Heemschut
70 jaar jong (1911-1981)
In het Muntgebouw
Uit het Algemeen Handelsblad, avond
blad, van 11 februari 1911; onder'Stads-
K nieuws' op de voorpagina:
Flitsen uit zeventig jaren
Heemschut
rxtc
Op 2 februari 1911 werd de Bond Heem
schut opgericht tijdens een vergadering
in het Muntgebouvv te Amsterdam. Dit
jaar bestaat de Bond derhalve zeventig
jaar: Hij heeft de leeftijd der sterken be
reikt. Aan dit feit zullen wij in de loop
van dit jaar in een speciaal nummer bij
zondere aandacht schenken. Maar daar
naast willen wij in dit en in elk van de
volgende nummers van deze 58ste jaar
gang even verwijlen bij de geschiedenis
van de Bond gedurende de zeven decen
nia verlopen sinds de oprichting. En voor
wie de behoefte gevoeld om bij het berei
ken van dit kroonjaar de 70-jarige nog
een geschenkje aan te reiken volgt hier
het gironummer van de Bond Heem
schut: 14 37 26.
de jeugdige Bond Heemschut, die
zich, zoals men weet ten doel stelt te
waken voor de schoonheid van Neder
land hield hedenmiddag een vergade
ring in het Muntgebouw onder voor
zitterschap van de heer K. P. C. de
Bazel Na een zeer uitvoerige dis
cussie over de aard en de samenstelling
van het bestuur werd overgegaan tot
de verkiezing van de vijftien bestuurs
leden De heer Buma werd voorzit
ter.
Niet in ongelegenheid
Reeds op 24 mei 1911 hield de jeugdige
Bond Heemschut' een algemene verga
dering. En op die vergadering bracht se
cretaris A. W. Weissman een verslag uit,
onberispelijk gedrukt, vier kwarto pagi
na's groot. Architect Weissman was de
gene, die tijdens een wandeling door
Monnickendam 'een eertijds eenvoudig
maar goed hoekpand vervangen zag door
een bouwkundig gedrocht, dat zich in
het overigens harmonieuze straatbeeld in
al zijn misvormdheid opdrong' (Woor
den van Ton Koot in 'Strijd om Schoon
heid, vijftig jaar Heemschut'). Dat 'ge-
Bruggetje in de verdrukking
Op diezelfde pagina waren een paar be
richten te vinden die bewezen dat de ge
dachte die Heemschut voorstond bezig
was gemeengoed te worden. Zoals een
artikeltje onder de titel: 'Of Heemschut
nodig is?' Daarin werd ernstig bezwaar
aangetekend tegen de ontsiering door al
lerlei bouwsels van het 'hoge wetering
bruggetje in het Jaagpad vijf minuten
voorbij Huis te Vraag' bij Amsterdam.
Geo Poggenbeek had aan dit bruggetje
nog een grote aquarel gewijd., en nu al
deze detonerende bouwsels er om heen!
Zou Heemschut daar niet eens iets tegen
kunnen ondernemen, vroeg de schrijver.
Dit op een moment waarop de Bond van de bond het woord heemschut
Heemschut amper was geboren. bedacht.
DEHEERA.W. WEISSMAN. ARCHITECT TE
AM STERDAM HEEFT BIJ DE OPRICHTING
X
KXK
IX XI
IX KI
IX KI
IX KI
IX KI
IX KI
IX KI
drocht' leidde tot de oprichting van
Heemschut. In het verslag van Weissman
vindt men vermeld dat rnr. W. B. Buma
de benoeming tot voorzitter slechts aan
nam tot de eerstvolgende algemene Ver
gadering om den Bond niet in ongele
genheid te brengen. Wat het aanstootge
vende huis in Monnickendam betreft -
dat zal men heden ten dage (1981) ver
geefs zoeken. Het is al enige jaren geleden
afgebroken.
DE VIJFTIEN
In zijn krachtig handschrift had
Weissman persoonlijk dit hele verslag ge
schreven - met voorop de namen van de
vijftien bestuursleden. Daar is inmiddels
al wat verandering in gekomen want drie
leden namen de benoeming niet aan. Zo
als de bekende Jacob P. Thijsse, verder
dr. J. Th. Oudemans uit Amsterdam en
G. Bosch, die evenals Thijsse te Bloe-
mendaal woonde. Buma woonde ver
weg, in Huizum bij Leeuwarden. De
Amsterdammer E. W. Moes werd door
het bestuur tot ondervoorzitter be
noemd, A. W. Weissman tot eerste secre
taris, en G. A. Pos te Baarn tot pen
ningmeester. G. A. Pos maakte sedert
1893 deel uit van het dagelijks bestuur
van de ANWB - voor de verhoudingen
van die tijd al een grote organisatie met
30.661 leden (1911). Hij was de man van
de Bondswandelwegen en naar hem is de
Posbank aan de Veluwezoon genoemd.
Overkoepelend
Een bijzonderheid van de nieuwe bond
was het overkoepelende karakter. De le- 5
den waren organisaties als de VVV op
Walcheren, Arti et amicitiae te Amster
dam, de verfraaiingsvereniging Delfia te
Delft, de vereniging In Consten Een te
Nijmegen, het Koninklijk Oudheidkun
dig Genootschap, het Nederlandsch Al
gemeen Verbond te Dordt, de Oud
heidskamer Twenthe, Pictura Veluvensis
te Renkum, de ANWB te Baarn, de
Katholieke Kunstkring, De Violier te
Amsterdam, de Haagse Kunstkring, het
Edarns Museum.. Correspondenten
zouden de Bond attent maken op kwalij
ke zaken die de schoonheid van stad en
land bedreigden.
XK
