Onderzoek
Heemschut
Jaargang 57
no. 6 juni 1980
Maandblad van de
Bond Heemschut
Opgericht in 1911
Eindredacteur:
J.E. van der Wielen
HEEMSCHUT verschijnt 10 keer
per jaar
Alle correspondentie betreffende
de redactie van het tijdschrift:
Secretariaat van de Bond
Heemschut
Korenmetershuis
Nieuwezijds Kolk 28
1012 PV Amsterdam
Postbus 10525
1001 EM Amsterdam
Postgiro 124326
Tel. (020) 22 52 92
Ledenadministratie
Tel. (020) 23 09 94
Alle correspondentie betreffende
advertenties: B.V. 't Koggeschip
Postbus 1198
1000 BD Amsterdam
Tel. (020) 22 97 21
BOND HEEMSCHUT
Lidmaatschap per jaar:
individuele leden 40,
mogelijkheid van reductie
voor 65+ en 25- 20,
donateurs niet-indiv. leden 55,
losse nummers (incl.
porto) 3,70
Uit de inhoud:
107 De Klokkestoel van Solwerd
110 Groenlandse pakhuizen bieden
nu woonruimte
112 Lochem heeft
monumentenverordening
nodig
114 Verantwoord bouwen in
historisch milieu
116 Utrechts Monumentenfonds
restaureert 'Gameren'
118 Zeeland (N.Br.) op de bres
voor behoud dorpskarakter
120 Heemschut in actie
Foto-omslag:
De gerestaureerde Groenlandse
pakhuizen
Foto: Maarten Brinkgreve,
Amsterdam
Een enkele keer horen we de opmerking
dat in deze tijd van ombuiging van het
beleid, van nog steeds heersende wo
ningnood, van lucht-, bodem- en water
vervuiling en van voortdurende aantas
ting van het natuurlijke landschap, mo
numentenzorg maar een beetje de pas
dient in te houden. Er is, aldus wordt
deze opmerking gemotiveerd, zo veel
geld voor dringender problemen nodig.
Het behoeft geen verbazing te wekken
dat we het met zo'n opmerking niet eens
zijn. Met het ene te doen behoeft men het
andere niet te laten. Toegegeven, het is in
deze tijd van een afbrokkelende econo
mie niet eenvoudig beschikbaar
(overheids-) geld op de juiste wijze te
besteden. In de komende weken zal het
kabinet-Van Agt heel wat moeten wik
ken en wegenEr zal - naar we hopen niet
met de botte bijl - wel gehakt moeten
worden en: waar gehakt wordt vallen
spaanders. Te vrezen valt dat financiële
hulp voor op zich voortreffelijke doel
stellingen verminderd zal worden of op
z'n minst op het bestaande peil zal wor
den gehandhaafd. We dienen af te wach
ten in hoeverre er voor monumenten
zorg in 1981 meer of minder beschikbaar
zal worden gesteld, of misschien eenzelf
de bedrag als voor het lopende jaar. We
moeten er maar het beste van hopen.
Intussen zijn er pessimisten, die het met
de monumentenzorg maar somber ge
steld vinden. Het is voor ons de vraag of
daarvoor wel zo veel reden is. Natuur
lijk, ook wij zouden gaarne zien, dat er
minder problemen waren, problemen
overigens die niet alleen op het financiële
vlak liggen. Er zijn tal van al dan niet
beschermde monumenten, die op
zichzelf een probleem vormen. Het
wordt bijv. steeds moeilijker voor leeg
komende kerken een goede bestemming
te vinden. In Leeuwarden is de Wester-
kerk daarvan een sprekend voorbeeld.
Deze kerk zou best geschikt te maken zijn
voor culturele doeleinden, maar in de
Friese hoofdstad bestaat er geen behoefte
aan nog meer culturele centra. Men is
daarvan - ook in monumenten - vol
doende voorzien. Met de Leeuwarders
hopen we niettemin dat er toch een op
lossing zal worden gevonden. In Den
Haag is ook zo'n probleem-monument:
de Boterwaag. Daarover is schier einde
loos gediscussieerd. Tenslotte is men het
eens geworden over een restauratieplan,
dat voorziet in de inrichting van ca. 70
kleine wooneenheden. Toen alles in kan
nen en kruiken leek, kwam zowaar
Bouw- en woningtoezicht nog bezwaren
aandragen. Er zou, volgens het plan, niet
in alle opzichten aan de voorschriften zijn
voldaan. Als we het goed hebben begre
pen kwam het bezwaar op een paar onbe
langrijke details neer, die de restauratie
alleen maar hebben vertraagd. De verloe
dering van het gebouw is door de jaren
durende discussie echter wel flink toege
nomen en dat betekent dat de restauratie
weer heel wat duurder zal worden dan
wanneer men eerder de knoop had door
gehakt. En zo gaat het met tal van restau
ratieplannen. Er wordt eerst zo lang over
gepraat, dat de oorspronkelijke raming
vaak met miljoenen wordt overschreden.
Jammer van al dat geld, want daarmee
hadden andere monumenten ook geres
taureerd kunnen worden.
Naar het gevoelen van velen gaat het alle
maal te langzaam, maar het is niet zo dat
er helemaal niets gebeurt, zoals men hier
en daar wel eens kan horen. Nemen we
Amsterdam, daar zijn in het eerste
halfjaar van 1979 welgeteld 57 monu
menten gerestaureerd. Niet zo'n slecht
resultaat zouden we zeggen.
Er gebeurt meer, met name op beleidsge
bied. Monumentenzorg heeft zich in de
loop der jaren ontwikkeld van een vrij op
zichzelf staande, sterk cultuurhistorisch
gerichte activiteit tot een proces met een
veel bredere maatschappelijke betekenis,
aldus valt te lezen in een weekbulletin van
CRM. De voorbeelden, die we hiervoor
noemden zijn daarvan een bewijs. Gezien
die ontwikkeling is bij CRM de vraag
naar voren gekomen of de huidige doel
stellingen en instrumenten waarmee het
monumentenbeleid wordt gevoerd, niet
moeten worden heroverwogen. Punten
die in dit verband de aandacht vragen
zijn: procesmatige aanpak van het restau-
ratiebeleid in gebieden met beschermd
stads- of dorpsgezicht; onderhoudspro-
blematiek; werkgelegenheidsaspecten,
relatie tussen de rijksoverheid en de lage
re overheden (decentralisatie) en de rela
tie en coördinatie van monumentenbe
leid met stadsvernieuwing en natuur- en
landschapsbehoud. Staatssecretaris Wal
lis de Vries heeft nu besloten naar de me
ningen over deze problematiek, zowel
