rakteristieke en zeker sfeerbepalende ge
bouwen, die over het algemeen door
kleinschaligheid worden gekenmerkt.
Lochem heeft lange tijd op een door de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg
gehanteerde lijst gestaan om verklaard te
worden tot beschermd stadsgezicht. In
de onlangs verschenen nota 'Herinventa
risatie van te beschermen stads- en dorps
gezichten' is Lochem thans van deze lijst
afgevoerd. Volgens Monumentenzorg is
weliswaar de historische structuur van
Lochem gedeeltelijk nog herkenbaar,
doch hebben allerlei ingrepen ten behoe
ve van het verkeer en dempingen van
grachten daaraan soms sterk afbreuk ge
daan. Bovendien heeft het historische be
bouwingsbeeld doorgaans veel geleden
door nieuwbouw, verbouwing en
schaalvergrotingen
De voortdurende daling van de cultuur
historische Waarde van de vesting leidde
tot activiteiten om verder verval tegen te
gaan. Zo werd in 1966 op initiatief van
enkele Lochemse burgers de Stichting
Restauratie Grote Kerk opgericht met als
doel het behoud van de St. Gudulakerk of
Grote Kerk. De activiteiten van deze
stichting hebben er toe geleid dat mede
dank zij de financiële steun van het Rijk,
de gemeente Lochem, de Lochemse be
volking en andere groeperingen de kerk
geheel werd gerestaureerd. In 1976 kon
de Grote Kerk, die gelegen is aan de beide
marktpleinen in het hart van de vesting,
opnieuw in gebruik worden genomen. In
Deze thans verdwenen bouwwerken,
waren alle monumenten die niet be
schermd werden op grond van de Monu
mentenwet. De betekenis van dergelijke
niet-beschermde gebouwen voor het
stadsbeeld wordt in brede kring helaas te
weinig beseft. De laatste jaren wint dan
ook steeds meer de gedachte veld, dat de
zorg voor de historische bebouwing niet
voldoende is gewaarborgd met de door
de Monumentenwet beschermde gebou
wen. Niet alle historisch belangrijke za
ken komen op de rijkslijst voor. Vooral
ten aanzien van de bescherming van laat-
19e-eeuwse en begin-20ste-eeuwse zaken
heeft het rijksbeleid zich in Lochem nog
niet uitgekristalliseerd. Daardoor kan bij
een niet-beschermd stads- of dorpsge-
i
DE GROTE KERK EN HET OUDE RAADHUIS IN
LOCHEM; BESCHERMDE MONUMENTEN
DE GERESTAUREERDE BIBLIOTHEEK.
OORSPRONKELIJK UIT 163»
3
DRIE NIET-BESCHERMDE. DOCH
KARAKTERISTIEKE PANDEN AAN DE
WALDERSTRAAT; DOOR SLOOP BEDREIGD
FOTO'S: BOB SM1T-
VERFRAAIINGSGEZELSCHAP LOCHEM
aansluiting hierop werd zowel de Grote
als de Kleine Markt gereconstrueerd. Bij
de herinrichting is er naast de Grote Kerk
aan de zijde van de Kleine Markt een
gazon aangelegd met rondom een lage
muur. Verder zijn er nieuwe bomen aan
geplant, werden er zitbanken geplaatst en
zijn de beide pleinen opnieuw met onder
andere veldkeien bestraat. Thans heeft
men de bestrating van de wegen, die op
de beide marktpleinen uitkomen, ter
hand genomen.
Toch is het jammer, dat de vesting Lo
chem niet in een vroeg stadium tot be
schermd stadsgezicht is verklaard. Wel
licht had dan een aantal van de gebou
wen, die de afgelopen jaren vooral door
een gebrek aan inzicht, door sloop ver
dwenen zijn, behouden kunnen blijven.
zicht het behoud van bescheiden monu
menten zoals eenvoudige karakteristieke
huisjes en honderd-en-een andere zaken
zoals stratenpatronen en z.g. ondersteu
nende bouwwerken, die mede het histo
rische stadsbeeld bepalen, in het gedrang
komen. Het gebrek aan inzicht over de
betekenis van dergelijke zaken voor het
stadsbeeld, maar ook het ontbreken van
beschermende maatregelen hebben er in
Lochem bijvoorbeeld toe geleid dat sinds
1970 alleen al aan de beide marktpleinen
een tiental karakteristieke gebouwen is
verdwenen. De historische context van
de drie rijksmonumenten, de Grote
Kerk, het historische raadhuis en de ge
restaureerde bibliotheek, is door deze in
greep voor een groot deel weggenomen
Om dit verdergaand verval van Lochem
