Utt
ÏU
geluid en licht. De Sint Jan heeft een
moeilijke akoestiek. Met de vervanging
van zevenhonderdduizend leien, na-
tuursteenwerken, het bijbehorend te
kenwerk, timmerwerken, decoratieve
schilderwerken, koper- en loodwerken.
Het is maar een greep. Er is natuurlijk
veel méér gebeurd.
- Het geld, wat heeft de 'make-up' van
de Sint-Jan tot dusverre gekost?
Teering: 'Vanaf 1967 is er een slordige
veertig miljoen gulden in de kathedraal
geïnvesteerd. De restauratie had beslist
eerder klaar kunnen zijn, maar af en toe
was het geld op, dan ontstond er stagna
tie. Geen restauratie met een lange duur
is zonder strijdpunten.
Mocht men de oude St. Jan haar, als
mystiek ervaren complentatief sacraal
interieur ontnemen, door opnieuw kleu
ren toe te passen, welke onder de kalkla-
gen aanwezig zijn, die bij velen kritiek
opriepen? Maar de kerk is gewoon vuil!
In 1984 zal men beamen: het is een gigan
tische, lichte, grote mooie kerk gewor
den, zoals de gothiek van origine is, met
gewelfschilderingen uit 1520-1610 en
1840.
Hoewel toch nog wat donkerder dan het
origineel moet zijn geweest.
Heel vroeger had men nog geen glas-in-
loodramen, die het binnenvallende licht
temperden. Maar hoe dan ook, wij zijn
bezig historisch te restaureren, dat blijft
een kernpunt'.
En telkens komt hij terug op het am
bachtelijke, op de eigentijdse Gilde-
meesters, de vakwerkers op de vloer, op
de ladder, op de brug. Als die het niet in
hun vingers hebben, ben je nergens. Van
die mensen kunnen afgestudeerden
enorm veel leren. En dat moeten ze dan
ook willen. Immers, veelal moeten ze
nog leren wat je met een stuk hout, stuk
steen, kunt doen.
Levend moment
Teering, parochiaan van de Sint-Jan,
zegt, dat de kerk nimmer tijdens de re
stauratie gesloten is geweest. Een mil
joen mensen gaat er jaarlijks in en uit,
altijd de open deur. Onder dit aantal zijn
er naar schatting vierhonderdduizend,
die er een kaarsje komen branden. Dat
wijst op een nauwe verbondenheid van
de kathedraal met de samenleving. Er is
liefde bij de Bosschenaren voor hun
'Sint-Jan', een vrijwilligerscorps, voor
namelijk uit de parochie, is overdag voor
surveillancediensten aanwezig. Ruim
vijftig mensen, de werkers, zijn dagelijks
bezig met de kerk: Sjef, Willem, Hans,
Frits, Jos, de jongens!
'Ook hebben wij vakantiewerkers ge
had, zoals die tandarts uit Nijmegen, die
een paar weken ontspannen doende was,
met schoonmaken van beelden, schilde
ringen en ornamenten.
Geen boorwerk, maar zorgvuldig prut
sen met een pennemesje! Een levend
monument in het loop-citycentrum van
's-Hertogenbosch.
Zijn finale
De Architekt van de Sint-Jan denkt hard
op: 'Bij het begin besef je niet wat het
wil zeggen te mogen werken aan dit mo
nument, één van Neerlands vooraan
staande monumenten, een blikvanger
van ons patrimonium. Ik ben er mee ver
groeid, hoe en waarom, dat is zo moeilijk
te verwoorden.
Ik bezit een omvangrijk restauratie
archief. Ik stel me voor om straks - bij
leven en welzijn - een soort boek over
de'restauratie te schrijven, over de prak
tijk van alle dag, over geen dag die qua
werk helemaal dezelfde is, gewoon mijn
herinneringen neerschrijven'.
Teering, ook inspecteur voor de kunst
bescherming in Noord-Brabant, rijdt
niet zelden op zijn vrije zaterdag naar
dorpen en steden om kerken te bekij
ken. Hij bewondert de kerk van Trier,
de' Dom in Keulen, de franse kathedra
len, maar zegt - eerlijk-chauvinistisch en
subjectief, - dat de Sint Jan van Den
Bosch de mooiste kerk van de wereld
is...
Bij het ontbranden van een nieuwe si
gaar verklaart Herman Teering, dat hij
gelukkig is met de Sint-Jan, die de twee
de helft van zijn arbeidzaam leven, heeft
verrijkt.
- Waarnemer -
44
