[■M
i
l J lisKI
I iillHL
mm
te maken voor fantasieloze bakstenen pi
laren, die het karakter van de toren erns
tig afbreuk deden.
Een verontwaardigde dorpsbewoner
schreef destijds daarover in de N.R.C.
Dus hebben ze doldriftig onbesuisd gra-
veerselen, pilaren, wanden, bogen, wier
konstsieraad de lust was van elks oog,
met zwaard, houweel en hamer woest
vergruisd. (Psalm 64, vers 6)
nieuwbouw (foto 3) is in ieder geval een
betere oplossing dan een schutting of een
kale plek, volgestouwd met blik. Geluk
kig is er één schuur voor de ondergang
bespaard gebleven en, mede dankzij lo
cale actie en aandacht van Heemschut
(zie Febr.nr. '74) door de gemeente in
samenwerking met Monumentenzorg,
gerestaureerd.
Het markantste bouwwerk in Goederee
de is de Dom gebouwd tussen 1467 en
1511, zeer waarschijnlijk door een
Vlaamse bouwmeester, gezien de grote
gelijkenis met de dom van Mechelen.
Ook deze heeft een veelkleurige geschie
denis achter de rug. Aanvankelijk was de
toren van een kleine spits voorzien maar
die werd al spoedig gesloopt om plaats te
maken voor een stookplaats waar men 's
nachts een vuur onderhield als baken
voor de scheepvaart. Tot 1912 hield deze
toren deze functie (net als de Brandaris
op Terschelling), die tamelijk belangrijk
was voor de begeleiding van het, toen
nogal drukke, scheepvaartverkeer in het
Goereese Gat, destijds een belangrijke
toegangsweg tot de haven van Rotter
dam.
In 1904 ondernam men een 'restauratie',
die zodanig ingrijpend was, dat er beter
van een operatie zo geen amputatie, ge
sproken kan worden. De toestand van de
toren was weliswaar slecht door onvol
doende onderhoud, en de (late) gevol
gen van het gestage stoken op het dak,
waarbij sterke erosie optrad door de
uitzetting- en inkrimping van het ijzer
en metselwerk, maar een dergelijk bar
barisme was beslist onnodig. Op de fo
to's 4 en 5 is te zien hoe de prachtige
zandstenen pinakels en de steunberen,
ten offer vielen aan de sloper, om plaats
Pas zeventig jaar later is de rijksgebou
wendienst (de foren viel immers onder
de kunstbewaking), begonnen met de
plannen voor een grondige restauratie,
waarbij de toren weer geheel in haar
prachtige, oorspronkelijke staat werd
teruggebracht. Een tijdrovend en zeer
kostbaar karwei, temeer daar toen pas
goed bleek hoe slecht de toestand van dit
bouwwerk was. Het is echter op voor
treffelijke wijze uitgevoerd door het aan
nemersbedrijf Huurman. In de toren is
thans een klein museum gevestigd, ter
wijl er op de klokkenzolder een carillon
Lat. T
wijze is een aantal van deze monumenta
le schuren uit het stadsbeeld verdwenen,
terwijl de gemeente het hare er ook toe
bijgedragen heeft door aankoop en af
braak. Op foto 3 kunt u zien wat er voor
in de plaats kwam. Aangepaste
werd aangebracht. Ook de omgeving van
de toren onderging een grondige opknap
beurt, één en ander in nauwe samen
werking met de Rijksdienst voor de Mo
numentenzorg.
De kerk, die in 1453 gebouwd is, heeft de
periode van verval helaas niet overleefd.
Het was een tweebeukige kerk met 14
altaren en twee orgels. In 1680 noemt
Van Dam de kerk al vervallen. Tot
1701 blijft ze echter in gebruik, maar
twee fikse stormen (in 1703 en 1705)
schijnen haar lot definitief te hebben be
slecht. Een inderhaast gehouden loterij
leverde onvoldoende middelen op tot
herstel... 1'histoire se repète
In 1708 begon men met de bouw van een
vervangende kerk op de funderingen van
125
