan de kathe
draal van York in Engeland. Hij stelde in Lunteren
dat je enerzijds uiterst behoedzaam moet werken,
anderzijds soms iets moet 'durven'. Hij toonde tij
dens het congres fraaie voorbeelden van deze opvat
ting.
3. C. Peeters. 'Behouden gaat voor vernieuwen'.
Nieuws Bulletin van de K.N.O.B. jrg. '76, 1977) nr
Iblz. 3-7 (Bevat veel literatuurgegevens).
4. T. Stambolov. 'Verwering van gebrandschilderde
vensters* Syllabus studiedag Conservering gebrand
schilderd glas, Zeist, 1981. Verder te noemen'Sylla
bus'.
5. T. Stambolov en J.R.J. van Asperen de Boer.
,'The Deterioration and Conservation of Porous
Building Materials in Monuments'. Rome 1976, Uit
gave: International Centre for the Study of the Pre-
servation and Restoration ofCultural Property. 13;
Via di San Michele, 00135 Rome, Italv.
6. Francis Bacon was een Engels filosoof die in 1620
te Londen zijn belangrijkste werk "Novum Orga-
nuni' het licht deed zien. Volgens hem was het doel
van wetenschap niet het verschaffen van argumenten
maar van kundigheden, geen formele bewijsvoerin
gen. maar experimenten moesten tot dieper inzicht
leiden in de natuurwetten, opdat men die vervolgens
kon toepassen ter verkrijging van betere levensvoor
waarden.
7. R. Newton. 'The Deterioration and Conserva
tion of Painted Giass, a Critical Bibliography and
three Researchpapers.' (Londen, 1974, British Aca-
demv of Oxford). Roy Newton stelt vast dat tot in de
late Middeleeuwen de ramen van sommige kathe
dralen een wasbeurt kregen. Dit boekje mag gelden
als een belangrijk overzichtswerk. Helaas is het
moeilijk meer verkrijgbaar.
8. H. Janse, 'Onderzoek en documentatie'. (Sylla
bus).
9. De inspirerende en informatieve rondleidingen
die worden gegeven door koster N. Metselaar en zijn
vrouw in de St. Jans-kerk hebben in binnen- en
buitenland op niet geringe wijze bijgedragen tot be
wondering van de glazen. Op verzoek wordt er ook
aandacht gegeven aan de technische aspecten.
Hl. P. A. Terwen. 'De verlijming van gebrandschil
derd glas'Syllabus
1 IC. Boïto. 'La Ricostruzione del Patrinionio Ar-
tistico Italiano', Rome 1950, blz. 15 en ook 'II Monu-
mento per l'Uomo'. Records of the Second Interna
tiona! Congress of Restoration, Venezia. 1964, 25-31
maart, blz. 29-46.
Voor de syllabus van de studiedag te Zeist wende
men zich tot de afdeling Voorlichting van de Rijks
dienst voor de Monumentenzorg, Broederplein 41
Zeist, tel. no. 03404-28122
R. Crèvecoeur (Rijksdienst Monumen
tenzorg)
P. A. Terwen (Rijksmuseum)
door mr. drs. R. Hotke,
directeur-generaal voor culturele zaken
van het Ministerie van C.R.M.
'Bond Heemschut vaart sinds kort pro
gressieve koers' luidt een kop in NRC
Handelsblad van 1 augustus van dit jaar.
De man, die dat heeft neergeschreven,
heeft er niet zoveel van begrepen.
Was het soms niet vooruitstrevend, revo
lutionair welhaast, om in 1911 te willen
waken voor de schoonheid van Neder
land, om je in te zetten voor het be
houd en de bescherming van bestaan
de en het scheppen van nieuwe
schoonheid? Me dunkt.
Het begrip 'ontsierende reclame' is door
Heemschut geïntroduceerd lang voordat
iemand er van had gehoord. Voor zover
ik de wereld bereisd heb, ken ik geen
land, dat zo 'reclameschoon' is als Ne
derland. Let u maar eens op, wanneer u
in het buitenland bent; hoe dichter u een
groot internationaal vliegveld nadert,
hoe meer het landschap verduisterd
wordt door steeds grotere reclamebor
den van alle denkbare verlokkingen, die
u elders wachten. En rondom Schiphol?
Niets daarvan. Nu wil ik niet zeggen, dat
dat aan Heemschut te danken is. Maar
het is wel Heemschut geweest, dat het
Nederlandse volk en zijn bestuurders -
tot vervelens toe zou ik bijna willen zeg
gen - heeft ingehamerd, dat er grenzen
zijn aan wat wij ons aan lelijkheid kun
nen veroorloven.
Een ander aspect. Al in 1911 schreef
Heemschut, naast het behoud van de be
staande, het scheppen van nieuwe
schoonheid in zijn vaandel. Toch geen
teken van pure behoudzucht, als je
denkt, dat er vandaag de dag nog monu-
mentenzorgers zijn, die kippevel krijgen
bij de gedachte, dat er in een historische
omgeving iets nieuws gebouwd zou kun
nen worden (een hedendaagse boerderij
hoeft het landschap niet perse te ontsie
ren!).
NRC Handelsblad doet de Bond Heem
schut onrecht aan door het doen voorko
men alsof hij tot voor kort alleen maar op
de rem trapte en pas sinds kort af en toe
ook een beetje gas geeft.
Een sehpH ander verhaal is, dat Heem-
