Heemschut Beschermvrouwe 70 jaar actief (1911-1981) x In het vierde jaarverslag van de Bond Heemschut, uitgebracht in de algemene vergadering van 26 mei 1915 wordt ver meld dat koningin Wilhelmina be- scherm vrouwe van de Bond is geworden. De secretaris doet dat in de volgende woorden: 'Het heeft Hare Majesteit de Koningin behaagd, den Bond Heem- schut onder Hare hooge bescherming te nemen. Deze zeer verblijdende medede ling ontving het Bestuur den 6den juni 1914'. hout langs de Hilversumse straatweg zou worden gekapt, richtte de Bond zich met een brief tot de Koningin Moeder. 'Naar aanleiding van die brief ontving de Bond bericht dat het H.M. behaagd had. te bevelen, dat een strook van aanzienlij ke breedte langs den weg moest worden gespaard. Heemschut heeft H.M. voor werkverschaffing om de hoek kijken. In Franeker besloot het gemeentebestuur de oude wal bij wijze van werkverschaf fing af te doen graven en met de grond het schilderachtige Leeuwarder End te dempen. Het adres van de Bond Heem schut had geen uitwerking. Een beter bericht kwam er uit het Gro ningse Sellingen. Een landweerman al daar in garnizoen maakte Heemschut opmerkzaam op de ontsiering die voor de oude kerk dreigde door de plaatsing Ontbossing Heemschut had in zijn jonge jaren ook de nodige belangstelling voor het milieu in de wijdste zin van het woord. Toen op 12 mei 1917 de algemene vergadering in het American Hotel te Amsterdam werd gehouden hield de toenmalige directeur van de Ned. Heidemaatschappij er een voordracht. Die directeur, J. P. van Lon- khuyzen sprak over 'De ontbossing van Nederland, hare oorzaken, hare gevol gen en hare bestrijding'. Voorzitter van de Bond was toen de be kende historicus prof.dr. H. Brugmans, de auteur van - o.a. - 'Geschiedenis van Amsterdam' Bij de leden - dat waren niet de persoonlijke leden die wij thans kennen - telde men o.a. de nutsdeparte- menten van Nieuwe Pekela, Maassluis, Appingedam en Winterswijk. Ook de Vereniging tot behoud van Natuurs choon te Paterswolde was lid. Het Nutsdepartement van Den Haag was onder de zes donateurs die de Bond in 1917 had. Eerbiedig dank De weduwe van koning Willem III, ko ningin Emma heeft tot haar overlijden in 1934 op Paleis Soestdijk gewoond. Tij- dens de mobilisatiejaren 1914 - 1918 lie pen de houtprijzen sterk op en in 1916 zou een verkoping van dennenhout staande op het domein Soestdijk worden gehouden. De Bond Heemschut stelde daarop een onderzoek in om na te gaan of door het vellen van de bomen het natuurschoon langs de weg van Baarn naar Hilversum schade zou oplopen. Toen bleek dat inderdaad het dennen- XX— X*- deze goedgunstige beslissing eerbiedig van een galerij. Daar de Bond echter zijn dank betuigd', aldus formuleert secreta- werkzaamheden beperkte tot het uiter- ris A. W. Weissman te Haarlem de gang lijk van gebouwen werd de Rijkscom- van zaken in het jaarverslag over 1916. missie voor de Monumenten met het ge val in kennis gesteld. Transformatorhuisjes Wèl het uiterlijk van een kerk gold het De burgemeester van Noordwijk wend- optreden van de correspondent van de de zich tot de Bond over het uiterlijk van Bond te Groningen, D. de Vries Lam. een watertoren die daar zou worden ge bouwd. Men pleegde daarop overleg met de architect die de watertoren zou bou wen. Wie thans Pauline Houwinks boek 'Watertorens in Nederland' raadpleegt vindt Noordwijk niet vermeld - zou de Noordwijkse watertoren ooit gebouwd zijn? Heemschut schreef in datzelfde jaar aan In 1917 waren dat er nog geen 140... Het Hij deed zijn uiterste best om het zadel dak van de toren van Haren te bewaren. Dat lukte niet - het werd een spits. Friese adel De persoonlijke leden van de. Bond Heemschut werden jarenlang aangeduid als 'buitengewone leden' van de Bond. XXK :xk de commissaris der Koningin in Gelder land over de lelijke schakelhuisjes die de provinciale elektriciteitsmaatschappij in Geldermalsen en Zevenaar neer had la ten zetten. De elektriciteitsmaatschappij erkende dat de huisjes niet 'aan de eisen die de schoonheid stelt, beantwoorden' Architect G. Versteeg te Arnhem kreeg opdracht voortaan de ontwerpen te ma ken. 'Hierdoor is aan de wens van Heem schut voldaan'. In Noord-Brabant verre zen eveneens lelijke transformatorhuis jes. Ook daarover ging-Heemschut kla gen - men verwachtte hier succes van Oplettende landweerman Niet altijd had het optreden van de Bond Heemschut succes. Zo gelukte het niet de Amsterdamse Poort te Naarden te behouden. Het mi nisterie van oorlog had een ijzersterk ar gument in het mobilisatiejaar 1914: af braak was ter wille van de verdediging in oorlogstijd noodzakelijk. In datzelfde jaar 1914 kwam ook de zuiden was er niet zo goed onder verte genwoordigd, maar de architect Jos. Th. J. Cuypers te Roermond ontbrak niet. Joseph Cuypers, die in 1861 was geboren - hij overleed in 1941 - was medewerker van zijn beroemde vader P. J. H. Cuy pers, de leerling van Viollet-le-Duc. De zoon is o.a. de bouwmeester van de Haarlemse St. Bavo en van de Effecten beurs te Amsterdam. Ook de vader was buitengewoon lid van Heemschut, even als een stadgenoot, mr. F. J.'Bolsius. Als buitengewoon lid was men in het goede gezelschap van prof. dr. J. Huizin- ga te Leiden, dr. H. P. Berlage te 's- Gravenhage en de kunsthistoricus prof. dr. W. Martin te 's-Gravenhage. Een van de Amsterdamse joffers, Thérèse Van Duyl - Schwartze komt eveneens op de lijst voor waar de Friese adel goed verte genwoordigd blijkt door jhr. en jkvr. Van Eysinga te Leeuwarden, mr. H. L. Sixma baron van Heemstra te St. Nico- laasga en Th. van Weideren baron Ren- gers te Oenkerk. ÜK- ZXKI 55

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1981 | | pagina 26