Zelfwerkzaamheid voor leefbaarheid
van eigen woonomgeving
Een kern waar pit in zitP,T'^//
'Het beschutten, beschermen van je heem, het verbeteren van je woonomgeving, van je leefklimaat. Het gaat om milieubesef en
verantwoordelijkheidsbesef, om het behouden en het vernieuwen. Daarom is er sinds januari 1978 - ter ondersteuning en
stimulering van dit alles - onze nationale leefbaarheidswedstrijd, onder de titel: 'Een kern waar pit in zit'. De reacties zijn
bijzonder bemoedigend, vooral wat de hoedanigheid van de projecten betreft.'
Dr. ir. J.'A.H. Hendriks, directeur van
de Vereniging Koninklijke Nederland-
sche Heide Maatschappij, vertelt dat de
KNHM ter gelegenheid van haar 90-jarig
bestaan (1978) een (dé) leefbaarheids
wedstrijd lanceerde. Wat was en is nog
steeds de filosofie?
Hendriks: 'We houden ons bezig met
milieu, natuur en landschap. We zijn een
vereniging die een bijdrage levert aan de
kwaliteit van de mensenlijke omgeving.
Maar we menen niet de wijsheid in pacht
te hebben. Bij voorkeur open overleg,
we zijn wars van polarisatie! Hiervan
uitgaande, kun je vaststellen dat er over
al kernen zijn waar pit (levensvatbaar
heid) in zit, ook kernen van groepen van
mensen, bewoners, (bewonersgroepen)
van buurten en wijken in dorpen en ste
den, die best in staat zijn tot verbetering
van hun eigen woonklimaat. De ge
dachte is natuurlijk niet nieuw, er is al
tijd al verbeterd, schoon gemaakt, ver
nieuwd. Maar we hebben nu het begin
van een landelijk inzicht, enige registra
tie, zonder ook maar van een volledig
beeld te kunnen spreken. Onze eerste
wedstrijd 1978-1980 heeft de zelfwerk
zaamheid van 146 deelnemende groepen
bevorderd. De tweede wedstrijd met 157
deelnemers(groepen) is wéér een aan
moediging om de handen uit de mouwen
te steken ter verbetering van het eigen
woon- en leefklimaat. Van het begin af is
er gezocht naar een geschikte vorm voor
deze landelijke leefbaarheidscompetitie
voor stad en platteland. Naar een vorm
die past bij de Nederlandse situatie, bij
de wijze waarop in ons land de ruimte
lijke ordening plaatsvindt, en bij de men
taliteit van inwoners van kleinere woon-
en leefgemeenschappen'.
Drie voorbeelden
Informatie en inspiratie werd verkregen
Dr. Ir. J. A.H. Hendriks
uit drie soortgelijke wedstrijden:
- 'Village que j'aime' (Frankrijk),
- 'Unser Dorf soll schoner werden'
(Duitsland),
- 'Ons dorp kan schoner' (Gelderland).
De K.N.H.M. schrijft niets voor, maar
biedt een organisatiekader en heeft voor
de wedstrijd spelregels samengesteld. In
het deelnemersboekje - Leefbaarheids
wedstrijd '81-'83 voor Nederland - staat
onder meer: niet alleen dorpen kunnen
meedoen, ook kernen in de stad. Niet
alleen het eindresultaat wordt gejureerd.
Ook vindt een opname van de uitgangssi
tuatie plaats alvorens de deelnemers be
ginnen met hun activiteiten. Hierdoor is
het mogelijk het resultaat van de inspan
ningen van de deelnemers tijdens de
competitieduur te beoordelen. Deelne
mers formuleren hun eigen opdracht,
maken zelf plannen en voeren die uit. De
aan de competitie verbonden prijzen zijn
bedoeld om de leefbaarheid in de kernen
te bevorderen. In de eerste plaats is er
het predikaat 'Een kern waar pit in zit',
in de vorm van oorkonden. Hieraan is
een geldprijs van 1000- verbonden.
Voor bijzondere prestaties is er een tro
fee met een verhoging van de geldprijs
naar 2.500-. Men kent ook een aan
moedigingsprijs van 500-,
- Hoe is de financiële basis van de wed
strijd?
'De leefbaarheidswedstrijd, zoals wij die
- uniek voor Nederland - hebben opge
zet vergt driekwart miljoen gulden. Een
half miljoen hebben we uit eigen fondsen
kunnen aanbieden. Mede door de gelde
lijke steun van de RABO-bank - onder
meer door het beschikbaar stellen van
prijzen - kon ons initiatief volledig wor
den verwerkelijkt. Nog een paar organi
satorische opmerkingen:
Met de algehele beoordeling van de inge
diende projecten en manifestaties is een
hoofdjury belast, regionale jury's ver
richten voorselecties. Voorzitter van de
hoofdjury is mr. Th. M. J. de Graaff,
oud-burgemeester van Nijmegen.
In de relatie met onder meer Heemschut
heeft de heer J. A. de Zwaan, lid van de
provinciale commissie Gelderland, zit
ting in de hoofdjury.
De heer Hendriks, secretaris van de
hoofdjury, is ook lid van de provinciale
commissie Gelderland van de Bond
Heemschut.
Op het terrein van de dagelijkse werk
zaamheden is er vanwege de KNHM een
organisatiecomité, onder voorzitter-
140