Monumenten voor de schroot m P- Op grond van de Monumentenwet genie ten talrijke kerken, pré- en Protohistori- sche begraafplaatsen wettelijke bescher ming. Hoewel de laatste, als graftekens nauwelijks tot de verbeelding van bezoe kers spreken, zijn vooral in kerken nog talrijke graftekens te bewonderen die wel op de belangstelling van de bezoeker kun nen rekenen zoals grafzerken op de kerk vloeren, grote grafmonumenten en epita fen (grafschriften) aan de wanden. Ker ken genieten in eerste instantie een archi tectuur-historische belangstelling. Als ze worden geplaatst op de lijst van bescherm de monumenten wordt de motivatie vooral aan dit architectuurhistorische belang ontleend. De in een aldus beschermde kerk aanwezige grafmonumenten worden dan a.h.w. 'meegenomen'. Dat deze op zich nauwelijks belangstelling genieten blijkt wel uit het feit dat graftekens op de zgn. buitenbegraafplaatsen bijna niet voorkomen op de lijst van beschermde monumenten. Ongetwijfeld heeft de geringe belangstelling voor de 19e eeuw, die tot voor kort de monumentenzorgin stanties kenmerkte, daartoe het nodige bijgedragen. Nu ik een paar honderd kerkhoven en bui tenbegraafplaatsen heb bezocht, ben ik Het in Neogotische stijl uitgevoerde grafmonument Woltersom en Brumsteede (J88]op de Noorder begraafplaats te Assen. Grafmonument van mr. Cornelisjan Wouter Nahuijs (overleden 1831 Opgericht door zijn weduwe in 1833. Protestantse begraafplaats 'Zuilen te Breda. tot de conclusie gekomen, dat Nederland niet kan bogen op een 'grootse' funeraire (lijkverzorging) cultuur,' zoals we die in de zuidelijke landen aantreffen. We mogen hier zeer beslist niet uit opmaken, dat een nadere studie van wat we op en rond de begraafplaatsen aantreffen, niet de moeite waard zou zijn. Integendeel, materiaal te over! Oók al zou deze Neder landse funeraire cultuur de vergelijking met Pere Lachaise of Kensal Green niet kunnen doorstaan, moeten we dit cul tuurbezit dan maar zonder meer ver onachtzamen? Zonder het stenen grafmonument te kort te willen doen, zou ik in dit verband de aandacht willen vestigen op het gietijzeren grafmonument, zoals we dat hier en daar nog aantreffen. Het veel voorkomende gietijzeren grafkruis laat ik even buiten beschouwing. Het gaat mij nu voorna melijk om de gietijzeren altaarachtige constructies én de vlakke gietijzeren graf platen. Ze komen beide voornamelijk voor in de oostelijke en noordelijke pro vincies. De grafplaat is daarbij qua aantal in de meerderheid. Ongetwijfeld valt dit te verklaren uit het feit, dat de gietijzeren grafplaat in aanschaf en onderhoud het goedkoopste was. 102

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1981 | | pagina 22