6
HET VERVAL VAN EEN WINTERSWIJKS
MONUMENT. OP DE FOTO LINKS: HET IN
ELKAAR GESTORTE BLEEKERSHUUSKEty
ANNO 1976, OP 'N MOMENT DAT ER NOG
VOLOP SPRAKE WAS VAN
RESTAURATIE-PLANNEN. RECHTS, DE
TOESTAND VIER JAAR LATER (EIND 1980).
VAN HET ENIGE BLEEKHUISJE IN DE
ACHTERHOEK STAAN ALLEEN NOG DE TWEE
SCHOORSTENEN OVEREIND. HET PANDJE.
OF WAT ER VAN OVER IS, IS INMIDDELS
AFGEVOERD VAN DE MONUMENTENLIJST.
FOTO LINKS: HENK BRAAKHEKKE,
BARCHEM; FOTO RECHTS: HENK
WESTERVELD, AALTEN.
instanties blind hadden gevaren, alleen te zijn er nog steeds.
bestaan in de fantasie van een ex-textiel- Er. zou een zwartboek van voorbeelden
directeur. De gemeenteraad ging tegen kunnen worden samengesteld over 'hoe
de afvoering van de monumenten-lijst het-niet-had-gemoeten' en 'hoe-mooi-
nog wel in beroep, maar het pandje was Winterswijk-nog-had-kunnen-zijn'. Dat
toen al tot een ruïne vervallen. heeft op deze plaats weinig zin, vooral
Het grootste schandaal in de ruïneuze omdat het in Winterswijk zelf al is ge-
ondergang van oud-Winterswijk was beurd door Bertus ter Haar in zijn baal-
echtér de 'striptease' van de besloten om- folder. Daarin worden de tegenstellingen
geving van de begin zeventiger jaren ge- tussen heden en nog-niet-zo-lang verle-
restaureerde Jacobuskerk ('n laat- den opgeroepen in aangrijpende foto's en
gotische pseudo-basiliek met 15eeeuwse korte, voor zichzelf, sprekende teksten,
delen). Een felle aanklacht, maar de beschuldig-
Om de kerk beter te laten uitkomen en de gemeente-bestuurders halen hun
het verkeer in het centrum ruim baan te schouders erover op.
geven werd de hele historische kerkom-
geving platgewalst, met inbegrip van de Om deze pessimistische schets van conserve-
laatste overgebleven herberg van Win- ring en monumentenzorg in Winterswijk niet
terswijk: het in 1669 gebouwde café 't helemaal in mineur te laten eindigen ook nog
Zwaantje. een paar lichtpuntjes: de Synagoge is momen-
Het was deze aantasting van historisch teel in restauratie vooral dankzij de hemoei-
gegröeide kleinschaligheid, die begin enissen van de Stichting Oude Gelderse Ker-
1976 leidde tot een dramatische oproep, ken), terwijl het bevolkingsinitiatief tot he
in de Nieuwe Winterswijkse Courant, houd van het Mondriaan-huis (waar de we-
van een drietal architecten (Hebly, Kui- reldberoemde schilder Piet Mondriaan z'n
per en v.d. Zalm) om als gemeente niet jeugd doorbracht) steeds meer aan gewicht
meer'achter achterhaalde visies aan te lo- wint.
pen, maar vooruit te denken met de his
torie als vertrekpunt. Onder het motto Rob Lureman
'kleinschaligheid past beter in het cen
trum van Winterswijk' werd de gemeen
telijke plannen-makers voorgehouden
niet langer te kijken naar de ontwikkelin
gen in Enschede, Doetinchem of
Arnhem, maar een eigen beleid op stapel
te zetten. Het heeft allemaal weinig ge
holpen, de groei-syndromen bleven en
